De rattenvanger van Hamelen
De rattenvanger van Hamelen is een volksverhaal uit Duitsland. Het verhaal wordt soms ook als sprookje gezien, aangezien de gebroeders Grimm het verhaal bekend maakten. Toch gebruikten de twee broers het verhaal niet voor hun sprookjesboek. Het verhaal van de rattenvervanger van Hamelen vertelt de gebeurtenissen van 26 juni 1284 in de Duitse stad Hamelen in Nedersaksen. Hoewel sommige mensen denken dat dit een legende is, zijn er historici die geloven dat het verhaal (deels) echt gebeurd is. Over de rattenvanger van Hamelen zijn daardoor verschillende theorieën.
Hoewel het verhaal zou hebben plaatsgevonden in 1284, komt de oudste bron uit de 15e eeuw. Het verhaal gaat over de stad Hamelen, waar ratten veel overlast veroorzaken. Zij huren daarom een rattenvanger in. De rattenvanger betoverd de ratten door te blazen op zijn fluit en laat ze vervolgens verdrinken in de Wezer. De rattenvanger weet hierdoor de rattenplaag op te lossen, maar het stadsbestuur weigert hem te betalen. Hierdoor betovert hij de kinderen van Hamelen door op zijn fluit te blazen en lokt hen weg van Hamelen. Over het einde zijn verschillende versies.
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
De stad Hamelen had in het jaar 1284 een grote rattenplaag. De ratten zaten overal; op de straten en in de winkels en huizen. Ze liepen over de vloer, aten het eten uit voorraadkasten en zaten zelfs in de kasten van mensen. Het stadbestuur probeerde allerlei dingen om de rattenplaag op te lossen. Zo loofde het beloningen uit per rat die gevangen werd. Echter voor iedere rat die gevangen werd, kwamen er 10 terug. De stad besloot daarom een rattenvanger in te huren om eens en voor altijd van de rattenplaag af te komen. Op een dag kwam een rattenvanger naar Hamelen en meldde zich bij het stadshuis. Hij gaf aan alle ratten te kunnen vangen, maar vroeg hiervoor wel een beloning. Het bestuur gaf aan dit te doen, maar de rattenvanger moest wel de ratten laten zien.
De rattenvanger ging aan het werk en lokte alle ratten van de stad door middel van zijn fluit. Met zijn fluit blies hij het deuntje van een zogeheten dodendans. Deze dodendans betoverde de ratten en lokte ze naar de rattenvanger toe. Hierdoor liepen de ratten in een grote menigte achter rattenvanger aan. De rattenvanger liep ondertussen de stad uit en liep alle ratten verdrinken in de Wezer (een rivier). Eenmaal terug in de stad werd de rattenvanger als een held onthaald, maar het stadsbestuur weigerde hem te betalen. In andere versies wilden ze hem een veel lagere prijs betalen dan de rattenvanger gezegd had. Vaak wordt als reden gegeven dat de rattenvanger de dode ratten niet kon laten zien.
Hierdoor werd de rattenvanger boos. Hij ging naar een kerk, waar zo'n 130 kinderen zaten. Met zijn fluitmuziek betoverde hij de kinderen en deze liepen in grote menigten achter hen aan. Hun ouders hadden niets door, want in de stad was er feest. De rattenvanger liep met de kinderen de stad uit naar de bossen. Hierna verstopte hij de kinderen in een grot in het bos of verdronk hen in de rivier (dit verschilt per versie). De kinderen werden nooit meer teruggezien.
In moderne versies van het verhaal houdt de rattenvanger de kinderen gevangen in een grot in het bos tot dat hij zijn beloning krijgt. Hierna brengt hij de kinderen terug naar Hamelen. Deze versie van het verhaal wordt vaak gebruikt om het verhaal een vrolijk einde te geven. In het oorspronkelijke verhaal is dit einde niet aanwezig.
In de cultuur
.jpg)
De rattenvanger van Hamelen is een van de bekendste volksverhalen uit Duitsland. Het verhaal verscheen dan ook in de werken van de beroemde Duitse schrijver Johann Wolfgang von Goethe (in Faust) en de gebroeders Grimm. De gebroeders Grimm verzamelden Duitse volksverhalen en gaven het verhaal uit als onderdeel van het boek Deutsche Sagen. Dit moet niet verward worden met het sprookjesboek Kinder- und Hausmärchen. Het verhaal is namelijk geen sprookje, maar meer een volksverhaal. Later werd het verhaal wel in veel sprookjesboeken uitgegeven.
Ook zijn er verschillende films, televisieseries en opera's gemaakt van het volksverhaal. De bekendste televisieserie gebaseerd op het verhaal is waarschijnlijk Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?, wat uitgezonden werd tussen 1972 en 1976. Deze serie gaat over de kinderen die de stad uitgelokt worden door de rattenvanger en de weg terug proberen te vinden naar de stad. In de serie komen de kinderen veel andere sprookjesfiguren tegen.
Tegenwoordig is de rattenvanger van Hamelen een symbool geworden in de Duitse cultuur en vooral in de stad Hamelen. Zo zijn er veel standbeelden te vinden van de rattenvanger in de stad en worden er ook souvenirs verkocht met de rattenvanger erop.