Argentinië: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Regel 83: Regel 83:
 
Volgens de grondwet moet Argentinië de inheemse talen van het land erkennen. De verschillende provincies hebben dit gedaan. In Argentinië worden drie inheemse talen erkent. Dit zijn [[Mapuche (taal)|Mapuche]] of Araucano (205.000 sprekers), [[Guaraní (taal)|Guaraní]] (200.000 sprekers) en [[Quechua (taal)|Quechua]] (65.000 sprekers). Mapuche wordt vooral gesproken in de grensgebieden met Chili. Guarani wordt gesproken aan de grens met Paraguay en Quechua aan de grens met Bolivia.
 
Volgens de grondwet moet Argentinië de inheemse talen van het land erkennen. De verschillende provincies hebben dit gedaan. In Argentinië worden drie inheemse talen erkent. Dit zijn [[Mapuche (taal)|Mapuche]] of Araucano (205.000 sprekers), [[Guaraní (taal)|Guaraní]] (200.000 sprekers) en [[Quechua (taal)|Quechua]] (65.000 sprekers). Mapuche wordt vooral gesproken in de grensgebieden met Chili. Guarani wordt gesproken aan de grens met Paraguay en Quechua aan de grens met Bolivia.
   
Daarnaast worden er nog veel andere talen in Argentinië gesproken. Zo'n 1,5 miljoen Argentijnen spreken [[Italiaans]]. Tijdens de 19e eeuw verhuisden veel Italianen naar Argentinië voor een beter bestaan en het Italiaans heeft veel invloed gehad op het Spaans in Argentinië. Aan de grens met Brazilië wordt een mix tussen Spaans en [[Portugees]] gesproken, het ''[[Portuñol]]''. Andere veel gesproken talen in Argentinië zijn [[Duits]], [[Welsh]], [[Plautdietch]], [[Arabisch]], [[Chinees]], Portugees, [[Engels]] en [[Frans]].
+
Daarnaast worden er nog veel andere talen in Argentinië gesproken. Zo'n 1,5 miljoen Argentijnen spreken [[Italiaans]]. Tijdens de 19e eeuw verhuisden veel Italianen naar Argentinië voor een beter bestaan en het Italiaans heeft veel invloed gehad op het Spaans in Argentinië. Aan de grens met Brazilië wordt een mix tussen Spaans en [[Portugees]] gesproken, het ''[[Portuñol]]''. Andere veel gesproken talen in Argentinië zijn [[Duits]], [[Welsh]], [[Plautdietsch]], [[Arabisch]], [[Chinees]], Portugees, [[Engels]] en [[Frans]].
   
 
===Religie===
 
===Religie===

Versie van 11 feb 2022 18:04

Under construction icon-red.svg Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Under construction icon-red.svg
Dit artikel is nog niet af.
Argentijnse Republiek
República Argentina

Flag of Argentina.svgCoat of arms of Argentina.svg Argentina (orthographic projection).svg

Hoofdstad Buenos Aires
Aantal inwoners 45.605.826 (2021)
Oppervlakte 2.780.400 km²
Regeringsvorm Republiek
President Alberto Fernández (sinds 2019)
Vicepresident Cristina Fernández de Kirchner (sinds 2019)
Godsdienst Christendom (79,6%)
Geen religie (19,2%)
Overig (1,2%)
Taal Spaans (español)
Munteenheid Argentijnse peso
Volkslied Himno Nacional Argentino
Nationale feestdag 25 mei
Landcode ARG
Een kaart van Argentinië

Argentinië is een land in het zuiden van Zuid-Amerika. Argentinië grenst in het noorden aan Bolivia en Paraguay, in het noordoosten aan Brazilië en Uruguay, in het westen aan Chili en in het oosten ligt de Atlantische Oceaan. Voor de kust van Argentinië liggen de Falklandeilanden (of de Islas Malvinas) die door Argentinië geclaimd worden, maar officieel een overzees gebied van het Verenigd Koninkrijk zijn. Daarnaast claimt Argentinië een deel van Antarctica. In Argentinië wonen zo'n 45 miljoen mensen en de officiële taal is Spaans. De hoofdstad van Argentinië is Buenos Aires.

Voor de Europese kolonisatie woonden er verschillende volkeren in Argentinië, waaronder de Inca's. Tijdens de 16e eeuw werd Argentinië door de Spanjaarden gekoloniseerd. Vanaf 1776 werd het land bestuurd als overzees onderkoninkrijk van Spanje. In 1810 brak een onafhankelijkheidsoorlog uit en Argentinië verklaarde zich onafhankelijk in 1816 onder leiding van José de San Martín. Tijdens de Argentijnse geschiedenis zijn er veel conflicten geweest tussen de conservatieven en liberalen en tussen het leger en de bevolking. Uiteindelijk kwam Juan Perón met zijn vrouw Evita aan de macht in 1946. Na zijn vertrek in 1955 brak een periode van ongerustheid aan. Hoewel Perón terugkeerde in 1971, overleed hij in 1973. In 1976 kwam dictator Jorge Videla aan de macht, die het land met harde hand bestuurde. In 1983 keerde de democratie terug naar Argentinië. Sindsdien heeft Argentinië te maken met veel economische crises en corruptie.

Desondanks is Argentinië een van de rijkste en meest welvarende landen van Zuid-Amerika. Argentinië behoort tot de Mercosur samen met Paraguay, Uruguay en Brazilië. Argentinië heeft ook een bekende cultuur. Het land staat bekend om de tango, voetbal, Paus Franciscus en koningin Maxima der Nederlanden.

Geschiedenis

Pre-Columbiaanse periode

Spaanse koloniale periode

In het begin van de 16de eeuw wordt Argentinië ontdekt door de Europeanen. Zij zochten toen naar een doorgang van de Atlantische naar de Stille Oceaan. Zo is bijvoorbeeld Ferdinand Magellaan in Argentinië geweest. Pedro de Mendoza bouwde rond 1536 een kleine nederzetting en noemde het Nuestra Señora del Buen Aire. Dit zou later uitgroeien tot de huidige hoofdstad van Argentinië. In het noordwesten lag Bolivia, dit was van de Spanjaarden. Zij bouwde in Argentinië kleine nederzettingen bij de huidige steden Mendoza, San Miguel de Tucumán, Córdoba en Salta. Omdat hier veel vruchtbare grond was, werden dit landbouwgronden.

Onafhankelijkheid en 19e eeuw

In 1810 begon de Argentijnse Onafhankelijkheidsoorlog. In 1816 werd Argentinië onafhankelijk. In 1818 was de oorlog afgelopen.

In 1853 kwam er een nieuwe grondwet. In 1865 werd Argentinië betrokken bij de Oorlog van de Drievoudige Alliantie. Argentinië vocht toen net als Brazilië en Uruguay tegen Paraguay. In 1870 lukte het Argentinië met behulp van Brazilië en Uruguay Paraguay te verslaan. Na de oorlog werd Argentinië snel op gebouwd. Tussen 1880 en 1920 was het zelfs één van de rijkste landen ter wereld.

Begin van de 20e eeuw

Daarna ging het minder goed met Argentinië. In de politiek konden de liberalen en de conservatieven het niet goed met elkaar vinden, maar er waren ook spanningen tussen militairen en burgers. Dit zorgde voor problemen met de economie, corruptie en ander dingen.

Perón en Videla

In 1982 was de Falklandoorlog. In 1831 eiste Argentinië al de Falklandeilanden op. Uiteindelijk werd er oorlog gevoerd om de Falklandeilanden. De oorlog was tussen het Verenigd Koninkrijk en Argentinië. Uiteindelijk won het Verenigd Koninkrijk.

Herstel van de democratie

In 2001 stortte de economie van Argentinië in. Sindsdien gaat het steeds weer een stukje beter met de economie.

Geografie

Landschap

Salta, een andere grote stad in Argentinië.

Argentinië is na Brazilië het grootste land in Zuid-Amerika. Argentinië is 70 keer zo groot dan Nederland. Het land is namelijk 2.780.000 km2 groot. In Argentinië wonen ongeveer 8 keer meer inwoners dan in Nederland. Argentinië kan je in 3 delen verdelen. In het noorden ligt de Pampa. Dit is een vruchtbare vlakte, daarom vindt je er veel boerderijen. In het zuiden ligt Patagonië. De rivier de Colorado vormt de grenst tussen de Pampa en Patagonië. Hier vindt veel natuur. Ten westen van Patagonië ligt het Andesgebergte. Helemaal in het zuiden ligt Vuurland. De hoogste berg in Argentinië is de Aconcagua. Door Argentinië stromen ook een paar grote rivieren. De Paraguay, die vanuit Brazilie door Paraguay naar Argentinië stroomt, en de Bermejo zijn twee bekende rivieren. Ook de Uruguay en de Colorado zijn erg bekend. De langste rivier is de Parana. Veel rivieren monden uit in de Paraná. De Paraná mond uit in de Río de la Plata. In Argentinië zijn er 29 nationale parken te vinden. Sommige staan zelfs op de Werelderfgoedlijst.

Grote steden

10 grootste Argentijnse steden

Buenos Aires
Buenos Aires
Córdoba
Córdoba

Nummer Stad Inwoners Provincie

Rosario
Rosario
La Plata
La Plata

1 Buenos Aires 2.936.877 Eigen district
2 Cordóba 1.317.298 Cordóba
3 Rosario 1.193.605 Santa Fe
4 La Plata 643.133 Buenos Aires
5 Mar del Plata 593.337 Buenos Aires
6 San Miguel de Tucumán 548.866 Tucumán
7 Salta 520.683 Salta
8 Santa Fe de la Vera Cruz 391.164 Santa Fe
9 Vicente López 360.078 Buenos Aires
10 Corrientes 346.334 Corrientes

Klimaat

In het uiterste noorden van Argentinië heerst een subtropisch klimaat, in het noordoosten een tropisch klimaat, in de bergen een bergklimaat en in het zuiden een woestijnklimaat. De temperatuur is gemiddeld 22 graden. In de zomer kan dit oplopen tot 33 graden of zelfs warmer.

Bevolking

Algemeen

Taal

Een Spaanstalig bord in Argentinië: "Nee tegen papiermolens, ja tegen het leven."

De enige officiële taal van Argentinië is het Spaans. De meeste Argentijnen spreken Spaans als moedertaal of als tweede taal. Het Spaans dat in Argentinië gesproken wordt verschilt van het Spaans uit Spanje of andere Latijns-Amerikaanse landen. Het Argentijns-Spaans is namelijk beïnvloed door het Italiaans. Niet alleen zijn veel woorden uit het Italiaans overgenomen, maar ook veel uitspraak. Hierdoor is Argentijns-Spaans voor andere Spaanstaligen soms moeilijk te verstaan. In het Argentijns-Spaans wordt bijvoorbeeld de "r" uitgesproken als een "zh". Ook wordt de "j"-klank zo uitgesproken. Dit levert soms verwarringen op met sprekers van een ander Spaans dialect. Ook gebruiken Argentijnen vaak het woord "vos" in plaats van "tú" (jij).

Volgens de grondwet moet Argentinië de inheemse talen van het land erkennen. De verschillende provincies hebben dit gedaan. In Argentinië worden drie inheemse talen erkent. Dit zijn Mapuche of Araucano (205.000 sprekers), Guaraní (200.000 sprekers) en Quechua (65.000 sprekers). Mapuche wordt vooral gesproken in de grensgebieden met Chili. Guarani wordt gesproken aan de grens met Paraguay en Quechua aan de grens met Bolivia.

Daarnaast worden er nog veel andere talen in Argentinië gesproken. Zo'n 1,5 miljoen Argentijnen spreken Italiaans. Tijdens de 19e eeuw verhuisden veel Italianen naar Argentinië voor een beter bestaan en het Italiaans heeft veel invloed gehad op het Spaans in Argentinië. Aan de grens met Brazilië wordt een mix tussen Spaans en Portugees gesproken, het Portuñol. Andere veel gesproken talen in Argentinië zijn Duits, Welsh, Plautdietsch, Arabisch, Chinees, Portugees, Engels en Frans.

Religie

De meeste mensen in Argentinië zijn rooms-katholiek, dit is ongeveer 90 procent. Slechts 20% daarvan gaat ook regelmatig naar de kerk. Daarom zijn er veel rooms-katholieke kerken te vinden in Argentinië. De Spaanse kolonisten namen de Rooms-Katholieke Kerk mee naar Argentinië en bekeerden zo de bevolking. Tot 1994 moesten alle presidenten van Argentinië katholiek zijn, maar tegenwoordig maakt dat niet meer uit.

Onderwijs

Kunst en cultuur

De architectuur van Argentinië.

Werelderfgoed

In Argentinië zijn er een aantal Werelderfgoederen te vinden. De Jezuïetenmissies van de Guaraní liggen in de oerwouden van Brazilië en Argentinië. Hier behoren 5 gebouwen tot. De Cueva de las Manos is een locatie met veel grotten met daarin grondschilderingen. Het Jezuïetenkwartier en Estancias van Córdoba is een soort van dorp. Hierin liggen onder andere een universiteit en een kerk. Het Valdés-schiereiland is een schiereiland voor de kust van Argentinië. Hier leven veel diersoorten. Het Quebrada de Humahuaca is een locatie waar al 10.000 jaar mensen hebben gewoond.

Muziek en dans

De Bandoneon is een soort accordeon die in Argentinië heel populair is en vaak als begeleidingsinstrument wordt gebruikt bij de tango, een Argentijnse dans.

Literatuur

Feestdagen

Nationaal park Los Glaciares, één van de vele parken in Argentinië.

Argentinië worden en ook bepaalde dagen standaard feest gevierd. Hieronder staan een aantal belangrijk (vooral katholieke) feesten genoemd:

  • 1 mei: dag van de arbeid;
  • 25 mei: de eerste nationale regering in 1810;
  • 20 juni: Dia de la Bandera, dat is de sterfdag van generaal Manuel Belgrano;
  • 9 juli: de Onafhankelijkheidsdag;
  • 17 augustus: sterfdag van generaal Jose de San Martin;
  • 12 oktober: Dia de la Raza, dat is de ontdekking van Amerika;
  • 25 december: Kerstmis.

Argentijnse keuken

Sport

Politiek

Staatsinrichting

Alberto Fernández, de huidige president van Argentinië.

Argentinië is een democratie en een republiek. Dit betekent dat Argentinië een president als staatshoofd heeft, die wordt gekozen door middel van verkiezingen. De president van Argentinië is niet alleen het staatshoofd, maar ook de leider van de regering. De huidige president van het land is Alberto Fernández. Hij wordt geholpen door een vicepresident. De huidige vicepresident van Argentinië is Cristina Fernández de Kirchner. Om president van Argentinië te worden moet je minstens 30 jaar oud zijn en in Argentinië geboren zijn of als Argentijn in het buitenland geboren zijn. De president wordt gekozen door middel van rechtstreekse verkiezingen om de vier jaar. Een president mag zich slechts één keer herkiesbaar stellen; dus maximaal twee termijnen dienen. De presidentsverkiezingen bestaan altijd uit twee rondes, waarbij in de tweede ronde nog slechts twee kandidaten overblijven.

Het parlement van Argentinië heet het Argentijns Nationaal Congres en bestaat uit twee kamers:

  • Het Huis van Afgevaardigden: bestaande uit 257 leden, die iedere vier jaar gekozen worden. Iedere provincies heeft een bepaald aantal afgevaardigden afhankelijk van het aantal inwoners. Een provincies heeft nooit minder dan vijf afgevaardigden. Een afgevaardigde moet minstens 25 jaar oud zijn en minstens vier jaar Argentijns staatsburger zijn.
  • De Senaat: bestaande uit 72 leden, die iedere zes jaar gekozen worden. Iedere provincies heeft drie senatoren. Een senator moet minstens 30 jaar oud zijn en minstens zes jaar Argentijns staatsburger zijn.

In Argentinië zijn er meerdere politieke partijen, maar in het parlement zijn er eigenlijk maar twee grote partijen. Dit zijn de centrum-rechtse Juntos por el Cambio en centrum-linkse Frente de Todos. In het parlement zijn daarnaast nog wat kleinere partijen vertegenwoordigd. Ook zijn er een aantal onafhankelijke leden.

Bestuurlijke indeling

Argentinië is verdeeld in 23 provincies. Elke provincie heeft een hoofdstad. Ook is een federaal district, dit is Buenos Aires. De provincies zijn:

De provincies van Argentinië, rechtsonder zie het Argentijnse stukje van Antartica (Argentijns Antarctica).
  1. Buenos Aires met als hoofdstad La Plata.
  2. Catamarca met als hoofdstad Catamarca.
  3. Chaco met als hoofdstad Resistencia.
  4. Chubut met als hoofdstad Rawson.
  5. Córdoba met als hoofdstad Córdoba.
  6. Corrientes met als hoofdstad Corrientes.
  7. Entre Ríos met als hoofdstad Parana.
  8. Formosa met als hoofdstad Formosa.
  9. Jujuy met als hoofdstad San Salvador de Jujuy.
  10. La Pampa met als hoofdstad Santa Rosa.
  11. La Rioja met als hoofdstad La Rioja.
  12. Mendoza met als hoofdstad Mendoza.
  13. Misiones met als hoofdstad Posadas.
  14. Neuquén met als hoofdstad Neuquén.
  15. Río Negro met als hoofdstad Viedma.
  16. Salta met als hoofdstad Salta.
  17. San Juan met als hoofdstad San Juan.
  18. San Luis met als hoofdstad San Luis.
  19. Santa Cruz met als hoofdstad Río Gallegos.
  20. Santa Fe met als hoofdstad Santa Fe.
  21. Santiago del Estero met als hoofdstad Santiago del Estero.
  22. Vuurland, Antarctica en Zuid-Atlantische eilanden met als hoofdstad Ushuaia.
  23. Tucumán met als hoofdstad San Miguel de Tucumán.

De provincies van Argentinië zijn weer verdeeld in departementen. In Argentinië zijn er in totaal 376 departementen. De federale district is weer verdeeld in 134 partidos.

Op sommige kaarten staan ook de Falklandeilanden als Argentijns grondgebied bestempeld onder de naam Islas Malvinas. Officieel zijn de Falklandeilanden een Brits overzees gebied en Argentinië heeft geen invloed op de eilanden zelf.

Buitenlandse politiek

President Fernández ontmoet paus Franciscus, die ook uit Argentinië komt.

Argentinië is lid van verschillende internationale organisaties, waaronder de Mercosur en de Verenigde Naties. Argentinië heeft goede banden met haar buurlanden en is vooral goede vrienden met Uruguay. Veel Uruguayanen leven in Argentinië en veel Argentijnen leven in Uruguay. Ook zijn de vlaggen, cultuur en geschiedenis van de twee landen vrijwel hetzelfde. In het verleden had Argentinië enkele grensconflicten met Chili, maar inmiddels zijn deze opgelost. De band met Venezuela is, zoals in veel Zuid-Amerikaanse landen, verslechtert in de afgelopen landen. Argentinië heeft (uitgezonderd van Venezuela en Cuba) goede banden met alle landen in Latijns-Amerika. Ook heeft het land goede banden met westerse landen, zoals Canada, de Verenigde Staten en de landen van de Europese Unie.

Een uitzondering hierop is het Verenigd Koninkrijk. Vanwege historische redenen heeft Argentinië een claim op de Falklandeilanden en Zuid-Georgia en de Zuidelijke Sandwicheilanden. Op de Falklandeilanden wonen echter Britten, terwijl het andere Britse territorium onbewoond is. Sinds de Falklandoorlog heeft Argentinië geen poging meer gedaan om de eilanden in te nemen. Toch claimt Argentinië de eilanden nog steeds en dit leidt af en toe tot conflicten met de Britten. Onder president Cristina Fernández de Kirchner was dit het geval. Toen werd de Britse ambassadeur in Argentinië zelfs naar huis gestuurd. Inmiddels is de band tussen de twee landen verbeterd.

Economie

Landbouw en industrie

Dienstensector en handel

Economische problemen

Nationale symbolen

Vlag en wapen

Zie voor meer informatie vlag van Argentinië en wapen van Argentinië
De vlag van Argentinië

De vlag van Argentinië bestaat uit drie horizontale banen. De bovenste en onderste baan zijn lichtblauw, terwijl de middelste baan wit is. Deze kleuren werden door de militair Manuel Belgrano bedacht, die eerste Argentijnse vlag maakte in 1812. De huidige vlag komt echter uit 1861. Op de witte baan is een Meizon afgebeeld met 32 zonnestralen en een gezicht. Op sommige vlaggen draagt deze zon een zonnebril, maar deze niet officieel. De zon staat voor de Incagod Inti, de zonnegod. De Argentijnse vlag heeft invloed gehad op de vlaggen van Costa Rica, Honduras, Guatemala, El Salvador en Nicaragua.

Het wapen is in 1944 ontworpen en bestaat uit twee handen die elkaar de hand schudden. Dit is een symbool van verbondenheid en broederschap. Hierachter staat een stok met een rode Frygische muts, die voor vrijheid staat. De achter kant bestaat uit de Argentijnse kleuren. Hieromheen is een laurierkrans afgebeeld, een symbool van de overwinning. Boven kijkt de Meizon over het wapenschild heen. De Meizon zelf is ook een belangrijk symbool voor Argentinië.

Volkslied

Zie Himno Nacional Argentino voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het volkslied van Argentinië heet de Himno Nacional Argentino. Het lied is geschreven in 1813 en wordt sindsdien gebruikt. Hieronder de Spaanse tekst met de Nederlandse vertaling:

Originele tekst

¡Oíd, mortales, el grito sagrado:
Libertad, Libertad, Libertad!
Oíd el ruido de rotas cadenas:
Ved en trono a la noble Igualdad.
¡Ya su trono dignísimo abrieron
Las provincias unidas del Sud!
Y los libres del mundo responden:
¡Al Gran Pueblo Argentino Salud!
Y los libres del mundo responden:
¡Al Gran Pueblo Argentino Salud!
Sean eternos los laureles
Que supimos conseguir.
Coronados de gloria vivamos
O juremos con gloria morir.

Nederlandse vertaling

Stervelingen! Hoor de heilige kreet;
Vrijheid! vrijheid! vrijheid!
Hoor het breken van de kettingen.
Zie de Edele Gelijkheid op haar troon.
De Verenigde Provincies van het Zuiden
hebben haar waardig gekroond.
En de vrije mensen van de wereld antwoorden:
Wij groeten het grote volk van Argentinië!
En de vrije mensen van de wereld antwoorden:
Wij groeten het grote volk van Argentinië!
Laat de lauweren voor eeuwig zijn,
die we wisten te winnen.
Laat ons door glorie gekroond leven
of zweren glorievol te sterven.
Het wapen van Argentinië



Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Argentinië&oldid=706120"