Lijst van Nederlandse spreekwoorden K-O: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(→kalf) |
k (/* kip zonder kop) |
||
(4 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Spreekwoorden}} |
{{Spreekwoorden}} |
||
+ | ==kalf== |
||
− | |||
− | ===kalf=== |
||
::'''Als het kalf verdronken is, dempt men de put.''' |
::'''Als het kalf verdronken is, dempt men de put.''' |
||
+ | ::of '''Te laat de put gevuld, als 't kalf verdronken is.''' |
||
− | ::<small>Pas als er al een ernstig ongeluk gebeurd is, neemt men preventieve maatregelen. </small> |
||
+ | ::<small>Pas als er al een ernstig ongeluk gebeurd is, neemt men voorzorgsmaatregelen. </small> |
||
+ | ==kan== |
||
− | |||
+ | ::'''Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het lid/deksel op zijn neus.''' |
||
− | ::'''Het gouden kalf aanbidden.''' |
||
− | ::<small>Rijkdom beschouwen als het hoogste goed.</small> |
||
− | |||
− | |||
− | ::'''Over koetjes en kalfjes praten.''' |
||
− | ::<small>Over van alles en nog wat praten.</small> |
||
− | |||
− | ===kan=== |
||
− | ::'''Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het lid op zijn neus.''' |
||
::<small>Als je tot het uiterste wil gaan om alles voor jezelf te krijgen, kun je onaangename ervaringen opdoen.</small> |
::<small>Als je tot het uiterste wil gaan om alles voor jezelf te krijgen, kun je onaangename ervaringen opdoen.</small> |
||
− | + | ==kat== |
|
− | ::'''Als de [[kat]] van huis is, dansen de [[muis (dier)|muizen]].''' |
+ | ::'''Als de [[kat (dier)|kat]] van huis is, dansen de [[muis (dier)|muizen]].''' |
::Alternatieve vorm: ''als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel''. |
::Alternatieve vorm: ''als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel''. |
||
− | ::<small>Als de toezichthouder ontbreekt, wordt er een dolle boel van gemaakt. |
+ | ::<small>Als de toezichthouder ontbreekt, wordt er een dolle boel van gemaakt.</small> |
− | |||
::'''Een kat in het nauw maakt rare sprongen.''' |
::'''Een kat in het nauw maakt rare sprongen.''' |
||
− | ::<small>Een zwakke tegenstander kan nog gevaarlijk worden als hij geen uitweg meer ziet. |
+ | ::<small>Een zwakke tegenstander kan nog gevaarlijk worden als hij geen uitweg meer ziet.</small> |
− | |||
− | |||
− | ::'''Als katjes muizen, dan mauwen ze niet.''' |
||
− | ::<small>Als de jongelui aan het eten zijn wordt er niet veel gesproken! </small> |
||
+ | ::'''Als katjes muizen, mauwen ze niet.''' |
||
+ | ::<small>Als de jongelui aan het eten zijn, zijn ze lekker rustig! </small> |
||
::'''Om der wille van de smeer, likt de kat de kandeleer.''' |
::'''Om der wille van de smeer, likt de kat de kandeleer.''' |
||
− | ::<small>Mensen doen dikwijls heel gedienstig |
+ | ::<small>Mensen doen dikwijls heel gedienstig, om er zelf voordeel van te krijgen. (Het lijkt alsof de kat ijverig aan het poetsen is, maar hij doet het voor eigen voordeel). [http://www.dbnl.org/tekst/stoe002nede01/stoe002nede01_1113.htm DBNL]</small> |
+ | ::'''Het eerste gewin is kattengespin.''' |
||
− | ===kind=== |
||
+ | ::<small>Men moet zich niet te zeer verheugen over de eerste winst; die kan gemakkelijk weer verloren gaan.</small> |
||
− | ::'''Een kind kan de was doen.''' |
||
− | ::<small>Dat is eenvoudig te doen.</small> |
||
+ | ::''''t Is gelijk of men van de kat of de kater gebeten wordt.''' |
||
+ | ::Alternatieve vorm:'' 't Is gelijk of men van (of door) de kat of de hond gebeten wordt''. |
||
+ | ::<small>Het maakt niet uit hoe of waardoor je benadeeld bent geweest.</small> |
||
+ | ==kind== |
||
::'''Kinderen en dronkaards spreken de waarheid.''' |
::'''Kinderen en dronkaards spreken de waarheid.''' |
||
::<small>Ze zeggen wat ze vinden, ze zijn ongeremd</small> |
::<small>Ze zeggen wat ze vinden, ze zijn ongeremd</small> |
||
− | ::''' |
+ | ::'''Kinderen die vragen worden overgeslagen.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd.</small> |
+ | ::<small>Soms aangevuld met '''Maar kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen'''</small> |
||
+ | |||
+ | ==kip== |
||
+ | ::'''Van een kale kip kun je niet plukken''' '''(alternatief: je kunt van een kikker geen veren plukken)''' |
||
+ | ::<small> Er valt niets te halen bij iemand die niets heeft </small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Een kale kip kan nog leggen''' |
||
+ | ::<small> Iemand die niets heeft, kan nog voor je werken </small> |
||
+ | |||
+ | ::'''als een kip zonder kop''' |
||
+ | ::'''<small> iemand die heel druk is herkomst als je het hoofd van een kip afhakt dan kan hij nog een minuut lang druk rennen </small> |
||
+ | |||
+ | ==klagen== |
||
+ | ::'''Klagers hebben geen nood en pochers hebben geen brood.''' |
||
+ | ::<small>Zowel klagers als pochers kunnen de zaken nogal eens overdrijven.</small> |
||
− | + | ==klein== |
|
− | ::'''Wie het kleine niet eert is het grote niet weerd.''' |
+ | ::'''Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd.''' |
+ | ::(parodie: ''Wie het kleine niet leert, doet het grote verkeerd.'') |
||
::<small>Je moet waardering hebben voor het geringe. </small> |
::<small>Je moet waardering hebben voor het geringe. </small> |
||
− | + | ==kleren== |
|
− | ::'''[[kleding| |
+ | ::'''De [[kleding|kleren]] maken de man.''' |
− | ::<small>Iemands kleding bepaalt het aanzien dat hij krijgt. |
+ | ::<small>Iemands kleding bepaalt het aanzien dat hij krijgt.</small> |
− | + | ==klok== |
|
::'''Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt.''' |
::'''Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt.''' |
||
− | ::<small>Hij heeft een gerucht opgevangen, doch weet er het fijne niet van.<small> |
+ | ::<small>Hij heeft een gerucht opgevangen, doch weet er het fijne niet van.</small> |
+ | ::'''Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.''' |
||
− | |||
− | ::'''Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens. |
||
::<small>Het is nergens zo goed als thuis. </small> |
::<small>Het is nergens zo goed als thuis. </small> |
||
− | + | ==koe== |
|
− | ::''' |
+ | ::'''Er is geen koe zo bont, of er zit wel een vlekje aan.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Niemand is perfect, iedereen heeft wel iets niet moois of iets waar hij niet zo goed in is. </small> |
+ | ==kok== |
||
− | ::'''Oude koeien uit de sloot halen.''' |
||
+ | ::'''Het zijn niet enkel koks, die lange messen dragen.''' / '''Het zijn niet allen koks, die lange messen dragen.''' |
||
− | ::<small>Half vergeten dingen weer oprakelen.</small><br><br> |
||
+ | ::<small>Vertrouw niet iedereen; sommige mensen zijn gevaarlijk.</small> |
||
+ | ::<small>Uiterlijk vertoon is nog geen bewijs van iemands geschiktheid.</small> |
||
+ | ::'''Hij heeft de kok wel horen fluiten, maar weet niet waar de lepel hangt.''' |
||
− | ::'''De koe bij de horens vatten.''' |
||
+ | ::(parodie op: ''Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt.'') |
||
− | ::<small>Direct ergens aan beginnen.</small><br><br> |
||
+ | ::<small>Hij merkt dat er iets gedaan moet worden, maar weet niet hoe.</small> |
||
− | ::''' |
+ | ::'''Honger is de beste kok.''' |
− | ::<small> |
+ | ::<small>Wanneer men honger heeft, smaakt alles goed.</small> |
+ | ::'''Veel koks bederven de brij.''' / '''Veel koks verzouten de brij.''' |
||
− | ===kok=== |
||
+ | ::<small>Te veel verschillende raad volgen kan schadelijk zijn.</small> |
||
− | ::'''Het zijn niet enkel koks, die lange messen dragen.''' |
||
− | ::<small>Vertrouw niet iedereen; sommige mensen zijn gevaarlijk. </small> |
||
+ | ::'''Er is nog nooit een kok gevonden die koken kan voor alle monden. |
||
− | ===kost=== |
||
+ | ::<small>Je kunt het niet iedereen naar de zin maken.</small> |
||
+ | |||
+ | ==kost== |
||
::'''De kost gaat de baat vooruit.''' |
::'''De kost gaat de baat vooruit.''' |
||
− | :: |
+ | ::Alternatieve vorm: ''De kost gaat voor de baat uit.'' |
::<small>Je moet eerst kosten maken om er later voordeel van te hebben. </small> |
::<small>Je moet eerst kosten maken om er later voordeel van te hebben. </small> |
||
::<small>Spreuk geschreven door Titus Maccius Plautus (254-184 v.Chr.) uit zijn toneelstuk genaamd Asinaria. Originele tekst in het Latijn: 'Necesse est facere sumptum, qui quaerit lucrum'.</small> |
::<small>Spreuk geschreven door Titus Maccius Plautus (254-184 v.Chr.) uit zijn toneelstuk genaamd Asinaria. Originele tekst in het Latijn: 'Necesse est facere sumptum, qui quaerit lucrum'.</small> |
||
− | == |
+ | ==kraai== |
+ | ::'''Een vliegende kraai vangt/vindt altijd wat.''' |
||
+ | ::<small>Als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel.</small> |
||
+ | |||
+ | ==krentenbol== |
||
+ | ::'''Het leven is net een krentenbol, met af en toe een hard stukje.''' |
||
+ | ::<small>Het leven is niet een en al geluk maar kent soms ook tegenslag.</small> |
||
+ | |||
+ | ==kruik== |
||
::'''De kruik gaat zo lang te water tot ze barst.''' |
::'''De kruik gaat zo lang te water tot ze barst.''' |
||
::Alternatieve vorm: ''De kruik gaat zo lang te water tot ze breekt.'' |
::Alternatieve vorm: ''De kruik gaat zo lang te water tot ze breekt.'' |
||
− | ::<small>Als men steeds risico's blijft nemen, gaat het een keer mis. |
+ | ::<small>Als men steeds risico's blijft nemen, gaat het een keer mis. </small> |
− | + | ==kruimeltjes== |
|
::'''Kruimeltjes zijn ook brood.''' |
::'''Kruimeltjes zijn ook brood.''' |
||
:: <small>(zie 'Wie het kleine niet ....' ) </small> |
:: <small>(zie 'Wie het kleine niet ....' ) </small> |
||
− | + | ==kuil== |
|
::'''Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.''' |
::'''Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.''' |
||
− | ::<small>Wie een ander probeert te benadelen kan door een foutje een slachtoffer van zijn eigen kwaadwillige opzet worden. </small> |
+ | ::<small>Wie een ander probeert te benadelen kan door een foutje een slachtoffer van zijn eigen kwaadwillige opzet worden. </small> |
− | + | ==laat== |
|
::'''Beter laat dan nooit.''' |
::'''Beter laat dan nooit.''' |
||
::<small>Wie iets niet op tijd gedaan heeft, maakt het gedeeltelijk goed door het alsnog te doen. </small> |
::<small>Wie iets niet op tijd gedaan heeft, maakt het gedeeltelijk goed door het alsnog te doen. </small> |
||
− | + | ==lachen== |
|
− | |||
::'''Wie het laatst lacht, lacht het best.''' |
::'''Wie het laatst lacht, lacht het best.''' |
||
::<small>Een overwinning is zonder betekenis als de tegenstander daarna de eindoverwinning behaalt. </small> |
::<small>Een overwinning is zonder betekenis als de tegenstander daarna de eindoverwinning behaalt. </small> |
||
+ | ==ladder== |
||
− | ::'''Wie het laatst lacht, is het sloomst van begrip.''' |
||
+ | ::'''Om een ladder te beklimmen begin je met de onderste sport.''' |
||
− | ::<small>De dingen zijn logischer dan ze lijken.</small> |
||
− | |||
− | ::'''In zijn vuistje lachen.''' |
||
− | ::<small>stiekem lachen.</small> |
||
− | |||
− | ===ladder=== |
||
− | ::'''Om een ladder te beklimmen begin je met de onderste tree.''' |
||
::<small>(Vergelijk met b.v. ''Haastige spoed is zelden goed.'')</small> |
::<small>(Vergelijk met b.v. ''Haastige spoed is zelden goed.'')</small> |
||
− | + | ==land== |
|
::''' 's Lands wijs, 's lands eer.''' |
::''' 's Lands wijs, 's lands eer.''' |
||
::<small>Ieder volk is gehecht aan zijn eigen gewoonten, hoewel anderen ze maar raar vinden. </small> |
::<small>Ieder volk is gehecht aan zijn eigen gewoonten, hoewel anderen ze maar raar vinden. </small> |
||
::<small>(wijs is hier: wijze, gewoonte) </small> |
::<small>(wijs is hier: wijze, gewoonte) </small> |
||
− | + | ==ledigheid== |
|
::'''Ledigheid is des [[satan|duivels]] oorkussen.''' |
::'''Ledigheid is des [[satan|duivels]] oorkussen.''' |
||
::<small>Als er niets te doen is, vervalt men al snel in het doen van slechte dingen. </small> |
::<small>Als er niets te doen is, vervalt men al snel in het doen van slechte dingen. </small> |
||
− | + | ==lekker== |
|
− | ::'''Lekker is maar |
+ | ::'''Lekker is maar één vinger lang.''' |
::<small>Oppervlakkige genoegens geven ook maar een betrekkelijke voldoening. </small> |
::<small>Oppervlakkige genoegens geven ook maar een betrekkelijke voldoening. </small> |
||
− | + | ==leren== |
|
::'''Jong geleerd, oud gedaan.''' |
::'''Jong geleerd, oud gedaan.''' |
||
::<small>Wat men op jonge leeftijd leert, houdt men lang vast. </small> |
::<small>Wat men op jonge leeftijd leert, houdt men lang vast. </small> |
||
− | + | ==leugen== |
|
::'''Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.''' |
::'''Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.''' |
||
+ | ::'''Leugens hebben korte benen'''. |
||
::<small>Een leugen lijkt soms het beoogde doel te bereiken, maar zal uiteindelijk toch als leugen worden ontmaskerd. </small> |
::<small>Een leugen lijkt soms het beoogde doel te bereiken, maar zal uiteindelijk toch als leugen worden ontmaskerd. </small> |
||
− | ::Een verwant spreekwoord is ''Leugens hebben korte benen''. |
||
− | + | ==leven== |
|
::'''Wie dan leeft, wie dan zorgt.''' |
::'''Wie dan leeft, wie dan zorgt.''' |
||
::<small>Geen zorgen maken over de toekomst. </small> |
::<small>Geen zorgen maken over de toekomst. </small> |
||
− | |||
::'''Zo lang er leven is, is er hoop.''' |
::'''Zo lang er leven is, is er hoop.''' |
||
::<small>Hoe slecht het ook staat, zolang nog niet alles verloren is, kan alles nog goed komen. </small> |
::<small>Hoe slecht het ook staat, zolang nog niet alles verloren is, kan alles nog goed komen. </small> |
||
− | + | ==liggen== |
|
::'''Als je alles van tevoren weet, ga je liggen voor je valt.''' |
::'''Als je alles van tevoren weet, ga je liggen voor je valt.''' |
||
::<small>Het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als "Als ik dat van tevoren geweten had.") </small> |
::<small>Het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als "Als ik dat van tevoren geweten had.") </small> |
||
− | + | ==loodje== |
|
::'''De laatste [[lood (element)|loodje]]s wegen het zwaarst.''' |
::'''De laatste [[lood (element)|loodje]]s wegen het zwaarst.''' |
||
::<small>Het einde van een taak schijnt moeilijker dan het begin. </small> |
::<small>Het einde van een taak schijnt moeilijker dan het begin. </small> |
||
+ | ==lijden== |
||
+ | ::'''Een mens lijdt dikwijls het meest door het lijden dat hij vreest.''' |
||
+ | ::<small>(doch dat nooit op zal dagen. Zo heeft men meer te dragen, dan God te dragen geeft. Nic. Beets)</small> |
||
+ | ==maan== |
||
− | ::'''Het loodje leggen.''' Ook: '''Het loodje erbij neerleggen.''' |
||
+ | ::'''Als de maan vol is schijnt ze overal.''' |
||
− | ::<small>Sterven.</small> |
||
+ | ::<small>Als iemand gelukkig is, kan iedereen dat zien.</small> |
||
+ | ==maart== |
||
+ | ::'''[[Maart]] roert zijn staart.''' |
||
+ | ::<small>In maart kan het nog stormachtig weer zijn. </small> |
||
+ | ==malen== |
||
− | ::'''Iemand vol lood pompen.''' |
||
+ | ::'''Wie het eerst komt, het eerst maalt.''' |
||
− | ::<small>Iemand genadeloos neerschieten.</small> |
||
+ | ::<small>Het wordt toegekend aan degene(n) die het eerst komt</small> |
||
− | === |
+ | ==man== |
− | ::'''Een |
+ | ::'''Een man een man, een woord een woord.''' |
+ | ::<small>Doen wat je zegt, zijn beloftes nakomen.</small> |
||
− | ::<small>( '' ... maar dat nooit op komt dagen, waardoor hij meer te dragen heeft / dan God te dragen geeft. '' ) </small> |
||
− | == |
+ | ==markt== |
− | ::'''[[Maart]] roert zijn staart.''' |
||
− | ::<small>In maart kan het nog stormachtig weer zijn. </small> |
||
− | |||
− | ===markt=== |
||
::'''Bij het scheiden van de [[markt (winkel)|markt]] leert men de kooplui kennen.''' |
::'''Bij het scheiden van de [[markt (winkel)|markt]] leert men de kooplui kennen.''' |
||
::<small>Achteraf ontdekt men wat men aan iemand heeft. </small> |
::<small>Achteraf ontdekt men wat men aan iemand heeft. </small> |
||
+ | ==mei== |
||
+ | ::'''In [[mei]] leggen alle [[vogel]]tjes een ei. |
||
+ | ::( ''Behalve de [[koekoek (vogel)|koekoek]] en de [[grutto#trivia|griet]], die leggen in de meimaand niet.'' ) |
||
+ | ::<small>In het voorjaar komen veel vogelsoorten ertoe, gedreven door hun instinct, eieren te gaan leggen.</small> |
||
+ | ==melk== |
||
− | ::'''Hij is van alle markten thuis.''' |
||
+ | ::'''Als het melk regent, staan mijn schotels omgekeerd.''' |
||
− | ::<small>hij weet overal raad op en heeft overal verstand van.</small> |
||
+ | ::<small>Wanneer ergens iets voordeligs te verkrijgen valt, loop ik het steevast mis.</small> |
||
− | |||
− | ===mei=== |
||
− | ::'''In [[mei]] leggen alle vogeltjes een ei. |
||
− | ::( ''Behalve de [[koekoek (vogel)|koekoek]] en de [[grutto|griet]], die leggen in de meimaand niet.'' ) |
||
− | ::<small>In het voorjaar komen veel vogelsoorten ertoe, gedreven door hun instinct, eieren te gaan leggen.</small> |
||
− | + | ==menen== |
|
::'''[[Menen]] ligt dicht bij [[Kortrijk]] (maar verre van [[Waregem]]).''' |
::'''[[Menen]] ligt dicht bij [[Kortrijk]] (maar verre van [[Waregem]]).''' |
||
::<small>Iets ''menen'' is niet genoeg; je moet er zeker van zijn. (Dit zeldzame spreekwoord wordt in [[Oost-Vlaanderen|Oost-]] en [[West-Vlaanderen]] soms gebruikt als ironische reactie wanneer iemand iets ''meent te weten'', door te verwijzen naar de stad Menen, die ver van ''Waregem'', dus de waarheid, vandaan ligt.)</small> |
::<small>Iets ''menen'' is niet genoeg; je moet er zeker van zijn. (Dit zeldzame spreekwoord wordt in [[Oost-Vlaanderen|Oost-]] en [[West-Vlaanderen]] soms gebruikt als ironische reactie wanneer iemand iets ''meent te weten'', door te verwijzen naar de stad Menen, die ver van ''Waregem'', dus de waarheid, vandaan ligt.)</small> |
||
− | + | ==meten== |
|
− | ::'''Met passen en met meten wordt |
+ | ::'''Met passen en met meten wordt de meeste tijd versleten.''' |
− | ::<small>Voorbereidingen zijn dikwijls |
+ | ::<small>Voorbereidingen zijn dikwijls het meest tijdrovend onderdeel van een taak. </small> |
+ | ::'''Meten is weten, gissen is missen.''' |
||
+ | ::<small>Je kunt beter afmetingen meten dan schatten.</small> |
||
+ | ==monnik== |
||
− | ::'''Zich met iemand meten.''' |
||
+ | ::'''Gelijke [[monnik]]en, gelijke kappen.''' |
||
− | ::<small>Zijn krachten tegen iemand beproeven, strijden.</small> |
||
− | |||
− | ===monnik=== |
||
− | ::'''Gelijke monniken, gelijke kappen.''' |
||
::<small>Iedereen die tot een bepaalde groep behoort moet ook gelijk behandeld worden. </small> |
::<small>Iedereen die tot een bepaalde groep behoort moet ook gelijk behandeld worden. </small> |
||
− | + | ==morgen== |
|
::'''Morgen gaat het beter.''' |
::'''Morgen gaat het beter.''' |
||
::<small>Als het vandaag niet zo best is gegaan....... </small> |
::<small>Als het vandaag niet zo best is gegaan....... </small> |
||
− | |||
::'''Morgen is er wéér een dag.''' |
::'''Morgen is er wéér een dag.''' |
||
::<small>Als je vandaag je taak niet hebt kunnen afmaken....... </small> |
::<small>Als je vandaag je taak niet hebt kunnen afmaken....... </small> |
||
− | |||
::'''De [[zonsopgang|morgenstond]] heeft goud in de mond.''' |
::'''De [[zonsopgang|morgenstond]] heeft goud in de mond.''' |
||
::<small>Profiteer van vroeg opstaan. </small> |
::<small>Profiteer van vroeg opstaan. </small> |
||
− | |||
::'''Geen zorgen voor de dag van morgen.''' |
::'''Geen zorgen voor de dag van morgen.''' |
||
::<small>Maak je nu nog niet druk over mogelijke toekomstige problemen. </small> |
::<small>Maak je nu nog niet druk over mogelijke toekomstige problemen. </small> |
||
− | |||
::'''Geen zorgen voor morgen, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.''' |
::'''Geen zorgen voor morgen, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.''' |
||
::<small>De moeilijkheden van vandaag zijn genoeg om je zorgen over te maken</small> |
::<small>De moeilijkheden van vandaag zijn genoeg om je zorgen over te maken</small> |
||
− | == |
+ | ==mosterd== |
+ | ::'''Dat is mosterd na de maaltijd.''' |
||
+ | ::<small>Betreft een opmerking die te laat gemaakt is</small> |
||
+ | |||
+ | ==muis== |
||
::'''Dat muisje krijgt nog wel een staartje''' |
::'''Dat muisje krijgt nog wel een staartje''' |
||
::<small>Die gebeurtenis is nog niet klaar, er zal nog een nasleep van komen.</small> |
::<small>Die gebeurtenis is nog niet klaar, er zal nog een nasleep van komen.</small> |
||
− | == |
+ | ==muur== |
+ | ::'''Men kan niet door een muur lopen, behalve als er een deur in zit''' |
||
+ | ::<small>Dingen kunnen alleen gedaan worden als er een reële kans toe is.</small> |
||
+ | |||
+ | ==neus== |
||
::'''Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht.''' |
::'''Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht.''' |
||
− | ::<small> |
+ | ::<small>Wie zijn naasten te schande maakt, onteert zichzelf. </small> |
+ | ::<small>Een klein foutje, kan een groot geheel te schande maken.</small> |
||
− | + | ==nood== |
|
::'''Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij.''' |
::'''Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij.''' |
||
::<small>Als je het meeste behoefte aan iets hebt zal het niet meer lang duren voor dit er daadwerkelijk is.</small> |
::<small>Als je het meeste behoefte aan iets hebt zal het niet meer lang duren voor dit er daadwerkelijk is.</small> |
||
− | |||
::'''Nood breekt wet.''' |
::'''Nood breekt wet.''' |
||
::<small>Als het nodig is mag je ook wel tegen de regels in gaan.</small> |
::<small>Als het nodig is mag je ook wel tegen de regels in gaan.</small> |
||
− | |||
::'''In nood leert men zijn vrienden kennen.''' |
::'''In nood leert men zijn vrienden kennen.''' |
||
::<small>Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.</small> |
::<small>Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.</small> |
||
− | + | ==onbekend== |
|
::'''Onbekend maakt onbemind.''' |
::'''Onbekend maakt onbemind.''' |
||
::<small>Iets wat weinig mensen kennen, wordt ten onrechte weinig gewaardeerd. </small> |
::<small>Iets wat weinig mensen kennen, wordt ten onrechte weinig gewaardeerd. </small> |
||
− | + | ==ongeluk== |
|
::'''Een ongeluk zit in een klein hoekje.''' |
::'''Een ongeluk zit in een klein hoekje.''' |
||
::<small>Kleine dingen waar je niet op let, kunnen toch tot ongelukken leiden. </small> |
::<small>Kleine dingen waar je niet op let, kunnen toch tot ongelukken leiden. </small> |
||
− | ::'''Een ongeluk komt nooit alleen.''' |
||
− | ::<small>Als er 1 ding mis gaat, dan volgen er vaak nog meer achter elkaar... </small> |
||
+ | ::'''Een ongeluk komt zelden (ook: nooit) alleen.''' |
||
− | ===[[onkruid]]=== |
||
+ | ::<small>Als er iets misgaat, gaat er vaak nog meer mis.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Een ongeluk komt te paard en gaat te voet.''' |
||
+ | ::<small>Een ongeluk is snel gebeurd, maar de gevolgen slepen lang aan.</small> |
||
+ | |||
+ | ==onkruid== |
||
::'''Onkruid vergaat niet.''' |
::'''Onkruid vergaat niet.''' |
||
::<small>Verderfelijke personen zijn niet te bestrijden.</small> |
::<small>Verderfelijke personen zijn niet te bestrijden.</small> |
||
− | |||
::'''Wie zijn eigen tuintje wiedt, ziet het onkruid van een ander niet.''' |
::'''Wie zijn eigen tuintje wiedt, ziet het onkruid van een ander niet.''' |
||
::<small>Wie zich met zijn eigen zaken bezighoudt, stoort zich niet aan andermans fouten.</small> |
::<small>Wie zich met zijn eigen zaken bezighoudt, stoort zich niet aan andermans fouten.</small> |
||
− | == |
+ | ==olie== |
− | ::''' |
+ | ::'''Een goede naam is beter dan olie.''' |
+ | ::<small>Een goede naam (reputatie) is beter dan veel geld (olie) bezitten.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Alleen een piepend wiel krijgt olie.''' |
||
+ | ::<small>Door zich opvallend te gedragen bekomt men aandacht.</small> |
||
+ | |||
+ | ==oog== |
||
+ | ::'''Het oog wil ook wel wat.''' |
||
+ | ::<small>Het uiterlijk van iets speelt ook een rol.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Door het oog van de naald kruipen.''' |
||
+ | ::<small>Met moeite aan een groot gevaar ontsnappen.</small> |
||
+ | |||
+ | ::'''Oog om oog en [[tand]] om tand.''' ([[Exodus (boek)|Exodus]] 21:24, [[Leviticus]] 24:19-20, [[Deuteronomium]] 19:21, daartegenover [[Evangelie volgens Matteüs|Mattheüs]] 5:38) |
||
::<small>Wraak nemen, verbitterd vechten. </small> |
::<small>Wraak nemen, verbitterd vechten. </small> |
||
::<small>(Dit spreekwoord refereert aan de oudtestamentische wet die zegt dat elk vergrijp met iets even zwaars zal worden vergolden. Met andere woorden: indien iemand je een oog uitsteekt, heb je het recht die persoon eveneens een oog uit te steken. Het betekent dus: ik een oog minder, jij een oog minder; bij mij een tand eruit, bij jou een tand eruit.)</small> |
::<small>(Dit spreekwoord refereert aan de oudtestamentische wet die zegt dat elk vergrijp met iets even zwaars zal worden vergolden. Met andere woorden: indien iemand je een oog uitsteekt, heb je het recht die persoon eveneens een oog uit te steken. Het betekent dus: ik een oog minder, jij een oog minder; bij mij een tand eruit, bij jou een tand eruit.)</small> |
||
::<small>(''Tand om tand, een spiegelgevecht'' is tevens de titel van een toneelstuk van [[Hugo Claus]].)</small> |
::<small>(''Tand om tand, een spiegelgevecht'' is tevens de titel van een toneelstuk van [[Hugo Claus]].)</small> |
||
+ | ==[[oortje (munt)|oortje]]== |
||
− | ===overdaad=== |
||
+ | ::'''Wie voor het oortje geboren is, zal tot de stuiver niet geraken.''' |
||
+ | ::<small>Wie in een lage sociale klasse geboren is, zal niet in een hogere sociale klasse terechtkomen. </small> |
||
+ | <!--geen spreekwoord |
||
+ | ==[[oorwormen|oorwurm]]== |
||
+ | ::'''Een gezicht als een oorwurm''' |
||
+ | ::<small>Een erg ontevreden gezicht. </small> |
||
+ | --> |
||
+ | ==overdaad== |
||
::'''Overdaad schaadt.''' |
::'''Overdaad schaadt.''' |
||
::<small>Te veel is slecht. </small> |
::<small>Te veel is slecht. </small> |
||
+ | [[Categorie:Spreekwoorden|*]] |
||
− | |||
− | [[Categorie:Meer over taal]] |
Huidige versie van 8 jul 2021 om 17:52
|
|
kalf
- Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
- of Te laat de put gevuld, als 't kalf verdronken is.
- Pas als er al een ernstig ongeluk gebeurd is, neemt men voorzorgsmaatregelen.
kan
- Wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het lid/deksel op zijn neus.
- Als je tot het uiterste wil gaan om alles voor jezelf te krijgen, kun je onaangename ervaringen opdoen.
kat
- Een kat in het nauw maakt rare sprongen.
- Een zwakke tegenstander kan nog gevaarlijk worden als hij geen uitweg meer ziet.
- Als katjes muizen, mauwen ze niet.
- Als de jongelui aan het eten zijn, zijn ze lekker rustig!
- Om der wille van de smeer, likt de kat de kandeleer.
- Mensen doen dikwijls heel gedienstig, om er zelf voordeel van te krijgen. (Het lijkt alsof de kat ijverig aan het poetsen is, maar hij doet het voor eigen voordeel). DBNL
- Het eerste gewin is kattengespin.
- Men moet zich niet te zeer verheugen over de eerste winst; die kan gemakkelijk weer verloren gaan.
- 't Is gelijk of men van de kat of de kater gebeten wordt.
- Alternatieve vorm: 't Is gelijk of men van (of door) de kat of de hond gebeten wordt.
- Het maakt niet uit hoe of waardoor je benadeeld bent geweest.
kind
- Kinderen en dronkaards spreken de waarheid.
- Ze zeggen wat ze vinden, ze zijn ongeremd
- Kinderen die vragen worden overgeslagen.
- Brutale kinderen die altijd overal om vragen, worden genegeerd.
- Soms aangevuld met Maar kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen
kip
- Van een kale kip kun je niet plukken (alternatief: je kunt van een kikker geen veren plukken)
- Er valt niets te halen bij iemand die niets heeft
- Een kale kip kan nog leggen
- Iemand die niets heeft, kan nog voor je werken
- als een kip zonder kop
- iemand die heel druk is herkomst als je het hoofd van een kip afhakt dan kan hij nog een minuut lang druk rennen
klagen
- Klagers hebben geen nood en pochers hebben geen brood.
- Zowel klagers als pochers kunnen de zaken nogal eens overdrijven.
klein
- Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd.
- (parodie: Wie het kleine niet leert, doet het grote verkeerd.)
- Je moet waardering hebben voor het geringe.
kleren
- De kleren maken de man.
- Iemands kleding bepaalt het aanzien dat hij krijgt.
klok
- Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt.
- Hij heeft een gerucht opgevangen, doch weet er het fijne niet van.
- Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens.
- Het is nergens zo goed als thuis.
koe
- Er is geen koe zo bont, of er zit wel een vlekje aan.
- Niemand is perfect, iedereen heeft wel iets niet moois of iets waar hij niet zo goed in is.
kok
- Het zijn niet enkel koks, die lange messen dragen. / Het zijn niet allen koks, die lange messen dragen.
- Vertrouw niet iedereen; sommige mensen zijn gevaarlijk.
- Uiterlijk vertoon is nog geen bewijs van iemands geschiktheid.
- Hij heeft de kok wel horen fluiten, maar weet niet waar de lepel hangt.
- (parodie op: Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt.)
- Hij merkt dat er iets gedaan moet worden, maar weet niet hoe.
- Honger is de beste kok.
- Wanneer men honger heeft, smaakt alles goed.
- Veel koks bederven de brij. / Veel koks verzouten de brij.
- Te veel verschillende raad volgen kan schadelijk zijn.
- Er is nog nooit een kok gevonden die koken kan voor alle monden.
- Je kunt het niet iedereen naar de zin maken.
kost
- De kost gaat de baat vooruit.
- Alternatieve vorm: De kost gaat voor de baat uit.
- Je moet eerst kosten maken om er later voordeel van te hebben.
- Spreuk geschreven door Titus Maccius Plautus (254-184 v.Chr.) uit zijn toneelstuk genaamd Asinaria. Originele tekst in het Latijn: 'Necesse est facere sumptum, qui quaerit lucrum'.
kraai
- Een vliegende kraai vangt/vindt altijd wat.
- Als je er maar op uit gaat, vind je altijd wel wat in je voordeel.
krentenbol
- Het leven is net een krentenbol, met af en toe een hard stukje.
- Het leven is niet een en al geluk maar kent soms ook tegenslag.
kruik
- De kruik gaat zo lang te water tot ze barst.
- Alternatieve vorm: De kruik gaat zo lang te water tot ze breekt.
- Als men steeds risico's blijft nemen, gaat het een keer mis.
kruimeltjes
- Kruimeltjes zijn ook brood.
- (zie 'Wie het kleine niet ....' )
kuil
- Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.
- Wie een ander probeert te benadelen kan door een foutje een slachtoffer van zijn eigen kwaadwillige opzet worden.
laat
- Beter laat dan nooit.
- Wie iets niet op tijd gedaan heeft, maakt het gedeeltelijk goed door het alsnog te doen.
lachen
- Wie het laatst lacht, lacht het best.
- Een overwinning is zonder betekenis als de tegenstander daarna de eindoverwinning behaalt.
ladder
- Om een ladder te beklimmen begin je met de onderste sport.
- (Vergelijk met b.v. Haastige spoed is zelden goed.)
land
- 's Lands wijs, 's lands eer.
- Ieder volk is gehecht aan zijn eigen gewoonten, hoewel anderen ze maar raar vinden.
- (wijs is hier: wijze, gewoonte)
ledigheid
- Ledigheid is des duivels oorkussen.
- Als er niets te doen is, vervalt men al snel in het doen van slechte dingen.
lekker
- Lekker is maar één vinger lang.
- Oppervlakkige genoegens geven ook maar een betrekkelijke voldoening.
leren
- Jong geleerd, oud gedaan.
- Wat men op jonge leeftijd leert, houdt men lang vast.
leugen
- Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.
- Leugens hebben korte benen.
- Een leugen lijkt soms het beoogde doel te bereiken, maar zal uiteindelijk toch als leugen worden ontmaskerd.
leven
- Wie dan leeft, wie dan zorgt.
- Geen zorgen maken over de toekomst.
- Zo lang er leven is, is er hoop.
- Hoe slecht het ook staat, zolang nog niet alles verloren is, kan alles nog goed komen.
liggen
- Als je alles van tevoren weet, ga je liggen voor je valt.
- Het heeft geen zin zich na afloop te beklagen over gebrek aan voorkennis. (Meestal in antwoord op klachten als "Als ik dat van tevoren geweten had.")
loodje
- De laatste loodjes wegen het zwaarst.
- Het einde van een taak schijnt moeilijker dan het begin.
lijden
- Een mens lijdt dikwijls het meest door het lijden dat hij vreest.
- (doch dat nooit op zal dagen. Zo heeft men meer te dragen, dan God te dragen geeft. Nic. Beets)
maan
- Als de maan vol is schijnt ze overal.
- Als iemand gelukkig is, kan iedereen dat zien.
maart
- Maart roert zijn staart.
- In maart kan het nog stormachtig weer zijn.
malen
- Wie het eerst komt, het eerst maalt.
- Het wordt toegekend aan degene(n) die het eerst komt
man
- Een man een man, een woord een woord.
- Doen wat je zegt, zijn beloftes nakomen.
markt
- Bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen.
- Achteraf ontdekt men wat men aan iemand heeft.
mei
melk
- Als het melk regent, staan mijn schotels omgekeerd.
- Wanneer ergens iets voordeligs te verkrijgen valt, loop ik het steevast mis.
menen
- Menen ligt dicht bij Kortrijk (maar verre van Waregem).
- Iets menen is niet genoeg; je moet er zeker van zijn. (Dit zeldzame spreekwoord wordt in Oost- en West-Vlaanderen soms gebruikt als ironische reactie wanneer iemand iets meent te weten, door te verwijzen naar de stad Menen, die ver van Waregem, dus de waarheid, vandaan ligt.)
meten
- Met passen en met meten wordt de meeste tijd versleten.
- Voorbereidingen zijn dikwijls het meest tijdrovend onderdeel van een taak.
- Meten is weten, gissen is missen.
- Je kunt beter afmetingen meten dan schatten.
monnik
- Gelijke monniken, gelijke kappen.
- Iedereen die tot een bepaalde groep behoort moet ook gelijk behandeld worden.
morgen
- Morgen gaat het beter.
- Als het vandaag niet zo best is gegaan.......
- Morgen is er wéér een dag.
- Als je vandaag je taak niet hebt kunnen afmaken.......
- De morgenstond heeft goud in de mond.
- Profiteer van vroeg opstaan.
- Geen zorgen voor de dag van morgen.
- Maak je nu nog niet druk over mogelijke toekomstige problemen.
- Geen zorgen voor morgen, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.
- De moeilijkheden van vandaag zijn genoeg om je zorgen over te maken
mosterd
- Dat is mosterd na de maaltijd.
- Betreft een opmerking die te laat gemaakt is
muis
- Dat muisje krijgt nog wel een staartje
- Die gebeurtenis is nog niet klaar, er zal nog een nasleep van komen.
muur
- Men kan niet door een muur lopen, behalve als er een deur in zit
- Dingen kunnen alleen gedaan worden als er een reële kans toe is.
neus
- Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht.
- Wie zijn naasten te schande maakt, onteert zichzelf.
- Een klein foutje, kan een groot geheel te schande maken.
nood
- Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij.
- Als je het meeste behoefte aan iets hebt zal het niet meer lang duren voor dit er daadwerkelijk is.
- Nood breekt wet.
- Als het nodig is mag je ook wel tegen de regels in gaan.
- In nood leert men zijn vrienden kennen.
- Wanneer men in de problemen zit wordt duidelijk welke vrienden daadwerkelijk iets voor je willen betekenen.
onbekend
- Onbekend maakt onbemind.
- Iets wat weinig mensen kennen, wordt ten onrechte weinig gewaardeerd.
ongeluk
- Een ongeluk zit in een klein hoekje.
- Kleine dingen waar je niet op let, kunnen toch tot ongelukken leiden.
- Een ongeluk komt zelden (ook: nooit) alleen.
- Als er iets misgaat, gaat er vaak nog meer mis.
- Een ongeluk komt te paard en gaat te voet.
- Een ongeluk is snel gebeurd, maar de gevolgen slepen lang aan.
onkruid
- Onkruid vergaat niet.
- Verderfelijke personen zijn niet te bestrijden.
- Wie zijn eigen tuintje wiedt, ziet het onkruid van een ander niet.
- Wie zich met zijn eigen zaken bezighoudt, stoort zich niet aan andermans fouten.
olie
- Een goede naam is beter dan olie.
- Een goede naam (reputatie) is beter dan veel geld (olie) bezitten.
- Alleen een piepend wiel krijgt olie.
- Door zich opvallend te gedragen bekomt men aandacht.
oog
- Het oog wil ook wel wat.
- Het uiterlijk van iets speelt ook een rol.
- Door het oog van de naald kruipen.
- Met moeite aan een groot gevaar ontsnappen.
- Oog om oog en tand om tand. (Exodus 21:24, Leviticus 24:19-20, Deuteronomium 19:21, daartegenover Mattheüs 5:38)
- Wraak nemen, verbitterd vechten.
- (Dit spreekwoord refereert aan de oudtestamentische wet die zegt dat elk vergrijp met iets even zwaars zal worden vergolden. Met andere woorden: indien iemand je een oog uitsteekt, heb je het recht die persoon eveneens een oog uit te steken. Het betekent dus: ik een oog minder, jij een oog minder; bij mij een tand eruit, bij jou een tand eruit.)
- (Tand om tand, een spiegelgevecht is tevens de titel van een toneelstuk van Hugo Claus.)
oortje
- Wie voor het oortje geboren is, zal tot de stuiver niet geraken.
- Wie in een lage sociale klasse geboren is, zal niet in een hogere sociale klasse terechtkomen.
overdaad
- Overdaad schaadt.
- Te veel is slecht.