Montenegro
| Montenegro Црна Гора / Crna Gora
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Podgorica |
| Aantal inwoners | 621.306 (2020) |
| Oppervlakte | 13.812 km² |
| Regeringsvorm | Parlementaire republiek |
| President | Milo Đukanović (sinds 2018) |
| Premier | Dritan Abazović (sinds 2022) |
| Godsdienst | Christendom (75,9%) Islam (19,2%) Geen/overig (4,9%) |
| Taal | Montenegrijns (crnogorski / црногорски) |
| Munteenheid | Euro |
| Volkslied | Oj, svijetla majska zoro |
| Nationale feestdag | 13 juli |
| Landcode | MNE |
Montenegro is een land in Oost-Europa en grenst aan Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Servië, Kosovo (niet volledig erkend), Albanië en de Adriatische Zee. Vroeger was het een deel van Joegoslavië. De hoofdstad is Podgorica.
De naam Montenegro is Italiaans en betekent Zwarte berg. Montenegro was tussen 1878 en 1910 een zelfstandig prinsdom en tot 1918 een zelfstandig koninkrijk. Dat jaar werd Montenegro onderdeel van Joegoslavië. In 2003 werd Joegoslavië omgevormd in het nieuwe land Servië en Montenegro, maar dit viel in 2006 uit elkaar toen beide landen een eigen weg gingen. Montenegro is hierdoor het jongste land van Europa, behalve als je Kosovo als land meetelt (dat dan het jongste is). Na Zuid-Soedan is Montenegro het jongste lid van de Verenigde Naties.
Montenegro is geen lid van het Europese Unie, maar wel van de NAVO. Sinds 2010 loopt er een procedure om Montenegro aan de Europese Unie toe te voegen. Dit gaat naar alle waarschijnlijkheid in 2025 gebeuren. Ondanks het feit dat Montenegro geen EU-lidstaat is, betaalt men er wel met de euro.
Geschiedenis
Voorgeschiedenis
Het gebied waar Montenegro nu ligt, werd vroeger bewoond door de Illyriërs. Zij vestigden zich in de zesde en zevende eeuw v.Chr. in het gebied door de Griekse kolonies. Vanaf de 4e eeuw v.Chr. vestigden ook de Kelten zich in deze regio. In 9 n.Chr. werd de regio veroverd door het Romeinse Rijk en ging op de Romeinse provincie Illyricum. Tijdens de scheiding van het Romeinse Rijk in oost en west, liep de grens recht door de regio. Montenegro was hierdoor in twee stukken verdeeld. Tijdens de 6e eeuw n.Chr. vestigden de Slavische volkeren zich in de regio.
De Illyriërs bleven echter in het gebied wonen en woonden vooral aan de kust. Hun taal vervormde zich tot het Dalmatisch. De stad Venetië begon haar invloed rond de Adriatische Zee uit te breiden, waardoor de baai van Kotor en de kust van Montenegro aan de republiek Venetië toebehoorde. Dit was in het jaar 1420 en bleef zo tot 1795. De Montenegrijnse kust behoorde bij het gebied Venetiaans-Albanië. De rest van Montenegro was echter in handen van het Ottomaanse Rijk.
Vorstendom en koninkrijk Montenegro
In de 19de eeuw was Montenegro een prins-bisdom met als prins-bisschop Peter II. Het prinsbisdom maakte deel uit van het Ottomaanse Rijk, maar was in de praktijk onafhankelijk. Na het overlijden van Peter II ontstond er een burgeroorlog om de troonopvolging, die werd gewonnen door Danilo II. Danilo hief het prinsbisdom op en maakte van Montenegro een vorstendom, ook wel prinsdom genoemd. In 1860 stierf Danilo en zijn neefje, Nicolaas I van Montenegro volgde hem op. In 1878 werd Montenegro volledig onafhankelijk van de Ottomanen en werd door andere landen erkend op het Congres van Berlijn. Montenegro bloeide op en wist het grondgebied te verdubbelen.
In 1910 liet Nicolaas zich uitroepen tot koning. Tijdens de Balkanoorlogen tussen 1912 en 1913 verdeelde het koninkrijk samen met Servië het gebied genaamd Sandžak. De stad Skadar moest echter aan Albanië worden gegeven. Het Koninkrijk Montenegro was hiermee groter dan Montenegro nu is. Het bestond uit het huidige grondgebied met een stuk van Kosovo. Het Koninkrijk Montenegro was welvarend, maar hield niet lang stand.
Eerste Wereldoorlog
In de Eerste Wereldoorlog vocht Montenegreno met Servië tegen Oostenrijk-Hongarije, maar koning Nicolaas I maakte een fout door Servische officieren in het leger te zetten. Nu vocht het leger van Montenegro voor de Serven, omdat de Servische officieren orders van de Servische koning doorgaven aan het leger van Montenegro. Gevolg was dat Montenegro door de Oostenrijk-Hongaren werd bezet.
De koning van Montenegro vluchtte naar Italië en vervolgens naar Frankrijk. Hij stichtte een regering voor het land vanuit Bordeaux. De Serviërs wisten echter Montenegro te bevrijden. Koning Nicolaas werd beschuldigt van samenwerken met de vijand en werd verbannen. Montenegro, dat deel was van de Geallieerden, raakte hierdoor in een crisis. Het land ging op het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen, het latere Joegoslavië. Montenegro is hiermee het enige Geallieerde land dat na de oorlog zijn onafhankelijkheid verloor.
Onderdeel van Joegoslavië
Hierna hoorde Montenegro bij Joegoslavië, hoewel lang niet iedereen dit wilde. Nog 6 jaar, tot 1924, zouden Montenegrijnse hier tegen strijden. Joegoslavië was aanvankelijk een koninkrijk onder hetzelfde huis dat over Servië heerste. Nadat Joegoslavië in de Tweede Wereldoorlog was aangevallen door de Duitsers, viel het land uit elkaar. Montenegro werd een onafhankelijke staat en het werd bezet door Italië en later nazi-Duitsland. Een stuk van Montenegro, de baai van Kotor, werd echter bij Italië gevoegd.
Na de Tweede Wereldoorlog werd alles weer teruggedraaid. Montenegro was opnieuw onderdeel van Joegoslavië, maar in plaats van koninkrijk was het land nu een socialistische dictatuur. De monarchie was afgeschaft en Tito had de macht gegrepen. In Joegoslavië was erg geen vrijheid van meningsuiting of demonstratie. Ook was alles in bezit van de staat. Aan de andere kant kende het land geen werkeloosheid en haast geen armoede. Joegoslavië was niet zoals de Sovjet-Unie en de Oostbloklanden gescheiden van het westen. Joegoslavië was zelfs een goede bondgenoot van het westen. Montenegro was onder deze periode zelfs een geliefde vakantiebestemming onder Duitsers en Oostenrijkers.
Na de dood van Tito liep de economie vast en wilden de deelrepublieken onafhankelijkheid. Slovenië, Kroatië, Bosnië en Herzegovina en Noord-Macedonië (toen noch Macedonië) scheidden zich af van het land, vaak in bloederige oorlogen. Montenegro en Servië bleven als enige over. In 1992 werd het communisme in het land afgeschaft. Het land werd omgevormd in de Federale Republiek van Joegoslavië.
Federatie en onafhankelijkheid
In 2003 werd Joegoslavië omgevormd in het land Servië en Montenegro. Hoewel er qua grondgebied niets veranderde, kregen Servië en Montenegro allebei meer bevoegdheden. Vooral in Montenegro werd dit positief ontvangen, aangezien Servië een overwicht had in Joegoslavië. Servië en Montenegro bestond echter maar 3 jaar. In 2006 hield Montenegro een referendum over de onafhankelijkheid. De bevolking stemde voor en Montenegro werd datzelfde jaar onafhankelijk.
Het land vroeg in 2008 EU-lidmaatschap aan en is sinds 2012 kandidaat-lidstaat. Datzelfde begonnen de onderhandelingsgesprekken. Naar verwachting zal Montenegro in 2025 tot de Europese Unie toetreden. In 2017 werd Montenegro onderdeel van de NAVO.
Geografie
Landschap
.jpg)
Montenegro heeft een heuvelachtig tot bergachtig landschap. De echte bergen liggen in het noorden van het land. Het land heeft een dunne, vlakke kuststrook. De kuststrook wordt onderbroken door de ingang naar de Baai van Kotor. Deze baai is geen meer, maar een onderdeel van de zee. Het grootste meer van het land is Meer van Shkodër aan de grens met Albanië. In het noorden van het land liggen de twee belangrijkste rivieren, namelijk de Lim en de Tara. De bergen in het land worden onderbroken door vele kleinere rivieren en meren.
Tussen de gebergten door zijn er twee vlaktes, die de grootste steden herbergen. Deze vlaktes zijn de Bjelopavlići en de Zeta. Zijn wonen de meeste mensen en vindt de meeste landbouw plaats. De belangrijkste bergen van het land zijn de Bobotov Kuk en de Lovcén.
Klimaat
Montenegro heeft in het grootste gedeelte van het land een landklimaat. De winters zijn er koud en de zomers juist erg warm. Het landklimaat wordt echter beïnvloedt door het Middellandse Zeeklimaat aan de kust. Hier heeft men ook met warme zomers te maken, maar 's winters blijft het relatief warm. De meeste neerslag in het land valt 's winters, waardoor de zomers erg droog zijn. 's Nachts duiken de temperaturen echter naar beneden, maar tijdens hittegolven kan het ook 's nachts wel 25 graden Celsius blijven!
Grote steden
| 5 grootste steden van het land | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nummer | Stad | Inwoners | ||||||||
| 1 | Podgorica | 136.473 | ||||||||
| 2 | Nikšić | 58.212 | ||||||||
| 3 | Pljevlja | 21.337 | ||||||||
| 4 | Bijelo Polje | 15.883 | ||||||||
| 5 | Cetinje | 15.137 | ||||||||
Bevolking
Algemeen
Montenegro heeft 0,6 miljoen inwoners en is daarmee één van de kleinste landen van Europa qua inwonersaantallen. De inwoners van Montenegro worden Montenegrijnen genoemd en staat qua religie en taal erg dicht bij de Serviërs. De Montenegrijnen vormen met 43% de grootste groep in hun eigen land. Ze vormen echter een minderheid. Met 32% zijn de Serviërs de tweede grote groep. Andere belangrijke groepen zijn de Bosniakken, Kroaten en Albanezen. De Roma leven ook in Montenegro.
De moslims binnen het land worden soms als nationaliteit gezien. In Joegoslavië werden de Slavische moslims Moslim van nationaliteit genoemd. Veel van deze moslims zijn Bosniakken en daarom worden ze soms tot de Bosniakken gerekend. De Albanezen, die ook meestal moslim zijn, vallen niet onder deze nationaliteit. Dit komt doordat Albanië geen onderdeel van Joegoslavië was.
Taal
In Montenegro spreken ze Montenegrijns. Het Montenegrijns lijkt erg op het Servisch, het Bosnisch en op het Kroatisch. Toen deze landen nog één waren, heette de taal die gesproken werd Servo-Kroatisch. Na het uiteenvallen van Joegoslavië noemde elk land zijn dialect een taal. Montenegrijnen kunnen Kroaten, Serven en Bosniakken dus prima verstaan. De klanken van het Montenegrijns lijken veel op het Russische dialect. Montenegrijns wordt in zowel het Latijnse alfabet als het Cyrillische alfabet geschreven.
Andere talen die veel in Montenegro worden gesproken zijn Albanees, Servisch, Kroatisch, Bosnisch en Roma.
Religie
75% van de bevolking van Montenegro is christelijk. Zij hangen de Montenegrijns-Orthodoxe Kerk of de Servisch-Orthodoxe Kerk aan, die ook in Montenegro actief is. Tussen beide kerken zit weinig verschil, maar ze staan onder een andere patriarch. De Montenegrijns-Orthodoxe Kerk wordt niet door andere orthodoxe kerken erkend, zij zien het als een onderdeel van de Servisch-Orthodoxe Kerk.
19% van de bevolking bestaat uit moslims. Het gaat hiervoor al om migranten uit Albanië en Bosnië. De groep moslims woont al enkele eeuwen op de Balkan en vindt zijn weg terug in het Ottomaanse Rijk. De moslims wonen vooral aan de Albanese grens en de grens met Kosovo. Daarnaast heeft het land nog een katholieke en protestantse minderheid.
Onderwijs
Onderwijs in Montenegro wordt vaak gegeven in het Montenegrijns, maar er zijn ook gebieden waar in het Albanees les wordt gegeven. In deze gebieden wonen veel Albanezen. Kinderen gaan tussen 6e en 14e naar de basisschool. De basisschool is voor alle leerlingen gratis en kinderen krijgen ongeveer dezelfde lesstof. Na de basisschool gaan de leerlingen naar middelbare school. Deze middelbare school bestaat uit drie verschillende niveaus:
- Het gymnasium; deze opleiding duurt vier jaar. Op het gymnasium krijgen leerlingen een vrij brede opleiding en is een voorbereiding op de universiteit.
- Stručna škola; deze opleiding duurt drie tot vier jaar. Op deze school leren leerlingen een bepaald beroep, maar krijgen ook een brede opleiding.
- Zanatska škola; deze opleiding duurt drie jaar. Op deze school leren leerlingen een bepaald beroep. Vaak zijn er haast geen algemene vakken.
Montenegro heeft daarnaast nog één universiteit; de universiteit van Montenegro. Deze universiteit biedt verschillende opleidingen en studies aan tussen 4 en 6 jaar. De gebouwen van de universiteit liggen door heel Montenegro.
Kunst en cultuur
De cultuur van Montenegro is lijkt veel op de cultuur van buurland Servië. Dit is niet gek, aangezien Montenegro lang bij Servië gehoord heeft. Toch heeft Montenegro ook veel eigen tradities.
Dans en muziek
Montenegro heeft een aantal traditionele dansen. Een van de bekendste dansen is de Kolo die ook in Servië en Noord-Macedonië wordt gedanst. Bij de Kolo danst men in een cirkel en er wordt vooral met de handen gedanst. De Kolo wordt opgevoerd bij trouwerijen en andere feesten. Ook de Oro is een bekende dans. Deze dans is vernoemd naar een adelaar, aangezien de bewegingen lijken op die van een adelaar. De Oro is een stuk moeilijker dan de Kolo.
Het nationale muziekinstrument van Montenegro is de gusle. Dit is instrument lijkt een beetje op een kleine gitaar. Vóór de 20e eeuw werd bijna alle muziek op dit instrument gespeeld. Vooral werden er veel gedichten gezongen op de muziek van dit instrument. In de 19e eeuw kwam er ook andere muziek naar Montenegro toe. De componist Jovan Ivanišević schreef bijvoorbeeld veel opera's en andere klassieke muziekstukken. Tegenwoordig is rockmuziek erg populair in Montenegro. Voorbeelden van Montenegrijnse rockbands zijn Perper en DST.
Tradities en feestdagen
Montenegro is een conservatief en religieus land. Religie, tradities en waarden spelen een belangrijke rol in het leven van Montenegrijnen. Veel tradities zijn door de Servisch-Orthodoxe Kerk beïnvloedt. Zo wordt kerst in Montenegro niet op 25 en 26 december, maar op 7 en 8 januari gevierd. In het nieuwe jaar dus! De kalender van de Orthodoxe kerk werkt namelijk anders. Met de kerst wordt ook een eikentak op een brandstapel geworpen; de zogeheten badnjak. Het in brand steken van de tak zorgt voor vreugd en blijdschap in het nieuwe jaar. Op 14 januari wordt het Orthodoxe nieuwjaar gevierd, maar Montenegro viert ook op Nieuwjaarsdag (1 januari) het nieuwe jaar.
Daarnaast bestaat er in Montenegro nog de traditie van slava. Iedere familie heeft zijn patroonheilige en iedere patroonheilige heeft zijn eigen feestdag. Bij de slava wordt de dag van die heilige gevierd. Hoewel deze traditie uit Servië komt, wordt het ook in Montenegro gevierd.
Ook heeft Montenegro twee niet-religieuze feestdagen; namelijk de Dag van de Revolutie (13 juli) en Onafhankelijkheidsdag (21 mei). Daarnaast wordt ook de Dag van de Arbeid (1 mei) in Montenegro gevierd.
Werelderfgoed
In Montenegro staan vier zaken op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Dit zijn:
- De Baai van Kotor
- Het nationaal park Durmitor
- De kerkhoven met middeleeuwse stećci-grafstenen (deels in Servië, Bosnië en Kroatië)
- De Venetiaanse verdedigingswerken van de 15e tot 17e eeuw (deels in Kroatië en Italië)
Eten en drinken
Het eten en drinken in Montenegro is beïnvloed door gerechten uit Turkije, Servië, Italië en Hongarije. Veel traditionele Montenegrijnse gerechten komen hierdoor ook in andere landen voor. Voorbeelden zijn börek, baklava, risotto en espresso. Toch heeft Montenegro enkele eigen gerechten. Voor het ontbijt eten Montenegrijnen vaak gibanica, popara en cicvara. Tijdens de lunch wordt er vaak soep gegeten. Hier wordt vaak rijst aan toegevoegd, maar tegenwoordig is het ook normaal om pasta toe te voegen.
Andere gerechten uit Montenegro zijn:
.jpg)
Sport
De populairste sport van Montenegro is handbal. Dit wordt ook gezien als de nationale sport van het land. Vooral het vrouwen-handbalteam is erg succesvol en won zelfs het wereldkampioenschap in 2012. De tweede populaire sport van Montenegro is voetbal. Sinds 2006 heeft Montenegro een eigen voetbalteam, maar is internationaal niet erg succesvol. Bekende voetballers uit Montenegro zijn Dejan Savićević, Predrag Mijatović en Mirko Vučinić.
Andere belangrijke sporten in Montenegro zijn waterpolo, volleybal en basketbal.
Politiek
Nationale politiek
De huidige grondwet van Montenegro komt uit 2007 en zegt dat Montenegro een republiek is. Montenegro heeft als staatshoofd een president. De president van Montenegro wordt in rechtstreekse verkiezingen gekozen voor een periode van vijf jaar. De president vertegenwoordigt het land in het buitenland, maar kan ook kandidaten leveren voor het premierschap en de rechters van het Grondwettelijk Hof. Ook kan hij voorstellen om een referendum aan te kondigen en kan verkiezingen voor het parlement uitroepen. Voor deze taken heeft hij toestemming nodig van dat parlement. De regering van Montenegro bestaat uit de premier met diverse ministers.
Het parlement van Montenegro bestaat uit één kamer van 81 zetels. Elke zetel vertegenwoordigt 6000 kiezers. Het parlement maakt en stemt over wetten, maakt internationale verdragen officieel en benoemt de leden van de regering. Met een simpele meerderheid kan het parlement ook de regering ontslaan.
Bestuurlijke indeling
Montenegro is direct onderverdeeld in 23 gemeenten. Twee van deze gemeenten hebben een bijzondere status. Het gaat om de hoofdstad Podgorica en de oude hoofdstad Cetinje. De 23 gemeenten van Montenegro zijn:
Buitenlandse politiek
Montenegro is lid van verschillende internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties (sinds 2006) en de NAVO (sinds 2017). Ook is het een kandidaat-lidstaat van de Europese Unie. Dit betekent dat Montenegro op weg is om een lidstaat van de EU te worden over een paar jaar. Montenegro heeft goede banden met de meeste Europese landen en de Verenigde Staten.
Het enige land waarmee Montenegro af en toe slechte banden heeft is Servië. Servië vindt namelijk dat de Montenegrijnse cultuur onderdeel is van de Servische cultuur, terwijl de Montenegrijnen dit als eigen cultuur zien. Ook zijn er conflicten over de Serven die in Montenegro wonen. Daarnaast erkent Montenegro Kosovo als land, waar Servië niet blij mee is. Desondanks werken de landen op veel vlakken ook samen, zoals de aanpak van misdaad.
Economie
De munteenheid van Montenegro is de euro, maar het land is geen lid van de Europese Unie. Dit heeft te maken met de hyperinflatie in Joegoslavië. Doordat de Joegoslavische munt in korte tijd sterk aan waarde verloor, ging Montenegro (net als Kosovo) de Duitse mark gebruiken. Duitsland wilde de landen steunen, aangezien de Duitse mark een hele sterk munt was. Toen Duitsland in 2002 op de euro overstapte, deden deze landen dit ook. Over de jaren heen heeft dit veel kritiek opgeleverd. Andere EU-lidstaten die de euro in willen/wilden voeren, zoals Roemenië, moeten namelijk aan voorwaarden voldoen. Bij Montenegro en Kosovo was dit niet geval. In principe is het onmogelijk voor Montenegro om een eurocrisis te veroorzaken, vanwege de geringe grootte van het land en de economie. In de toetreding tot de EU worden wel afspraken getroffen over het houden van de regels voor eurolanden.
De dienstensector in Montenegro is erg groot en 72% van de bevolking is erin werkzaam. Voor een balkanland is dit erg hoog. De meeste inwoners werken in allerlei delen van de dienstensector, zoals bij bedrijven, in de ambachten en het toerisme. Vooral het maken en verwerken van staal en aluminium, het verwerken van landbouwproducten en het maken van gebruiksartikelen zijn belangrijke sectoren. De laatste jaren groeit het toerisme in Montenegro en vooral de kustgebieden zijn erg populair. Cruiseschepen leggen ook aan in Montenegro. Montenegro trekt veel buitenlandse investeringen. De grootste exportpartners van het land zijn Servië, Kroatië en Slovenië en de grootste importpartners zijn Servië, Hongarije, Griekenland en China.
Fotogalerij
Locatie in Europa
Satellietfoto
Satellietfoto
Vlag van Montenegro
Wapen van Montenegro
Externe link
|
Europese Unie | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | 
| ||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |
|||