Kinderboekenweek: verschil tussen versies

Huidige versie van 4 okt 2023 om 22:29

Speciale Kinderboekenweektrein in 2004, ter ere van 50 jaar Kinderboekenweek

An Rutgers van der Loeff. Zij was de eerste winnaar van ‘Kinderboek van het jaar’ in 1954 met het boek ‘Lawines razen’

Janneke Schotveld schrijft ‘Kattensoep’, het Kinderboekenweekgeschenk van 2017

De Kinderboekenweek is een periode van 10 dagen in begin oktober. Tijdens de Kinderboekenweek wordt er extra aandacht besteed aan het (Nederlandse) kinderboek. Wil je weten wie er allemaal een griffel of penseel hebben gewonnen? Kijk dan in de Lijst van kinderboekenschrijvers en de Lijst van illustratoren.

In deze periode staat een bepaald thema centraal. Bij de boekwinkels die meedoen met de Kinderboekenweek krijg je bij besteding van € 12,50 het Kinderboekenweekgeschenk gratis. Elk jaar wordt er aan een schrijver / schrijfster van kinderboeken gevraagd of hij (of zij) het Kinderboekenweek-geschenk wil schrijven. Het Kinderboekenweek-geschenk is een uitgave van de Stichting CPNB (Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek). Basisscholen in Nederland besteden meestal veel aandacht aan de Kinderboekenweek.

Lespakket

De Stichting CPNB stelt een lespakket samen, dat de scholen kunnen bestellen. Elk jaar draait dat rondom een bepaald thema. Er staan leuke lessen in (op papier, maar tegenwoordig ook voor op het digibord). In het lespakket van 2017 (thema ‘Griezelen’) zaten bijvoorbeeld:

Een uitgebreide lesmap met allerlei lessen om het lezen te bevorderen, maar ook bijvoorbeeld creatieve lessen
Het Kinderboekenweekgeschenk en het Prentenboek van de Kinderboekenweek
De cd-single van Kinderen voor Kinderen: Gruwelijk eng!
Griezelige affiches voor in de klas
De Kinderboekenkrant
De Voorleesgids

De bibliotheken besteden extra aandacht aan lezen. Ze organiseren vaak diverse leuke activiteiten rond de Kinderboekenweek, zoals een schrijver die komt voorlezen en vertellen over zijn werk.

Kinderboekenbal

Op de avond voordat de Kinderboekenweek begint wordt een Kinderboekenbal gehouden. Daar zijn veel schrijvers aanwezig. Tijdens het Kinderboekenbal wordt ook de Gouden Griffel uitgereikt. Dat is een prijs voor de schrijver van het beste kinderboek van dat jaar.

De geschiedenis van de Kinderboekenweek

In 1954 was er voor het eerst een verkiezing van het ‘kinderboek van het jaar’. De winnares was An Rutgers van der Loeff. (1910-1990). Zij schreef het boek ‘Lawines razen’ De eerste echte Kinderboekenweek was in 1955. Die duurde toen ook al 10 dagen, net als de gewone Boekenweek voor grote mensen.

De verkiezing van ‘Kinderboek van het jaar’ duurde tot 1970. Daarna kreeg het beste kinderboek de ‘Gouden Griffel’.

Geschenk

Tijdens de eerste Kinderboekenweken kregen de mensen die een kinderboek kochten een leuk geschenk. Dat waren toen nog geen boeken, zoals nu. In 1955 was het geschenk een poster van een lezende clown. In de jaren daarna waren het een spel, een bouwplaat, een mobile, een knipplaat en een kijkdoos.

Kinderboekenweek geschenk

Vanaf 1962 kregen de kopers een kinderboek cadeau. Het boek van Hans Dijkhuis ‘Keesje Kruimel’ was hiervan het eerste. Het boek ‘Kattensoep’ van Janneke Schotveld kreeg je tijdens de Kinderboekenweek van 2017.

Thema

In 1965 kreeg de Kinderboekenweek voor het eerst een thema. Het thema voor dat jaar was ‘Kind en dierenwereld’. Inmiddels zijn er al heel veel thema’s geweest, zoals theater, natuur, reizen, geheimen, boten, superhelden, sprookjes, de wereld, techniek en nog veel meer. Wil je ze allemaal weten, kijk dan op dit overzicht.

2022 thema: Natuur en milieu, motto: 'Gi ga groen'
2023 thema: Thuis is overal anders, motto: 'Bij mij thuis'

Prentenboek

Elk jaar wordt er ook een prentenboek gemaakt, speciaal voor de kleinste kinderen. In 2015 werd het gemaakt door Mies van Hout. Floor Rieder maakte het in 2016 en in 2017 door Martijn van der Linden en Maranke Rinck

Lied

Sinds 2012 wordt door de Kinderen voor Kinderen ieder jaar een speciaal themalied gezongen. Het 1e lied was bij het thema 'Hallo Wereld!'.

Prijzen

De CPNB reikt elk jaar prijzen uit voor de mooiste kinderboeken van het voorgaande jaar.

Griffels

De Zilveren Griffels worden elk jaar in het voorjaar (juni) uitgereikt aan schrijvers van kinderboeken. Tijdens het Kinderboekenbal op de avond voordat de Kinderboekenweek begint, krijgt één van de Zilveren Griffel-winnaars een Gouden Griffel, voor de auteur van het allerbeste kinderboek voor 12 jaar en ouder. De Gouden Griffel kan alleen gewonnen worden door een oorspronkelijk Nederlands boek. Een Zilveren Griffel kan ook door een vertaald boek gewonnen worden. Wil je weten wie er allemaal een Gouden Griffel hebben gewonnen? Kijk dan in de Lijst van kinderboekenschrijvers.

Tonke Dragt wint in 1963 de prijs voor het beste kinderboek met ‘De brief voor de koning’. In 2004 wint dit boek de ‘Griffel der Griffels’.

Bij het 50-jarig bestaan van de Kinderboekenweek in 2004 is éénmalig de ‘Griffel der Griffels’ uitgereikt. Er werd gekozen uit de boeken die eerder een Gouden Griffel hadden gewonnen of Kinderboek van het jaar waren geweest. ‘De brief voor de koning’ van Tonke Dragt heeft deze unieke prijs gewonnen.

Het prijzengeld voor de gouden griffel wordt in 2023 verhoogd naar 10.000 euro.

Penselen

Nederlandse illustratoren / illustratrices van kinderboeken kunnen een Zilveren Penseel winnen (zie link voor een overzicht van winnaars vanaf 2010). Tot 2018 waren dat er elk jaar maar twee. Nu zijn er vier categorieën. Eén van de Zilveren Penselen wint in september de Gouden Penseel (zie link een overzicht van winnaars vanaf 2010). Hier vind je een overzicht van álle winnaars van de Gouden Penseel vanaf 1973.

Paletten

Buitenlandse illustratoren konden elk jaar van 2012 t/m 2017 een Zilveren Palet winnen. Ook dat waren er maar twee. Het beste werk van één van die twee buitenlandse illustratoren werd beloond met een Gulden (gouden) Palet. Tegenwoordig kunnen buitenlandse illustratoren ook een Zilveren Penseel winnen.

Vlag en Wimpel, nu Bronzen Griffel

De Vlag en Wimpels zijn eervolle vermeldingen voor kinderboeken. Ze bestaan sinds 1980. Vanaf 2022 wordt de eervolle vermelding voor een schijver een Bronzen Griffel genoemd en voor een illustrator een Bronzen Penseel. Deze komen in de plaats van een Vlag en Wimpel. Zie Lijst van kinderboekenschrijvers voor diegene die deze vermelding vanaf 2010 hebben gehad.

In 2023 besloot de CPNB om geen bronzen griffel of penseel uit te reiken, om zo meer de aandacht te leggen op de zilveren griffel en penseel.

Prijs van de Nederlandse Kinderjury

Iedereen tussen de 6 en 12 jaar kan meedoen aan de Prijs van de Nederlandse Kinderjury. Alle kinderen die hun stem uitgebracht hebben, vormen samen de Nederlandse Kinderjury. Er zijn twee leeftijdsgroepen: 6 t/m 9 jaar en 10 t/m 12 jaar. Elke leeftijdsgroep kiest een eigen winnaar. In een bepaalde periode (een week of 6) kun je stemmen op jouw beste boek van het vorig jaar. Alle boeken uit dat jaar doen mee. Kinderen die tussen de 10 en 12 jaar oud zijn, mogen ook stemmen voor de ‘Jonge Jury’ (13-16 jaar). De Nederlandse Kinderjury bestaat vanaf 1988.

Tosca Menten met poppen Lorre en Dummie

In 2016 waren de winnaars:

In de categorie 6 t/m 9 jaar: De Gorgels van Jochem Myjer
In de categorie 10 t/m 12 jaar: Dummie de mummie en de drums van Massoeba van Tosca Menten

In 2020 kreeg de Kinderjury een uitbreiding van haar naam; 'Kinderjury, de publieksprijs van de Kinderboekenweek'.

Zo kan het gebeuren dat een kinderboek dat geen prijs (griffel) heeft gekregen van de vakjury, wél een prijs krijgt van de kinderjury. Vaak zijn deze boeken zelfs populairder en is het ook gebeurd dat ze verfilmd zijn. Voorbeelden zijn de boeken van Jeff Kinney, Carry Slee en Paul van Loon.

Gouden Boek (CPNB)

Los van de Kinderboekenweek reikt het CPNB ook sinds 2013 een prijs uit aan de meest verkochte boeken. Het Gouden boek. Een boek kan bij nog hogere verkoopcijfers ook in aanmerking komen voor een Platina Boek of een Diamanten Boek. Het werkt hetzelfde als bij een Platina plaat in de muziekindustrie.

Boeken voor volwassen

Gouden boek - 200.000 exemplaren
Platina boek - 350.000 exemplaren
Diamanten boek - 500.000 exemplaren

Kinderboeken

Gouden boek – 75.000 exemplaren
Platina boek – 150.000 exemplaren
Diamanten boek – 200.000 exemplaren

Clips van Schooltv

Test je kennis

Doe de quiz over de Kinderboekenweek

Externe links