Richard Feynman
| Wetenschapper | |||
| |||
| Richard Feynman in het midden | |||
| Persoonlijke info | |||
|---|---|---|---|
| Volledige naam | Richard Phillips Feynman | ||
| Geboren | 11 mei 1918 | ||
| Geboorteplaats | New York City | ||
| Geboorteland |  Verenigde Staten
| ||
| Overleden | 15 februari 1988 | ||
| Overleden te | Los Angeles | ||
| Gehuwd met / relatie |
Arline Greenbaum
(1941; overleden 1945), | ||
| Bekend van | |||
| Vakgebied | Natuurkunde, Wiskunde | ||
| Actief | ca. 1942-1988 | ||
| Bekend van | Nobelprijs voor natuurkunde in 1965 | ||
| |||
Richard Philips Feynman werd geboren in New York, op 11 mei 1918. Hij overleerd in Los Angeles, op 15 februari 1988. Feynman was een Amerikaans natuurkundige en wiskundige die in 1965 de Nobelprijs voor natuurkunde won.
Hij hield zich onder andere bezig met de kwantummechanica en was lid van het Manhattan project team dat in de Tweede Wereldoorlog de atoombom ontwikkelde. Ook was hij later lid van het onderzoeksteam dat onderzoek deed naar de ramp met de Space Shuttle Challenger. Naast zijn werk in de theoretische natuurkunde, is Feynman een pionier geweest op het gebied van kwantumcomputers en het introduceren van het concept van nanotechnologie (het maken van hele kleine dingen op molecuul-schaal).
Levensloop en werk
Hij was een zoon van Lucille Phillips, een huisvrouw , en Melville Arthur Feynman, een verkoopmanager oorspronkelijk uit Minsk in Wit -Rusland (toen onderdeel van het Russische rijk). Zijn familie was joods. Als kind had hij een talent voor techniek, had een experimenteel laboratorium in zijn huis en was dol op het repareren van radio's. Toen hij op de basis-school zat, maakte hij een alarmsysteem voor inbraak in huis terwijl zijn ouders een dagje weg waren om boodschappen te doen.
Hij kreeg een broer die op zeer jonge leeftijd stierf. Daarna kreeg hij nog een zusje Joan. Hoewel ze 9 jaar in leeftijd verschilden, kon hij het goed met haar vinden en leerde haar over de astronomie. Later werd Joan astrofysicus.
Feynman ging naar de Far Rockaway High School. Toen Feynman 15 was, leerde hij zichzelf wiskundige berekeningen als trigonometrie, geavanceerde algebra, oneindige reeksen, analytische meetkunde en zowel differentiaal- als integraalrekening. Als lid van de Arista Honor Society won hij in zijn laatste jaar op de middelbare school het New York Universiteits Wiskunde kampioenschap. Daarna ging hij naar het Massachusetts Institute of Technology, waar hij lid werd van de Pi Lambda Phi-broederschap. Via de electrotechniek kwam hij terecht in de natuurkunde.
Rond 1940 ontmoette Feynman Albert Einstein.
In 1942 trouwde hij met zijn middelbare schoolliefde, Arline Greenbaum, ondanks dat ze nog maar kort te leven had vanwege tuberculose.
Atoombom
Begin 1943 richtte Robert Oppenheimer het Los Alamos Laboratory op, een geheim laboratorium op een plateau in New Mexico waar atoombommen zouden worden ontworpen en gebouwd. Samen met zijn vrouw Joan verhuisde Feynman er naar toe. Daar werd hij groepsleider van de Theoretische (T) Afdeling van Hans Bethe. Hij en Bethe ontwikkelden de Bethe-Feynman-formule voor het berekenen van de opbrengst van een splijtingsbom. Hij vond een nieuwe methode uit om logaritmen te berekenen, die later ook in een supercomputer werden gebruikt.
Bij het Manhattan-project dat uranium-verrijkingsfaciliteiten had, hielp hij de ingenieurs daar bij het bedenken van veiligheidsprocedures voor materiaalopslag, zodat ongevallen met een zogeheten kritieke toestand konden worden voorkomen, vooral wanneer verrijkt uranium in contact zou komen met water. Daar gaf hij ook les aan gewonde werknemers om hun te laten beseffen wat de gevaren waren. Daar kwam hij ook in contact met Niels Bohr.
Op 16 juni 1945 overleed zijn vrouw Joan. Daarna verdiepte hij zich in het werk aan het project en was aanwezig bij de kernproef van Trinity.
Na het Manhatan project werd Feynman een van de eerste groepsleiders van het Los Alamos Laboratory die in oktober 1945 vertrok naar Ithaca, New York.
Feynman kreeg een vrijstelling voor de dienstplicht. Zijn vader stierf plotseling op 8 oktober 1946, en Feynman leed aan een depressie.
Werken aan de kwantumelectrodinamica
Feynman was rond 1948 een van de weinigen die begreep waar ze het over hadden met de kwantumelectrodinamica. Het koste dan ook veel moeite om het uit te leggen aan anderen (WikiKids doet dan ook geen poging).
Voor bijdragen aan de ontwikkeling van kwantumelektrodynamica ontving Feynman de Nobelprijs voor de natuurkunde in 1965 samen met Julian Schwinger en Shin'ichiro Tomonaga.
Tweede en derde huwelijk
In 1951 vertrok hij voor een jaar naar Brazilië, ok in verband met spionage toestanden aan het begin van de Koude Oorlog tussen Amerika en Rusland. In Brazilië leerde hij Mary Louise Bell kennen. Ze trouwden in 1952 na zijn terugkeer in Amerika. Het huwelijk zou maar kort duren, doordat hij alsmaar met zijn rekenwerk bezig was van vroeg tot laat.
Op 24 september 1960 trouwde hij in het Huntington Hotel in Pasadena met Gweneth Howarth. Ze kregen in 1962 een zoon, Carl, en adopteerden in 1968 een dochter, Michelle.
Ondertussen was hij bij het het California Institute of Technology (Caltech) komen te werken. Daar onderzocht hij onderkoeld vloeibaar Helium bij de extreem lage temperatuur van -269 °C. Het ging hierbij om hele speciale deeltjes: de quark-deeltjes.
In de jaren tachtig begon hij zijn zomers door te brengen bij Thinking Machines Corporation, waar hij hielp bij het bouwen van enkele van de eerste parallelle supercomputers en de bouw van kwantumcomputers in overweging nam.
Bij Caltech schreef hij ooit "Wat ik niet kan creëren, begrijp ik niet".
Onderzoek Challenger ramp
Feynman speelde een belangrijke rol in de Presidential Rogers Commission, die de ramp met de Challenger in 1986 onderzocht . Hij was terughoudend om deel te nemen, maar werd overgehaald door advies van zijn vrouw.
Tijdens een hoorzitting op televisie toonde Feynman aan dat het materiaal dat in de zogeheten O-ringen (een soort afdichtingsring) van de Space Shuttle werd gebruikt bij koud weer minder veerkrachtig werd door een monster van het materiaal in een klem samen te drukken en het onder te dompelen in ijskoud water. De commissie heeft uiteindelijk vastgesteld dat de ramp werd veroorzaakt doordat de hoofd O-ring niet goed afdicht bij ongewoon koud weer bij Cape Canaveral, de lanceerbasis.
Ziekte en overlijden
In 1978 ging Feynman naar de dokter voor behandeling van buikpijn en werd gediagnosticeerd met liposarcoom, een zeldzame vorm van kanker. Chirurgen verwijderden een "zeer grote" tumor die een nier en zijn milt had verdrukt. Verdere operaties werden uitgevoerd in oktober 1986 en oktober 1987. Hij werd opnieuw opgenomen in het UCLA Medical Center op 3 februari 1988. Een gescheurde darmzweer veroorzaakte nierfalen, en hij weigerde de dialyse te ondergaan die zijn leven zou kunnen verlengen, voor een paar maanden. Bewaakt door zijn vrouw Gweneth, zus Joan en neef Frances Lewine, stierf hij op 15 februari 1988, op 69-jarige leeftijd.