Bhutan

Koninkrijk Bhutan
Hoofdstad	Thimphu
Aantal inwoners	756.129 (2021)
Oppervlakte	47.000 km²
Regeringsvorm	Constitutionele monarchie
Koning	Jigme Khesar Namgyel Wangchuck
Premier	Lotay Tshering (sinds 2018)
Taal	Dzongkha (རྫོང་ཁ་)
Godsdienst	Boeddhisme (74,8%) Hindoeïsme (22,6%) Overig/geen (2,5%)
Munteenheid	Bhutaanse ngultrum Indiase roepie
Volkslied	Druk tsendhen
Nationale feestdag	8 augustus
Landcode	BT, BTN

Bhutan is een land in Azië. Het grenst in het noorden aan China en in het zuiden aan India. Het land is erg bergachtig, aangezien het in het Himalayagebergte ligt. De hoofdstad is Thimphu. Bhutan heeft ongeveer 780.000 inwoners en de officiële taal is Dzongkha. In het Dzongkha wordt het land Druk Yul of Druk Tsendhan genoemd, wat het Land van de donderdraak betekent. Deze draak is ook te zien op de vlag van het land.

Het land heeft een lange geschiedenis en bestond lange tijd uit allerlei kleine vorstendommen. Bhutan werd in 1616 gesticht door de uit Tibet gevluchte boeddhistische geestelijke Shabdrung Ngawang Namgyal. Hij liet veel dzongs (tempelforten) bouwen. Na zijn dood begonnen de verschillende penlops (gouverneurs) van de dzongs met elkaar te strijden om de macht. Dat duurde tot 1907, toen Ugyen Wangchuk,de penlop van tongsa, de eerste koning werd van Bhutan. Van 1910 tot 1949 was Bhutan een protectoraat van het Verenigd Koninkrijk, maar het land mocht zichzelf wel besturen. De Bhutaanse koning had oorspronkelijk vrijwel alle macht in handen, maar sinds 2008 heeft hij meer macht aan het parlement overgedragen.

De grootste religie van Bhutan is het boeddhisme. In het land wordt veel energie via waterkracht opgewekt. Naast energie zijn rijst, appels, sinaasappels en grondstoffen belangrijke exportproducten.

Geschiedenis

Vroege geschiedenis

De vroege geschiedenis van Bhutan is wat onduidelijk. Tussen 100 en 600 n.Chr. bestond er land genaamd Monyul of Lhomon, maar dit kon onderdeel zijn van Tibet. Hoewel Tibet al boeddhistisch was, kon het boeddhisme Bhutan niet bereiken. Bhutan was namelijk een afgezonderde regio. In deze tijd ontstond het woord "Bhutan", wat uit het Sanskriet komt. Dit woord werd vanaf de 19e eeuw de internationale naam voor Bhutan. De Bhutanen noemden hun land echter zelf "Drukyal". De Drukpa waren namelijk de grootste boeddhistische groep van het land.

Ngawang Namgyal

Het boeddhisme werd tijdens de 7e eeuw in Bhutan geïntroduceerd. Voor deze tijd geloofden de meeste Bhutanen in bön. De bön werd niet vervangen door het boeddhisme, maar werd eerder onderdeel van het boeddhisme. Door de komst van het boeddhisme werd de geschiedenis van het land voor het eerst in geschriften vastgelegd. Overigens was het geloof het enige wat Bhutan verenigde; het land was namelijk verdeeld in allerlei kleinere staten.

Ontstaan van Bhutan

In 1616 kwam een Tibetaanse monnik genaamd Ngawang Namgyal naar Bhutan toe. Hij wist de verschillende koninkrijkjes te verenigen als één land. Hierdoor ontstond Bhutan als verenigd en onafhankelijk land. Ngawang Namgyal wordt nog altijd als een van de grootste figuren in de Bhutaanse geschiedenis gezien. Onder zijn heerschappij werden de belangrijkste families verenigd, kwam er gemeenschappelijke wetten en netwerk van forten (dzong). Deze forten bleven overigens in gebruik tot het einde van de 20e eeuw. Bhutan was in die tijd een theocratie, waarin het geloof (het boeddhisme) en de staat nauw met elkaar vervlochten waren.

In 1627 werd Bhutan voor het eerst bezocht door Europeanen. De Portugezen brachten toen een bezoekje aan het land op hun weg naar Tibet. Zij vroegen de Bhutanen om mee te vechten tegen de Tibetanen, maar zij weigerden. In de jaren hierna probeerde Tibet verschillende keren Bhutan binnen te vallen, maar deze pogingen faalden. In 1643 probeerden de Tibetanen met de hulp van de Mongolen om nog een keer Bhutan binnen te vallen. Ook deze poging mislukte en Bhutan kon het Tibetaans-Mongoolse leger makkelijk verslaan.

Na de dood van Ngawang Namgyal ontstond de angst dat Bhutan uit elkaar zou vallen. In de jaren erna bleef Bhutan één land, maar de verschillende dzongs kregen veel meer macht. Hierdoor ontstond een onderlinge strijd die zelfs uitmondde in een burgeroorlog. De Bhutaanse overheid was niet in staat dit op te lossen. Ondertussen waren de Britten in India actief met het stichten van koloniën. Hierdoor werden delen van Bhutan gekoloniseerd of gekocht door de Britten. Uiteindelijk hadden de Britten heel Bhutan gekoloniseerd, hoewel Bhutan een grote mate van zelfbestuur bleef behouden.

Bhutan als koninkrijk

Een bezoek van de Britten aan Bhutan in 1909

In 1907 werd Bhutan officieel koninkrijk, waarin de koning alle macht had. De Wangchuckdynastie kwam hierdoor aan de macht die nog steeds over het land regeert. De eerste koning was Ugyen Wangchuck. Hij werd in de toenmalige hoofdstad Punakha unaniem tot koning benoemd. De koningen namen veel dingen van de Britten over, zoals het onderwijssysteem. Ook kwam er meer vrede en welvaart in het land. De Britten waren blij met de koningen, aangezien ze bang waren dat de Chinese Qing-dynastie Bhutan zou binnenvallen. China had Bhutan namelijk al eerder bestuurd, maar de Britten probeerden ondertussen hun macht naar Tibet uit te breiden. Dit leidde tot spanningen in de regio.

Vanaf 1926 werd Bhutan op een centrale manier bestuurd. Kloosters en gemeenten kwamen meer onder de controle van de centrale overheid. Ondertussen werden ook wegen en andere infrastructuur verbeterd. Toch bleef Bhutan een erg geïsoleerd land. Dit kwam mede door de locatie van het land.

Onafhankelijkheid en modernisatie

Bhutan was net als India en het koninkrijk Sikkim een kolonie van het Verenigd Koninkrijk. India werd officieel onafhankelijk in 1947. Toch bleef de status van Bhutan en Sikkim eerst onduidelijk. Er ontstond de angst dat India de twee landen als hun grondgebied zag. India herkenden Sikkim en Bhutan namelijk als onafhankelijke landen na de onafhankelijkheid. Bhutan was al min of meer een zelfstandig land, aangezien de Britten zich niet met de binnenlandse zaken bemoeiden. Zij waren eigenlijk alleen verantwoordelijk voor de bescherming van Bhutan. In 1949 werd een verdrag getekend, waardoor India hiervoor verantwoordelijk zou worden. Hierdoor Bhutan technisch gezien onafhankelijk.

Vanaf 1952 maakte Bhutan langzame stappen naar een democratie en constitutionele monarchie. De nieuwe koning van het land was namelijk erg westers georiënteerd. Zo kreeg het parlement de macht om de koning af te zetten. Bhutan bleef een neutraal land en probeerde zich vooral buiten conflicten te houden. In 1975 ging het koninkrijk Sikkim op in India en werd een staat. In Bhutan ontstond angst dat hetzelfde zou gebeuren, waardoor het land besloot nauwer samen te werken met India. Tijdens de jaren 1980 moesten veel Nepali gedwongen uit Bhutan vertrekken. Nog altijd zijn er vluchtelingenkampen in Nepal en India voor deze vluchtelingen.

Sinds 2006

In 2005 maakte koning Jigme Singye Wangchuck bekend dat hij zou aftreden ten gunste van zijn zoon, Jigme Khesar Namgyel Wangchuck. In 2006 werd hij de nieuwe koning van Bhutan en besloot Bhutan om te toveren in een constitutionele monarchie. In 2008 kwam er een nieuwe grondwet die ervoor zorgde dat de koning minder macht kreeg en het parlement juist meer. Ook kwamen er voor het eerst vrije verkiezingen, waarin iedereen politieke partijen mocht stichten. Ook nam de vrijheid in het land toe.

Geografie

De Gangkhar Puensum

Landschap en ligging

Bhutan ligt volledig in de Himalaya en is daardoor erg bergachtig. Sommige bergen kunnen wel 7.000 meter hoog zijn. Het hoogste punt van Bhutan is de Gangkhar Puensum met een hoogte van 7.570 meter. De Gangkhar Puensum is een heilige berg, waardoor het beklimmen van de berg verboden is. De berg is daardoor een van de hoogste onbeklommen bergen ter wereld. Naast bergen heeft Bhutan ook een hoop gletsjers. Toch verdwijnen een hoop van deze gletsjers door klimaatverandering.

Klimaat

Bhutan heeft eigenlijk drie soorten klimaten. In het westen van het land heerst een landklimaat met veel neerslag, koude winters en warme zomers. In het oosten van het land heerst juist een subtropisch klimaat met hoge temperaturen door het gehele jaar. In de hoogste gebieden van het land heerst juist een hooggebergteklimaat, waar er eeuwige sneeuw is.

In het land kan het af en toe erg hard regenen. Vooral het westen van het land heeft te maken met moessons. Tijdens een moesson komt in ene keer een heleboel regen uit de lucht vallen. Dan kunnen er bijvoorbeeld overstromingen ontstaan.

Grote steden

5 grootste steden van het land
Thimpu	Nummer	Stad	Inwoners	Phuntsholing
	1	Thimpu	114.551
	2	Phuntsholing	27.658
	3	Paro	11.448
	4	Gelephu	9.858
	5	Samdrup Jongkar	9.325

Bevolking

Bevolkingsgroepen

De Lhotshampa zijn Bhutaanse inwoners met een Nepalese migratieachtergrond. Hoewel zij een Bhutaans paspoort hebben, moesten zij Bhutan verlaten.

De inwoners van Bhutan worden Bhutanen genoemd. Het land heeft een erg diverse bevolking met verschillende volkeren. De grootste bevolkingsgroep zijn de Ngalop. Zij spreken het Dzongkha als moedertaal en de cultuur van Bhutan is op hun cultuur gebaseerd. In het oosten van het land wonen de Sharchop. Daarnaast zijn er nog een heleboel inheemse volkeren, zoals de Brokpa, de Lepcha en Doya.

In het zuiden wonen de Lhotshampa, wat eigenlijk Nepalese inwoners zijn. Zij hangen ook het hindoeïsme aan. Tijdens de jaren 1980 en 1990 moesten veel van hun uit Bhutan vertrekken. Volgens Bhutan waren ze geen Bhutaanse burgers, hoewel ze daar al generaties leefden. Veel Lhotshampa vluchtten vervolgens naar India en Nepal. Hoewel Bhutan hier nu gestopt is, is er nog steeds een discussie over de terugkeer. Zo werden de huizen en grond van de Lhotshampa door de Bhutaanse overheid ingenomen en gegeven aan de Ngalop.

In Bhutan wonen ook veel vluchtelingen uit Tibet. Oorspronkelijk was Tibet een zelfstandig land, maar in 1950 viel China Tibet binnen en voegden het als provincie toe aan hun eigen land. De Tibetaanse bevolking kwam in 1959 in opstand tegen het Chinese bestuur, waarna veel Tibetanen moesten vluchten naar Bhutan.

Religie

Een boeddhistisch klooster

Volgens de grondwet is het boeddhisme de staatsgodsdienst van Bhutan. Toch is er ook godsdienstvrijheid in het land. Dit betekent dat iedereen vrij is om te geloven wat hij/zij wil. Toch heeft het boeddhisme een speciale status, aangezien deze religie met de cultuur van het land verbonden is. Ook is het boeddhisme het enige geloof wat in het openbaar uitgevoerd mag worden. Andere geloven zijn toegestaan, maar moeten achter gesloten deuren plaatsvinden. Andere geloven kunnen onderdrukking en problemen ervaren.

Ongeveer 77 tot 85% van de bevolking hangt het boeddhisme aan. De tweede religie van het land is het hindoeïsme, wat door 11% van de bevolking wordt aangehangen. Deze groep woont vooral in het zuiden van het land, waar zij hun religie in het openbaar kunnen uitoefenen. Hierdoor wordt het hindoeïsme soms ook als staatsgodsdienst gezien.

3% van de bevolking hangt de religie bön aan. De bön wordt soms gezien als een vorm van het boeddhisme, maar eigenlijk is het ouder dan het boeddhisme. Er zijn veel gelijkenissen tussen boeddhisme en bön, maar bön is meer een natuurgodsdienst. Hoewel boeddhisten ook tradities uit de bön hebben overgenomen, hangt slechts een klein gedeelte van de bevolking alleen de bön aan. Ongeveer 1% van de bevolking hangt andere religies aan, zoals het christendom en de islam.

Taal

Een boord geschreven in het Dzongkha

De officiële taal van Bhutan is het Dzongkha, wat letterlijk de "taal van de forten" betekent. De taal wordt gesproken door de gehele bevolking, maar slechts een klein deel spreekt het als moedertaal. Twee derde van de bevolking leert Dzongkha als tweede taal. Het Dzongkha wordt geschreven in het Tibetaans schrift en behoort ook tot de Tibetaanse taalfamilie.

Daarnaast zijn er nog enkele minderheidstalen, zoals Nepali, Dzala, Tshlangla en Bantawa. De meest gesproken vreemde taal is het Engels vanwege de handel met India.

Kunst en cultuur

Sport

Een wedstrijd boogschieten in Bhutan

De nationale sport van Bhutan is boogschieten. In ieder dorp zijn er velden te vinden voor boogschieten en er worden ook lokale wedstrijden gehouden. Het Bhutaans boogschieten verschilt iets van het boogschieten op de Olympische Spelen. Zo zijn de pijlen van de bamboe gemaakt en de afstand van het doelwit is 130 meter. Daarnaast zijn er nog meer traditionele sporten, zoals khuru (een soort van darten), soksom (een soort van discuswerpen), digor (een soort van hoefijzerwerpen) en pundo (een soort van kogelstoten).

Daarnaast zijn er nog andere populaire sporten, zoals voetbal en cricket.

Media

Bhutan heeft verschillende kranten, zoals Kuensel, Bhutan Times en Bhutan Observer. Oorspronkelijk waren alle kranten in handen van de Bhutaanse overheid, maar sinds 2008 is het mogelijk om een eigen krant op te richten. Hoewel de persvrijheid in Bhutan zich heeft verbeterd, krijgen kranten nog steeds veel geld van de overheid.

Daarnaast heeft Bhutan sinds 1973 een eigen radiostation. Bhutan is het laatste land ter wereld dat televisie introduceerde, namelijk in 1998. Bhutan heeft ook slechts één televisiezender, maar men kan ook buitenlandse zenders in het land ontvangen. Sinds 1999 is er ook internet in het land aanwezig. Ongeveer de helft van de bevolking heeft toegang tot het internet.

Politiek

Staatsinrichting

Koning Jigme Khesar Namgyal Wangchuck

Het huidige Bhutan is een constitutionele monarchie. Dit betekent dat Bhutan een koning als staatshoofd heeft. De koning heeft altijd de titel Druk Gyalpo (Drakenkoning). Hoewel het koningschap erfelijk is, moet de koning aftreden als hij 65 jaar oud is. Ook kan het parlement de koning afzetten door middel van een referendum. Vroeger had de koning veel macht, maar tegenwoordig heeft de koning vrij weinig macht. De huidige koning is Jigme Khesar Namgyal Wangchuck die sinds 2006 aan de macht is. De koning wordt altijd geholpen door de Je Khenpo, die de hoogste religieuze leider in Bhutan is.

Het dagelijks bestuur van Bhutan wordt gedaan door de regering, waarvan de premier het hoofd. De premier wordt altijd geleverd door de grootste partij in het parlement. Hij wordt geholpen door ministers die allemaal een eigen taak hebben, zoals landbouw en gezondheidszorg. De huidige premier van Bhutan is Lotay Tshering.

Daarnaast bestaat er nog een parlement van twee kamers. Deze twee kamers zijn:

• Het Nationaal Assemblee, bestaande uit 47 zetels. Alle 47 leden vertegenwoordigen een kiesdistrict (een bepaald gebied in Bhutan). Tijdens de verkiezingen kunnen zij enkel gekozen worden in één kiesdistrict door de inwoners van dat district. De verkiezingen bestaan altijd uit twee rondes. Tijdens de eerste ronde zijn er meerdere kandidaten. De twee kandidaten met het meeste aantal stemmen gaat door naar de twee ronde, waarin de winnaar wordt gekozen. Deze verkiezingen vinden om de vijf jaar plaats. De assemblee is vergelijkbaar met de Tweede Kamer of de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
• De Nationaal Raad, bestaande uit 25 zetels. Hiervan worden 20 leden gekozen door elk van de districten. De overige vijf leden worden aangewezen door de koning. De leden van de Nationale Raad zijn partijloos en moeten aan de universiteit gestudeerd hebben. Deze kamer is vergelijkbaar met de Eerste Kamer of de Belgische Senaat.

Bhutan heeft een tweepartijenstelsel, wat betekent dat er slechts twee grote politieke partijen zijn. Desondanks zijn er ook kleinere politieke partijen. Hoewel Bhutan een stuk democratischer is geworden sinds 2008, zijn er nog veel problemen op het gebied van democratie.

Bestuurlijke indeling

Een kaart met de Dzongkhag van Bhutan

Bhutan is verdeeld in 20 Dzongkhag (soort van provincies). Dit zijn:

1. Bumthang
2. Chukha
3. Dagana
4. Gasa
5. Haa
6. Lhuntse
7. Mongar
8. Paro
9. Pemagatshel
10. Punakha

11. Samdrup Jongkhar

12. Samtse

13. Sarpang

14. Thimpu

15. Trashigang

16. Trashiyangste

17. Trongsa

18. Tsirang

19. Wangdue Phodrang

20. Zhemgang

Buitenlandse politiek

Bhutan is een vrij gesloten land, wat zich weinig mengt in de buitenlandse politiek. Toch is Bhutan lid van enkele internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties. Ook heeft het banden met enkele landen. De beste vriend van Bhutan is buurland India. India is niet alleen de belangrijkste handelspartner, maar beschermt Bhutan ook in het geval van oorlog. Inwoners van beide landen kunnen vrij reizen door elkaars land.

Het land heeft een erg slechte band met zijn andere buur, China. China claimt enkele stukken grond die onderdeel zijn van Bhutan. Bhutan heeft zelfs geen diplomatieke relaties met China. Dit komt door de Chinese invasie van Tibet, waar Bhutan zich verbonden meevoelt. Toch heeft Bhutan ook geen banden met Taiwan en erkent de volksrepubliek China technisch gezien wel als het echte China. Sinds de jaren 1980 is er een iets betere band, maar deze is alsnog erg stroef. Ook heeft Bhutan een slechte relatie met Nepal.

Economie

Een Bhutaanse rijstboer aan het werk op zijn akkers.

De munteenheid van Bhutan is de Bhutaanse ngultrum. Deze munteenheid is gekoppeld aan de Indiase roepie, wat betekent dat één ngultrum evenveel waard is als één roepie. In Bhutan kun je hierdoor ook direct met de roepie betalen. De roepie wordt namelijk ook als munteenheid erkent. De economie van Bhutan is nauw met die van India vervlochten. Voor grote projecten (zoals het aanleggen van snelwegen) worden vaak Indiase arbeiders ingehuurd. Zij worden ook ingezet in de gezondheidszorg en het onderwijs. Ook kunnen inwoners van beide landen vrij door elkaars land reizen en makkelijker werken. Overigens reguleert Bhutan de economie door middel van vijfjarenplannen.

Ongeveer 60% van de Bhutaanse economie bestaat uit landbouw en bosbouw. De belangrijkste producten zijn hout en houtproducten, rijst, appels, sinaasappels en ander fruit. Daarnaast is er nog wat veeteelt. De overheid van Bhutan legt grote nadruk op het beschermen van het milieu en de natuur in het land. Hierdoor is er weinig industrie en wordt vrijwel alle elektriciteit door middel van waterkracht opgewekt. Bhutan wekt zelfs zoveel energie op dat het energie verkoopt aan omliggende landen. De belangrijkste handelspartners van Bhutan zijn India, China, Nepal, Bangladesh, Japan en Zuid-Korea.

In Bhutan is bijna geen toerisme. De Bhutaanse overheid wil namelijk massatoerisme voorkomen. Hierdoor moeten toeristen (behalve die uit India) een bepaald bedrag per dag betalen. Hierdoor is het vrij duur om naar Bhutan te gaan, waardoor veel toeristen dit niet doen.

De regering van Bhutan is erg bezig met geluk. Ze vinden het belangrijk dat de bevolking gelukkig is. Daarom wordt hier niet alleen de waarde van de samenleving (Bruto Nationaal Product, BNP) berekend, maar ook hoe gelukkig de bevolking is (Bruto Nationaal Geluk). Dit systeem is door de koning van Bhutan ingesteld.