New York City: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
k (Categorie:Wereldstad verwijderd met HotCat) |
(De pagina is leeggehaald) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[Bestand:New York skyline.jpg|500px|thumb|De skyline van New York City (2007)]] |
||
| − | '''New York City''' (meestal gewoon ''New York'' genoemd) is een stad in de staat [[New York (staat)|New York]] en is met negen-en-een-half [[miljoen]] inwoners de grootste en bruisendste stad van de [[Verenigde Staten]]. |
||
| − | |||
| − | New York wordt ook wel de ''The Big Apple'' (de grote appel) en ''The City That Never Sleeps'' (de stad die nooit slaapt) genoemd. |
||
| − | |||
| − | ==Geschiedenis== |
||
| − | ===Koloniale tijd=== |
||
| − | [[Bestand:Nieuw-Amsterdam.jpg|300px|thumb|Een kaart van [[Nieuw-Amsterdam]] uit 1660.]] |
||
| − | In [[1609]] voer de [[Verenigd Koninkrijk|Engelsman]] [[Henry Hudson]] onder de vlag van de Nederlandse [[V.O.C.]] naar het gebied dat nu [[New York Bay]] heet. Hudson moest eigenlijk een snelle handelsroute vinden naar [[China]], maar trof een plek aan waar veel [[bever]]s leefden. Omdat [[bever]]huiden in die tijd veel geld opleverden, zetten de [[Nederland|Nederlanders]] daar een bonthandel op. |
||
| − | |||
| − | In [[1625]] bouwde de [[West-Indische Compagnie]] (W.I.C.) een fort op het eiland Manna Hatta om de bonthandel te beschermen. Met de bouw van dit fort was de nederzetting [[Nieuw-Amsterdam]] een feit. Nieuw-Amsterdam groeide in [[1653]] uit tot een echte [[stad]]. Het was de hoofdplaats van de kolonie [[Nieuw-Nederland]]. Helaas kwam Nieuw-Amsterdam in [[1674]] in handen van de [[Verenigd Koninkrijk|Engelsen]], die Nieuw-Amsterdam New York noemden. Nieuw-Amsterdam werd ingeruild voor [[Suriname]] en sindsdien was [[Suriname]] een [[kolonie]] van [[Nederland]]. De [[Nederland|Nederlanders]] mochten nog wel doorgaan met [[handel]]drijven. New York bleef tot en met 1783 in handen van de Engelsen. |
||
| − | |||
| − | De naam Manna Hatta veranderde in Manhattan. Maar dat is niet de enige naam die in de loop der eeuwen veranderd is. Veel wijk- en straatnamen in New York hebben namelijk nog een Nederlands tintje. Zo ligt in Manhattan de wijk Harlem (Haarlem), stamt de naam Brooklyn af van Breukelen en was Wall Street de straat die vroeger langs een Nederlandse beschermingswal liep. Andere voorbeelden zijn New Utrecht (Nieuw-Utrecht), New Dorp (Nieuw Dorp), Staten Island (Staten Eiland, vernoemd naar de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]]) en Flushing (Vlissingen). |
||
| − | |||
| − | ===Een onafhankelijk Amerika=== |
||
| − | In [[1788]], vijf jaar na het einde van de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]], werd New York de hoofdstad van de Verenigde Staten. In de [[Federal Hall]] werd [[George Washington]] uitgeroepen tot president en vergaderde het Amerikaans Congres. New York had niet lang de eer om hoofdstad te zijn. In [[1790]], na twee jaartjes, werd [[Philadelphia]] de nieuwe hoofdstad van de VS. |
||
| − | |||
| − | ===19e en 20e eeuw=== |
||
| − | Aan het eind van de 19e eeuw voegde New York zich samen met omliggende steden. Zo ontstonden de ''boroughs'' (zie kopje "boroughs (stadsdelen)"). Ook was men bezig met het bouwen van de New Yorkse [[metro]]. De [[Metro van New York]] werd in [[1904]] geopend. |
||
| − | |||
| − | In het begin van de 20e eeuw groeide New York snel. Er werden steeds hogere en hogere gebouwen gebouwd. Het was een wedstrijd geworden! Ook kwamen er veel [[Afro-Amerikanen]] (voormalige slaven) naar New York toe. Zij gingen hier werken. In de jaren 30 was New York zo gegroeid, dat er wel 10 miljoen mensen woonden! |
||
| − | |||
| − | Ook na de [[Tweede Wereldoorlog]] groeide New York. Er kwamen veel nieuwe immigranten uit Europa aan. Het ging niet lang goed. In de jaren 60 en 70 had New York veel te maken met economische problemen, [[misdaad]] en [[rassenrel]]len. In de jaren 80 waren de economische problemen opgelost en in de jaren 90 daalde de criminaliteit weer. |
||
| − | |||
| − | ===Aanslagen van 11 september=== |
||
| − | [[Afbeelding:11 september 2001 1.jpg|200px|thumb|Aanslagen op de Twin Towers van het World Trade Center]] |
||
| − | {{Zie hoofdartikel|Aanslagen op 11 september 2001}} |
||
| − | Op 11 september [[2001]] vlogen twee gekaapte vliegtuigen tegen de [[Twin Towers]], onderdeel van het World Trade Center. De kolossen - van 415 [[meter]] en 110 verdiepingen hoog! - stortten in en zorgden voor een enorme ravage en ongeveer 3000 doden. Niet alleen kantoormedewerkers stierven, maar ook veel [[brandweer]]mannen. Behalve in de Twin Towers, vloog er een derde vliegtuig in het [[Pentagon]] (hoofdkwartier van het Amerikaanse leger) in [[Washington DC]]. Een vierde vliegtuig zou waarschijnlijk het [[Capitool]] (regeringsgebouw van de VS) of het [[Witte Huis]] (woning van de president) invliegen, maar is neergestort. |
||
| − | |||
| − | De daders waren [[terroristen]] van [[Al-Qaeda]]. Hun leider, [[Osama bin Laden]], is in [[2011]], 10 jaar na de aanslagen, door het Amerikaanse leger gedood. |
||
| − | |||
| − | De plek waar de Twin Towers stonden, wordt nu ''Ground Zero'' genoemd. Inmiddels zijn ze bezig met een nieuw World Trade Center te bouwen. |
||
| − | |||
| − | ==Boroughs (stadsdelen)== |
||
| − | [[Bestand:New York boroughs.png|right|300px|thumb|]] |
||
| − | New York is opgesplitst in vijf boroughs, een soort stadsdelen. Elke borough heeft weer tientallen wijken. |
||
| − | |||
| − | {| class="infobox" style="text-align:center; width:60%; margin-right:10px; font-size:90%" |
||
| − | ! align=center colspan=11 | Boroughs van New York City |
||
| − | |- |
||
| − | ! rowspan=23 width:150|<br> |
||
| − | ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Nummer op kaartje |
||
| − | ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Naam |
||
| − | ! align=center style="background:#f5f5f5;" | County |
||
| − | ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Inwoners |
||
| − | ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Oppervlakte |
||
| − | ! align=center style="background:#f5f5f5;" | Informatie |
||
| − | |- |
||
| − | | align=center style="background:#f0f0f0;" | 1. || [[Manhattan]] || ''New York County'' || 1.620.867 || 87,5 km² || Manhattan is een eiland in de New York Bay én het grote centrum van New York. Hier vindt je de wolkenkrabbers en de meeste toeristische attracties. |
||
| − | |- |
||
| − | | align=center style="background:#f0f0f0;" | 2. || [[Brooklyn]] || ''Kings County'' || 2.465.326 || 251 km² || Brooklyn is een smeltkroes van veel verschillende culturen. Deze brough heeft de meeste inwoners. Brooklyn heeft een lange kustlijn met veel stranden. |
||
| − | |- |
||
| − | | align=center style="background:#f0f0f0;" | 3. || [[Queens]] || ''Queens County'' || 2.229.379 || 462 km² || Queens is nóg meer een smeltkroes dan Brooklyn. De borough groeit nog steeds en zal groter worden dan Brooklyn. |
||
| − | |- |
||
| − | | align=center style="background:#f0f0f0;" | 4. || [[The Bronx]] || ''Bronx County'' || 1.332.650 || 149 km² || The Bronx is de noordelijkste borough van New York. Het is de geboorteplaats van [[rap]] en [[hiphop]]. |
||
| − | |- |
||
| − | | align=center style="background:#f0f0f0;" | 5. || [[Staten Island]] || ''Richmond County'' || 487.407 || 265,5 km² || Staten Island (zeg: ''stetten'') is de rustigste borough van New York. Het eiland heeft veel parken en bossen. Staten Island is met Brooklyn verbonden via een brug en met Manhattan door een [[ferry]]. |
||
| − | |} |
||
| − | == Burgemeester == |
||
| − | De burgemeester is sinds [[2013]] de [[Democratisch partij|Democraat]] [[Bill de Blasio]]. Op 5 november won hij de verkiezingen met maar liefst 73% van de stemmen. Hij begon met zijn nieuwe baan op 1 januari [[2014]] en volgde vanaf die dag [[Michael Bloomberg]] op. |
||
| − | |||
| − | ==Bevolking== |
||
| − | [[Bestand:Chinatown Manhattan.jpg|250px|thumb|left|Chinatown, Manhattan]] |
||
| − | In New York wonen veel mensen, meer dan negen miljoen. In New York wonen mensen van over de hele wereld, allemaal met een andere [[cultuur]]. Het is dan ook een [[multicultureel|multiculturele]] stad. New York was vroeger ook het aankomstpunt van [[immigrant]]en, die meestal per schip naar Amerika kwamen om daar een nieuw leven op te bouwen. Op die manier zijn veel Europeanen (waaronder ook veel Nederlanders) de Verenigde Staten binnengekomen. |
||
| − | |||
| − | Maar liefst 36% van de New Yorkers is geboren in het buitenland. De laatste jaren komen er steeds meer [[Hispanics]], mensen uit [[Latijns-Amerika]]. |
||
| − | |||
| − | In New York zijn er veel [[etnische wijk]]en. Zo'n 'etnische wijk' is een wijk waar veel mensen uit een bepaald land wonen. Zo zijn er wijken met bijna alleen maar [[China|Chinezen]], [[Puerto Rico|Puerto Ricanen]], [[Italië|Italianen]] of [[Ierland|Ieren]]. |
||
| − | |||
| − | In New York wonen ook veel [[Joden]]: 1.048.900. Dat zijn er meer dan er in [[Israël]]s grootste stad, [[Tel Aviv]], wonen! 13,5% van de New Yorkers is Joods. |
||
| − | |||
| − | ==Toeristische attracties== |
||
| − | [[Afbeelding:Empire_State_Building.jpg|right|200px|thumb|Het [[Empire State Building]]]] |
||
| − | [[Bestand:Times Square.jpg|200px|thumb|[[Times Square]]]] |
||
| − | [[Bestand:Central Park.jpg|200px|thumb|[[Central Park]]]] |
||
| − | Elk jaar komen er veel toeristen naar New York. In [[2007]] waren dat er zo'n 46 miljoen. Er is dan ook een heleboel te zien! |
||
| − | |||
| − | ===[[Empire State Building]]=== |
||
| − | Het Empire State Building is met 381 meter de op één na hoogste wolkenkrabber in New York. Alleen het nieuwe World Trade Center is nog hoger. Het gebouw is geopend in [[1931]]. De bouw duurde maar zo'n anderhalf jaar, ongelofelijk snel dus! Van 1931 tot [[1971]] was het Empire State building het hoogste gebouw van de wereld. Inmiddels is dat de [[Burj Khalifa]] in [[Dubai (stad)|Dubai]]. |
||
| − | |||
| − | Het gebouw heeft 102 verdiepingen en 73 liften. Geen enkele lift gaat rechtstreeks van de begane grond naar de top. Om daar te komen moet je twee keer overstappen. |
||
| − | |||
| − | ===[[Vrijheidsbeeld]]=== |
||
| − | Het [[Vrijheidsbeeld]] is een beeld op [[Liberty Island]], in de baai van New York. Het ''Statue of Liberty'', zoals de Amerikanen haar noemen, verwelkomt iedereen die aankomt in New York, toeristen, Amerikanen en immigranten. |
||
| − | |||
| − | Het vrijheidsbeeld is een cadeautje van [[Frankrijk]]. Zij gaven het in [[1886]] cadeau, omdat Amerika 100 jaar onafhankelijk was. Het beeld is 46 meter hoog (93 inclusief de sokkel) en weegt wel 225 ton (225.000 kilo). |
||
| − | |||
| − | Het beeld is zo bekend dat er over de hele wereld kopieën te vinden zijn, van [[Las Vegas]] tot [[Tokio]], van [[Parijs]] tot [[Legoland]]. |
||
| − | |||
| − | ===[[World Trade Center]]=== |
||
| − | Op 11 september 2001 zijn de Twin Towers, onderdeel van het World Trade Center ingestort (zie kopje ''geschiedenis''). Je kan de plek waar deze enorme kolossen stonden nog steeds bezichtigen. Die plek heet [[Ground Zero]]. Op de plek van de Twin Towers staan nu twee fonteinen als monument voor iedereen die bij de aanslagen is omgekomen. |
||
| − | |||
| − | Inmiddels wordt er een nieuw World Trade Center gebouwd, inclusief een gloednieuw metrostation. Het belangrijkste gebouw van dit nieuwe World Trade Center is ''One World Trade Center''. Het is op 1 november [[2013]] geopend en is 417 meter hoog (541 inclusief antenne). Daarmee is het het hoogste gebouw van New York én de Verenigde Staten. |
||
| − | |||
| − | ===[[Times Square]] & [[Broadway (Manhattan)|Broadway]]=== |
||
| − | Times Square is een plein in hartje New York, misschien wel het bekendste plein van de wereld. Rond het plein staan verschillende theaters en winkels. De gebouwen zijn bedekt met gigantische, elektronische reclameborden. Tijdens Oud & Nieuw komen er veel mensen naar het plein toe, om samen af te tellen tot 12 uur en het nieuwe jaar te vieren. |
||
| − | |||
| − | Times Square wordt gekruist door Broadway. Broadway is een lange straat die dwars door New York loopt. De straat is vooral bekend vanwege de vele theaters. Elke avond komen er veel mensen naar Broadway om te gaan kijken (en luisteren!) naar een van de vele [[musical]]s. |
||
| − | |||
| − | ===[[Central Park]]=== |
||
| − | Het Central Park is het bekendste park van New York. Het ligt midden in Manhattan en is omringd door hoge gebouwen. Central Park is 4 kilometer lang en heeft een oppervlakte van 341 hectare. Per jaar komen er zo'n 25 miljoen bezoekers. |
||
| − | |||
| − | Je kan van alles doen in het Central Park: joggen, fietsen, schaatsen, wandelen, roeien en ja, zelfs vogelspotten! In het park is ook een kleine dierentuin: [[Central Park Zoo]]. Misschien ken je die wel uit de film [[Madagaskar (film)|Madagaskar]]. |
||
| − | |||
| − | Ooit was het park 's nachts heel onveilig, maar door inspanningen (hard werk) van de [[politie]] is Central Park nu één van de veiligste stadsparken ter wereld. |
||
| − | |||
| − | ==Economie== |
||
| − | [[Bestand:New York Stock Exchange.jpg|thumb|300px|left|De [[New York Stock Exchange]] bij [[Wall Street]]]] |
||
| − | Samen met [[Londen]] en [[Tokio]] is New York één van de grote financiële centra van de wereld. In de stad hebben veel [[bedrijf|bedrijven]] hun hoofdkantoor, zoals [[bank]]en. De meeste kantoren zitten in [[Midtown Manhattan]] en [[Lower Manhattan]]. Deze twee wijken zijn [[Financieel district|financiële districten]], of, zoals ze ze in Amerika zeggen: Central Business Districts. Midtown Manhattan is het grootste zakendistrict van de Verenigde Staten. De meeste New Yorkse wolkenkrabbers staan in deze wijk. Lower Manhattan, wat helemaal op het puntje ligt van het eiland, is bekend vanwege de [[beurs|beurzen]]. In [[Wall Street]], een bekende straat met veel kantoren, zit de [[New York Stock Exchange]], een grote beurs. De [[NASDAQ]] is een andere grote beurs in Lower Manhattan. |
||
| − | |||
| − | In New York worden ook veel [[film]]s opgenomen, maar wel minder dan in [[Hollywood]]. New York is wel een centrum voor [[media]]. Veel [[televisiezender]]s en [[krant]]en hebben hier hun hoofdkantoor. Verder hebben zeven van de acht grootste [[reclame]]bureaus hun hoofdkantoor in de stad en drie van de vier grootste [[platenlabel]]s. |
||
| − | |||
| − | Verder verdienen ook veel New Yorkers hun geld met het toerisme. |
||
| − | |||
| − | ==Vervoer== |
||
| − | [[Bestand:New York Taxi.jpg|300px|thumb|Een typische, gele New Yorkse [[taxi]]]] |
||
| − | In Amerika gaan de meeste mensen met hun auto naar het werk, gemiddeld 90 procent. Dat is in New York wel anders. Het [[openbaar vervoer]] is de belangrijkste vorm van vervoer in de stad en zijn [[agglomeratie]]. |
||
| − | |||
| − | New York heeft een uitgebreid [[bus]]netwerk. Ook rijden er veel treinen tussen New York en de voorsteden. Maar liefst twee derde van alle treinreizigers van de Verenigde Staten woont in New York. Ook heeft New York een [[metro (vervoermiddel)|metro]]. De [[metro van New York]] is één van de grootste metronetwerken ter wereld en heeft 468 stations. Meer dan vijf miljoen mensen gaan met de metro naar hun werk. |
||
| − | |||
| − | Ook maken veel New Yorkers (en toeristen) gebruik van de [[taxi]]. In New York rijden er wel 13.000 gele taxi's rond. Ze zijn een symbool van de stad geworden. |
||
| − | |||
| − | Door New York lopen veel snelwegen. Belangrijk voor de stad zijn de bruggen en tunnels, die Manhattan, Staten Island, Brooklyn, The Bronx en Queens verbinden met elkaar én met het vasteland. Een van deze bruggen, de [[Brooklyn Bridge]], is ook een toeristische attractie. |
||
| − | |||
| − | New York heeft drie grote [[luchthaven]]s: John F. Kennedy International (internationale en binnenlandse vluchten), Newark Liberty International (internationale en binnenlandse vluchten) en LaGuardia (binnenlandse vluchten). In [[2005]] vervoerden ze samen zo'n 100 miljoen passagiers. |
||
| − | |||
| − | ==Onderwijs== |
||
| − | In New York zijn veel scholieren. De meesten gaan naar een openbare school. Daarvan heeft New York er twaalfduizend (1.200). Sommige kinderen gaan naar privéscholen of religieuze scholen (een Rooms-Katholieke school bijvoorbeeld). Daarvan heeft New York er zo'n 900. |
||
| − | |||
| − | In New York zijn er zo'n 594.000 studenten. Dat betekent dat New York de grootste studentenstad van de Verenigde Staten is. De belangrijkste [[universiteit]] is de [[City University of New York]]. Dit is een openbare universiteit. Er zijn ook nog een aantal privé-universiteiten, zoals de [[Columbia University]] en de [[New York University]]. |
||
| − | |||
| − | ==Sport== |
||
| − | [[Bestand:Tennismatch.jpg|thumb|300px|right|De [[US Open (tennis)|US Open]]]] |
||
| − | New York heeft veel sportclubs. |
||
| − | |||
| − | [[Honkbal]] is New Yorks favoriete sport. De stad heeft twee grote honkbalteams: De New York Yankee's en de New York Mets. Vooral de Yankee's zijn populair. Zij zijn al 27 keer landskampioen geweest. |
||
| − | |||
| − | De stad heeft ook twee footballclubs: De New York Giants en de New York Jets. Zij spelen [[American football]], wat heel wat anders is dan ons [[voetbal]]! Hoewel deze clubs rivalen van elkaar zijn, spelen ze in hetzelfde stadion. |
||
| − | |||
| − | De [[basketbal]]teams van de stad zijn de New York Knicks (mannen) en New York Liberty (vrouwen). Voetbal wordt gespeeld door de New York Red Bulls, en [[ijshockey]] door de New York Rangers. |
||
| − | |||
| − | De stad kent elk jaar ook twee grote sportevenementen. In augustus wordt de [[US Open (tennis)|US Open]] gehouden, één van de vier belangrijke [[tennis]]toernooien. In november wordt de New York Marathon gelopen. |
||
| − | |||
| − | ==Stedenbanden== |
||
| − | New York heeft 10 [[partnerstad|partnersteden]], namelijk: |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Hungary.png|20px]] [[Boedapest]] - [[Hongarije]], sinds 1992 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Egypt.png|20px]] [[Caïro (Egypte)|Caïro]] - [[Egypte]], sinds 1982 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Israel.png|20px]] [[Jeruzalem]] - [[Israël]], sinds 1993 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Israel.png|20px]] [[Tel Aviv]] - [[Israël]], sinds 1996 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of South Africa.png|20px]] [[Johannesburg]] - [[Zuid-Afrika]], sinds 2003 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of the United Kingdom.png|20px]] [[Londen]] - [[Verenigd Koninkrijk]], sinds 2001 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Spain.png|20px]] [[Madrid (stad)|Madrid]] - [[Spanje]], sinds 1982 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of the People's Republic of China.png|20px]] [[Peking]] - [[Volksrepubliek China]], sinds 1980 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Italy.png|20px]] [[Rome]] - [[Italië]], sinds 1992 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of the Dominican Republic.png|20px]] [[Santo Domingo (Dominicaanse Republiek)|Santo Domingo]] - [[Dominicaanse Republiek]], sinds 1983 |
||
| − | * [[Bestand:Flag of Japan.png|20px]][[Tokio]] - [[Japan]], sinds 1960 |
||
| − | |||
| − | ==Fotogallerij== |
||
| − | <gallery> |
||
| − | Afbeelding:Vrijheidsbeeld.jpg|Het [[Vrijheidsbeeld]] |
||
| − | Afbeelding:Amerika_StratenNewYork.JPG|Straat in New York |
||
| − | Afbeelding:Central Park New York City.jpg|[[Central Park]] |
||
| − | Afbeelding:Ny178.jpg|New York 's nachts |
||
| − | Afbeelding:Hoofdkantoor VN in New York.jpg|Het hoofdkantoor van de [[Verenigde Naties]] |
||
| − | Afbeelding:NewYorkSatelietfoto.jpg|Satellietfoto van New York City |
||
| − | </gallery> |
||
| − | |||
| − | ==Puzzel== |
||
| − | * Een leuke fotopuzzel van New York City vind je [http://www.digipuzzle.net/cities/newyork/index_nl.htm hier] |
||
| − | <!-- [[iframe http://www.digipuzzle.net/cities/newyork/puzzles/puzzles_nl.htm width="500" height="350" scrolling="no"]] --> |
||
| − | |||
| − | {{GroteStedenVS}} |
||
| − | [[Categorie:Amerikaanse stad]] |
||
| − | [[Categorie:New York City| ]] |
||
| − | [[Categorie:Voormalige hoofdstad]] |
||
| − | [[Categorie:Oud Nederlands kolonie]] |
||
| − | |||
| − | [[fr:New York]] |
||
| − | [[es:Nueva York]] |
||
| − | [[en:New York City]] |
||