Momo en de tijdspaarders
| Momo en de tijdspaarders Momo, oder: Die seltsame Geschichte von den Zeit-Dieben und von dem Kind, das den Menschen die gestohlene Zeit zurückbrachte | |
| |
| Informatie | |
| Schrijver | Michael Ende |
| Taal (origineel) | Duits, maar onder andere vertaald in het Nederlands en Italiaans |
| Land |  Duitsland
|
| Genre | Jeugdliteratuur |
| Datum | 1973 |
| ISBN | 978-90-6069-420-6 |
| Uitgeverij | K. Thienemann Verlag (Duitsland) Lemniscaat (Nederland) |
| Bijzonderheden | Bekroond met de Prijs voor de Duitse Jeugdliteratuur in 1974. |
Portaal  Literatuur
| |
Momo en de tijdspaarders (Duits: Momo, oder: Die seltsame Geschichte von den Zeit-Dieben und von dem Kind, das den Menschen die gestohlene Zeit zurückbrachte, in het Nederlands letterlijk: 'Momo, of: het vreemde verhaal van de tijdrovers en van het kind dat de gestolen tijd naar de mens terugbracht') is een kinderboek van de Duitse schrijver Michael Ende. Het boek komt uit 1973.
Momo en de tijdspaarders is in 1975 in het Nederlands uitgegeven door uitgeverij Lemniscaat. Ende kreeg voor het boek in 1974 de Prijs voor de Duitse Jeugdliteratuur (Duits: Deutscher Jugendliteraturpreis).
Verhaal
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
|
Er is een groot en toch heel alledaags geheim. Alle mensen hebben ermee te maken, iedereen kent het, maar slechts weinigen denken er ooit over na. De meeste mensen accepteren het gewoon en verbazen zich er helemaal niet over. Dit geheim is de tijd. Je hebt kalenders en klokken om hem te meten, maar dat wil weinig zeggen, want iedereen weet dat één enkel uur wel een eeuwigheid kan lijken, maar soms ook als in een ogenblik voorbijvliegen – het hangt er maar vanaf wat je in dat uur beleeft. Want tijd is leven. En het leven woont in je hart. — Zo beschrijft de schrijver de tijd in Momo en de tijdspaarders.
|
|
Het verhaal gaat over Momo. Momo woont in een stad waar iedereen ontspannen leeft en niemand zich haast, totdat op een dag vreemde mannen in grijze pakken naar de stad komen. Deze mannen zijn de 'tijdspaarders'. De tijdspaarders (vergelijkbaar met de prestatiedruk die mensen ervaren) maken iedereen wijs dat ze hun tijd moeten bewaren ('sparen') om te werken. Volgens hen verspillen mensen hun tijd als ze huisdieren houden, op elkaar verliefd worden, boeken en gedichten lezen, met elkaar praten en voor andere mensen zorgen. Om het voor elkaar te krijgen dat de mensen meer gaan werken, geven de tijdspaarders geld aan de mensen voor de tijd die ze sparen (vergelijkbaar met rente). Dit spreekt veel mensen aan en het duurt niet lang voordat iedereen aan het werk is. Niemand neemt de tijd om zich te ontspannen. In plaats daarvan werkt iedereen. Hierdoor kunnen er wel veel grote appartementen worden gebouwd. Mensen zijn succesvol en verdienen veel geld. Op het oog draait de maatschappij heel goed.
Momo vindt dit maar niks. Ze ziet hoe iedereen zich haast en geen tijd meer voor elkaar heeft. Vroeger spraken mensen veel met Momo, omdat ze erom bekend stond dat ze goed naar anderen kon luisteren. Nu bezoekt echter niemand haar meer. Eerst stopten de volwassenen met langskomen, maar uiteindelijk ook haar beste vrienden Girolamo en Beppo. Niemand blijft gespaard, behalve Momo. Dat kunnen de tijdspaarders niet hebben. Ze willen dat Momo meedoet en bieden haar poppen en een poppenhuis aan. Momo moet hier echter niets van hebben. Ze vindt eenvoudig speelgoed en tijd met anderen doorbrengen veel belangrijker. Bovendien komt ze erachter dat de tijdspaarders het helemaal niet goed voor hebben met de mensen. Ze komt erachter dat de tijdspaarders de mensen tijd laten sparen voor zichzelf, omdat ze zo goed kan luisteren.
Momo wordt opgemerkt door meester Hora, de baas van de tijd. Hij vertelt aan Momo dat de tijdspaarders helemaal niet de tijd aan het sparen zijn, maar hem aan het stelen zijn. Hij vergelijkt de tijd met bloemen. Volgens Hora gebruiken de tijdspaarders (of eigenlijk tijdrovers) de bloembladeren om sigaren te maken. Door deze sigaren te roken, blijven de tijdspaarders leven. Zonder sigaren gaan ze dood. Bovendien is de rook van die sigaren gevaarlijk: de rook vervuilt de lucht en iedereen die de rook inademt, wordt overtuigd door de tijdspaarders. Volgens Hora geven de tijdrovers helemaal niet om de mensen, maar willen ze zoveel mogelijk macht hebben over die mensen. Ze willen dat mensen net zoals bijen en mieren allemaal hetzelfde doen om de tijdrovers te dienen (vergelijkbaar met een bijen- of mierenkoningin). Hora zorgt ervoor dat de tijd stopt met tikken en geeft aan Momo een speciale tijdbloem. Momo kan hierdoor door blijven bewegen in de stilstaande tijd.
De tijdspaarders stoppen ook niet met bewegen, omdat ze de tijd nog steeds kunnen stelen door hun sigaren op te roken. Ze zijn boos dat Momo de tijd heeft doen stilstaan, want als de tijd niet doortikt, kunnen ze geen tijd meer van anderen stelen. De tijdspaarders weten niet wat ze moeten doen en een aantal van hen verbergt zich in het hoofdkwartier van de tijdspaarders. Dat hoofdkwartier is niet zomaar een gebouw, maar een kas vol met gestolen bloemen. De tijdspaarders gebruiken de bladeren van deze bloemen om hun sigaren te maken. Momo sluipt het hoofdkwartier binnen. De kas zit vol met tijdspaarders.
De tijdspaarders bedenken een list: als de meesten van hen stoppen met het roken van sigaren, dan verdwijnen ze en blijven alleen de sterkste tijdspaarders over om tegen Momo te vechten. Zij kunnen dan zoveel sigaren maken als ze willen en houden het langer vol. Momo lijkt eerst kansloos, maar niets is minder waar. Ze raakt met haar tijdbloem de deur van de kas aan, waardoor die dichtgaat. De tijdspaarders schrikken hier zo erg van dat het ze niet lukt om Momo's bloem te stelen, terwijl ze met meer zijn. Ze staan stil en doen van de schrik niets, waardoor ze geen sigaren meer kunnen maken om van te leven. Hierdoor verdwijnen alle tijdspaarders.
Momo doet de kas van de kluis lopen en laat alle bloemen vrij. Deze bloemen staan voor de tijd, waardoor ook alle tijd wordt teruggegeven aan de bewoners van de stad. Alles wordt weer zoals het was: mensen hebben weer tijd voor elkaar en voor hun hobby's, en praten weer met Momo.
Betekenis
Schrijver Michael Ende probeert in het boek te vertellen dat het niet goed is om gehaast te leven. Ook heeft het kritiek op de samenleving, omdat mensen vanaf de jaren 1960 (en nog steeds) steeds meer van hun geld en vrije tijd gingen gebruiken om spullen te kopen. Zo'n maatschappij heet een consumptiemaatschappij. Volgens Ende is het niet goed als mensen alleen maar werken om alles zo snel mogelijk te laten gebeuren, omdat daardoor alle sociale, en andere mooie en goede dingen in het leven verdwijnen die volgens hem veel belangrijker zijn.
Een ander boek dat over hetzelfde onderwerp gaat is Heer Bommel en de killers van Marten Toonder. Het boek was onderdeel van de Tom Poesreeks.
In andere media
Van het boek zijn meerdere films en theatervoorstellingen gemaakt. Ook is er een opera gemaakt van het verhaal.
In 1986 kwam de film Momo uit van regisseur Johannes Schaaf. In 2001 kwamen zowel de Italiaanse tekenfilm Momo alla conquista del tempo (in het Nederlands letterlijk: 'Momo tegen de verovering van de tijd') als de tekenfilmserie Momo uit.
In 2010 kwam het toneelstuk Momo en de Tijdspaarders van toneelgroep Het Filiaal uit. De regie was in handen van Monique Corvers. Drie jaar later, in 2013, schreef ook theaterzanggroep Schudden voor Gebruik een toneelstuk over het boek.
In 2017 regisseerde Svitlana Azarova voor de Koninklijke Deense Opera het stuk Momo og tidstyvene (in het Nederlands letterlijk: 'Momo en de tijdrovers') uit.