Vrijeschoolonderwijs

Inrichting van een klaslokaal (onderbouw)

Het vrijeschoolonderwijs (of Waldorfonderwijs) is een onderwijssoort voor de basisschool en het voortgezet onderwijs. In Vlaanderen wordt een vrijeschool ook wel een Steinerschool genoemd. De vrijeschool is ontstaan door het idee van Rudolf Steiner over het onderwijs.

Vrijescholen zijn zo gaan heten, omdat de scholen vrij waren van overheidsinvloed. Op een vrijeschool zijn kinderen dus niet de hele dag vrij om te doen wat ze willen. het is grotendeels gebaseerd op de antroposofie. Creativiteit en praktische vaardigheden spelen er een grote rol. Vrije kunsten zoals muziek, bewegingskunst (euritmie), handenarbeid (houtbewerking, boetseren, beeldhouwen), handwerken en schilderen, toneelspel, declamatie (soort presenteren) en vertellen van bijvoorbeeld sprookjes, mythen en sagen vindt men op de vrijeschool net zo belangrijk als de standaardvakken als lezen, schrijven en rekenen. In het kleuteronderwijs is er meer aandacht voor de (fijne en grove) motorische ontwikkeling van het kind.

Geschiedenis

De oprichter van de vrije school heet Rudolf Steiner. In 1919 was hij directeur van de Freie Waldorfschule in Stuttgart, Duitsland. De school was eigendom van Emil Molt, die eigenaar van een sigarettenfabriek was. Emil kreeg het idee om een school op te richten om zo directeuren en fabrikanten dichter bij elkaar te brengen. In 1923 opende in Den Haag de eerste Nederlandse Vrijeschool. In 1954 werd de eerste Belgische Vrijeschool geopend in Antwerpen.

In de jaren 1970 werd de Vrije Pedagogische Akademie te Zeist (later Hogeschool Helicon, nu: Vrijeschool Pabo, onderdeel van de hogeschool te Leiden) opgericht.

In 2020 telde Nederland 88 vrijescholen voor primair onderwijs en 26 vrijescholen voor voortgezet onderwijs. Deze scholen vallen onder het bijzonder onderwijs.

Klassen

Op vrijescholen kunnen kinderen geen klassen overslaan of blijven zitten. De allerkleinste kinderen kunnen naar de peuterspeelzaal gaan. Het schooltraject begint in de kleuterklassen (groep 1 &2). In de kleuterklassen zijn kinderen niet bezig met rekenen en taal, maar met vooral veel spelen. In de eerste klas (groep 3) leren de kinderen lezen, schrijven en rekenen. De vertelstof bestaat hier uit sprookjes.

Klas	Groep	Vertelstof
2	4	Fabels en het verhaal over Fransiscus van Assisi
3	5	Het Oude Testament
4	6	De vikingen en Noorse mythologie
5	7	Griekse mythologie
6	8	De Romeinen

Kritiek

Op de vrijeschool is ook kritiek, omdat het principe van de school niet wetenschappelijk onderbouwd is. Rudolf Steiner zou veel van zijn vindingen hebben toegeschreven aan helderziendheid. In de jaren 1990 volgde een periode van kritiek, omdat Steiner racistische ideeën had over etniciteit. Hierop werd het vak Rassenkunde afgeschaft en het vak Volkenkunde aangepast. Sindsdien hebben vrijescholen protocollen opgesteld om discriminatie te voorkomen.

Ook is er kritiek op het niveau van vrijeschoolleerlingen. Het idee van een vrijeschool is onder andere dat kinderen meer leren, doordat er verhalen worden verteld die bij hun leeftijd passen, er veel gezongen wordt en veel extra dingen worden gedaan. In de praktijk leidt dit er echter toe dat vrijeschoolkinderen minder goed kunnen rekenen aan het einde van de basisschool. Vrijescholen voldoen volgens de onderwijsinspectie wel aan vrijwel alle onderwijseisen.

Links

• Officiële website Vereniging van vrijescholen