Station Amsterdam Centraal

De Geschiedenis

In de Middeleeuwen werden dijken langs het IJ(= een rivier) gelegd. Aan de zuidzijde liggen van de Amstel in oostelijke richting de Sint Antoniesdijk (later vervangen door de Hoogte Kadijk), de Zeeburgerdijk en de Diemer Zeedijk. Van de Amstel in westelijke richting liggen de Haarlemmerdijk en Spaarndammerdijk. Aan de noordzijde ligt de Noorder IJdijk. Aan het eind van de Middeleeuwen ontstonden hierlangs dijkdorpen: van oost naar west: Durgerdam, Schellingwoude, Nieuwendam en Buiksloot.

In het midden van de negentiende eeuw werd besloten het grootste gedeelte van de zeearm, die zich westwaarts uitstrekte tot aan Velsen en Beverwijk, in te polderen en het restant van de Zuiderzee af te sluiten door middel van een dam.

Het tegelijkertijd aangelegde Noordzeekanaal (geopend in 1876) verbindt het Afgesloten-IJ met de eveneens nieuw aangelegde haven IJmuiden. Het Buiten-IJ ligt aan de oostzijde van de Oranjesluizen en sluit aan op het IJmeer en Markermeer.

Bij Spaarndam ligt ten noorden van de Spaarndammerdijk ook nog een IJ, dat ook een niet-ingepolderd stuk van de oorspronkelijke zeearm is.

---

De geschiedenis 2

Het Centraal Station is gebouwd op drie aangeplempte eilanden in het IJ ( = een rivier). Hiervoor werd zand gebruikt uit de duinen bij Velsen, dat vrijkwam bij het graven van het Noordzeekanaal. Net als veel andere gebouwen in Amsterdam werd het gebouwd op houten palen (8687 palen om precies te zijn). Bij de bouw traden verzakkingen op, waardoor het werk enige jaren werd vertraagd. Op 15 oktober 1889 werd het station onder enorme publieke belangstelling geopend.

Aan de oostzijde van het station is het Koningspaviljoen (tegenwoordig Koninklijke Wachtkamer) te vinden, compleet met inpandige parkeerplaats voor een koets (tegenwoordig: auto).

Cuypers benadrukte met de twee torens aan weerszijde van de kap dat het station een "nieuwe stadspoort" was. Het stationsgebouw vertoont dan ook sterke gelijkenis met het in 1885 opgeleverde Rijksmuseum, dat door dezelfde architect aan de zuidzijde van de binnenstad is gebouwd.

Cuypers ontwierp wel het gebouw, maar de overkapping van de perrons viel buiten de opdracht. De eerste oplevering van het gebouw in oktober 1884 was dan ook zonder perronoverkappingen. De kap, bestaande uit 50 boogspanten en een overspanning van bijna 45 meter, werd ontworpen door L.J. Eijmer, civiel-ingenieur bij de Staatsspoorwegen. Cuypers ontwierp wel de decoraties voor de spanten en de kopgevels. De stationskap werd uiteindelijk in oktober 1889 voltooid.

Een tweede kap aan de IJ-zijde werd voltooid in 1922. In 1996 kwam er een derde "middenkap" tussen, ontworpen door Jan Garvelink, architect bij Holland Railconsult.

Aan de noordkant, langs de oever van het IJ zal er onder een vierde boogkap een nieuw busstation komen