Panthéon (Parijs)
.jpg)
Het Panthéon is een gebouw in de Franse hoofdstad Parijs. Het gebouw staat in het 5e arrondissement van de stad en behoort tot de Quartier Latin. Het Panthéon werd oorspronkelijk gebouwd als kerk, maar dit veranderde tijdens de Franse Revolutie. Toen werd besloten dat het Panthéon een tempel voor de revolutie zou worden. Tegenwoordig liggen veel belangrijke Fransen begraven in het Panthéon, zoals Voltaire, Jean-Jacques Rousseau, Victor Hugo, Émile Zola, Marie Curie en Alexandre Dumas père.
Het gebouw is geïnspireerd door de Griekse en Romeinse bouwkunst. De naam verwijst dan ook naar het Pantheon in Rome. Dit is een beroemde Romeinse tempel en een van de best bewaarde Romeinse bouwwerken. In het Parijse Panthéon bevindt zich ook de beroemde slinger van Foucault.
Geschiedenis
Oorspronkelijk idee
Op de plaats waar het Panthéon nu staat, stonden oorspronkelijk verschillende Romeinse monumenten. Tegen de bouw van het Panthéon waren deze monumenten allemaal verdwenen. Het was ook de plek waar de heilige Genoveve van Parijs werd begraven. Na haar begrafenis werd er een kleine kerk gebouwd die later ter ere van haar werd. Genoveve werd de beschermheilige van Parijs. Haar relikwieën werden in processies gebruikt als Parijs gevaar onderging.
In 1744 besloot koning Lodewijk XV om deze kleine kerk te vervangen door een groter gebouw. De koning was namelijk erg ziek en beloofde een kathedraal te bouwen als hij beter werd. Hij herstelde van de ziekte en maakte plannen voor de kathedraal. Desondanks stierf hij voordat de bouw van de kerk zelfs begonnen was. Jacques-Germain Soufflot maakte een ontwerp voor de kerk. In 1758 werd begonnen met de bouw, maar deze werd vertraagd door economische problemen. In 1780 stierf Soufflet waarna een student van hem de bouw overnam.
De Franse Revolutie
De kerk werd afgebouwd in 1790, slechts een paar maanden na de Franse Revolutie. Hoewel de buitenkant volledig af was, gold dit niet voor de binnenkant van de kerk. Het Franse parlement besloot in 1791 om de kerk daarom om te bouwen in een "tempel voor de natie". In plaats van religie moest de waarden van de Franse Revolutie in het Panthéon naar voren komen. Hierdoor werd onder andere de as van de Franse filosoof Voltaire in het gebouw geplaatst. Hierna volgden ook Jean-Jacques Rousseau en de vermoorde revolutionair Jean-Paul Marat.
Onder Robespierre werd religie korte tijd in Frankrijk verboden. Het Panthéon werd hierdoor een tempel voor de rede (het verstand), waar Franse revolutionairen geëerd werden. In het Panthéon waren ook standbeelden te vinden van onder andere Marat. Na de val van Robespierre werden deze verwijderd en werd het verbod op religie opgeheven. Desondanks bleef het Panthéon een tempel voor de rede. De Nationale Conventie besloot in 1795 dat enkel personen die meer dan 10 jaar dood waren in het Panthéon mochten komen.
Na de revolutie
In 1801 sprak Napoleon Bonaparte met de paus af om alle kerkelijke bezittingen weer terug te geven. Hierdoor werd het Panthéon ook weer teruggegeven aan de katholieke kerk. Hoewel er kerkdiensten in het gebouw werden gehouden en religieuze elementen werden toegevoegd, veranderde er voor de rest weinig. Alle bekende Fransen bleven in het Panthéon begraven liggen. Sterker nog, onder Napoleon werden er nog meer Fransen toegevoegd.
Uiteindelijk werd het Panthéon volledig als kerk hersteld in 1816 door koning Lodewijk XVIII. De koning liet ook de binnenkant van het gebouw afmaken zoals het ooit bedoeld was. De schilderingen van Napoleon werden vervangen door die van de vermoordde koning Lodewijk XVI. In 1824 werd de kerk officieel geopend en de tombes en crypte werden afgesloten voor bezoekers. Toch was dit niet voor lange tijd. In 1830 vond de Julirevolutie plaats, waarbij het volk de koning dwong om macht in te leveren. De nieuwe koning Lodewijk Filips I besloot om het Panthéon als tempel te herstellen.
Het Panthéon bleef een tempel tot keizer Napoleon III in 1852 aan de macht kwam. Hij maakte van het Panthéon een basiliek en liet de crypte opnieuw sluiten. Het Panthéon werd definitief een tempel in 1871 na de oprichting van de Derde Franse Republiek. Het gebouw had tegen die tijd veel schade opgelopen door de Frans-Duitse Oorlog, waardoor het gebouw tot 1874 een restauratie onderging. In 1881 kreeg het gebouw officieel de functie van mausoleum. De crypte werd opnieuw geopend en het werd mogelijk om nieuwe Fransen bij te zetten. De eerste met wie dit gebeurde was Victor Hugo.
Beschijving
Buitenkant
.jpg)
Het Panthéon heeft een grote koepel op het dak gemaakt van steen. Deze koepel moest concurreren met de koepel van de Sint-Pietersbasiliek in Rome en de St Paul's Cathedral in Londen. In werkelijkheid bestaat de koepel van het Panthéon uit drie koepels die op elkaar zitten. Op de koepel staat een christelijk kruis. Dit herinnert aan het feit dat het Panthéon vroeger als kerk gebouwd werd. Door de jaren heen zijn er plannen geweest het kruis te verwijderen en te vervangen met een standbeeld. Oorspronkelijk zou er ook een standbeeld van Genoveva van Parijs komen en was het kruis slechts tijdelijk. Het kruis is verschillende keren vervangen door een Franse of rode vlag, maar in 1871 werd het kruis weer teruggeplaatst.
De ingang van het Panthéon ziet eruit als een Griekse tempel. De ingang bestaat uit een een rij zuilen met daarboven een fronton. Op het fronton is in het midden een vrouw afgebeeld. Zij stelt de Franse staat en de vrijheid voor. Rondom haar staan verschillende belangrijke Franse figuren afgebeeld, waaronder Jean-Jacques Rousseau, Voltaire, Marquis de Lafayette en Napoleon Bonaparte. Onder het fronton valt te lezen "Aux grands hommes la patrie reconnaissante" (Naar de grote mannen van een dankbare natie).
Oorspronkelijk had het Panthéon grote ramen, maar deze zijn later dichtgemetseld. Hierdoor is het binnen een stuk donkerder, wat beter bij een mausoleum past.
Binnenkant
De binnenkant van het Panthéon toont invloeden uit het christendom en de Franse geschiedenis. In de koepel is een grote fresco van Genoveva van Parijs, de beschermheilige van de stad Parijs. Daarom heen zijn vier fresco's van belangrijke koningen uit de Franse geschiedenis. De eerste fresco toont koning Clovis I, de eerste koning van het Frankenrijk. De tweede toont Karel de Grote, een andere belangrijke Frankenkoning die veel invloed had in Europa. De derde toont koning Lodewijk XIV onder wiens regering Frankrijk het belangrijkste land van Europa was. De laatste fresco tonen koning Lodewijk XVI en zijn vrouw Marie-Antoinette, het laatste koningspaar vóór de Franse Revolutie.
De fresco's worden gescheiden door vier bogen met kleinere fresco's. Deze bogen hebben elk een eigen thema; glorie, dood, de natie en justitie. De grote fresco's zijn geschilderd door Jean-Antoine Gros, terwijl François Gérard de muurschilderingen op de bogen aanbracht. Aan de muren van het Panthéon hangen grote schilderijen van vloer tot plafond. De westelijke zijde toont scènes uit het leven van Genoveva van Parijs. De andere twee zijden tonen juist belangrijke figuren uit de Franse christelijke geschiedenis, waaronder Jeanne d'Arc.
De kisten, urnen en gedenktekens zijn in de crypte van het Panthéon te vinden. Hier is ook een gedenkteken te vinden voor de Franse slachtoffers van de Holocaust.
Slinger van Foucault
In het Panthéon hangt ook een kopie van de slinger van Foucault. Dit is een slinger bedacht door de Franse wetenschapper Léon Foucault. Foucault wilde aantonen dat de aarde ronddraait, waardoor hij deze slinger bedacht. Hij demonstreerde de slinger voor het eerst op 26 maart 1851 in het Panthéon. Voor de uitvoering werd de vloer van het Panthéon met zand bedekt.
_Pendulum_du_Foucault.jpg)
De originele slinger werd in 1855 overgeplaatst naar het Musée des Arts et Métiers. Het Panthéon bleef daardoor zonder slinger van Foucault tot 1995. In 1995 onderging het Musée des Arts et Métiers een renovatie, waardoor de originele slinger van Foucault werd tentoongesteld in het Panthéon. In 2000 verhuisde de originele slinger weer terug naar het museum en werd in het Panthéon een kopie van de slinger opgehangen.
Bijgezet in het Panthéon
In het Panthéon liggen verschillende belangrijke Fransen begraven. Het kan zijn dat hun kist of urn is bijgezet in het Panthéon. Ook kan het zijn dat er een klein monument ter ere van hen is, terwijl hun lichaam elders is begraven. Nog altijd worden er Fransen bijgezet in het Panthéon.
Enkele bekende personen die in Panthéon begraven zijn op volgende van bijzetting zijn: