Zee-egel
| Zee-egel (familie) Echinoidea | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
| Leefgebied | Zeeën en oceanen | ||
| Leefomgeving | veelal bij koraalriffen | ||
| Behoort tot de | Stekelhuidigen (Echines), Dieren | ||
| |||
De zeeëgels (Echinoidea) zijn doornige, bolvormige stekelhuidigen. Ongeveer 950 soorten zee-egels zijn verspreid over de zeebodems van elke oceaan en bewonen elke dieptezone van de intergetijden kust tot 5.000 meter. De bolvormige, harde schelpen ('testen') van zee-egels zijn rond en bedekt met stekels. De meeste stekels van zee-egels variëren in lengte van 3 tot 10 cm, met uitschieters zoals de zwarte zee-egel met stekels zo lang als 30 cm. Zee-egels bewegen langzaam, kruipend met buisvoeten, en stuwen zichzelf ook voort met hun stekels. Hoewel algen het belangrijkste eten zijn, eten zee-egels ook langzaam bewegende dieren. Roofdieren die zee-egels eten, omvatten een grote verscheidenheid aan vissen, zeesterren, krabben, zeezoogdieren en mensen.
Zoals alle stekelhuidigen hebben volwassen zee-egels vijfvoudige symmetrie, maar hun pluteus-larven vertonen (spiegel)symmetrie, vergelijkbaar met de meeste dieren. Ze zijn te vinden in elke oceaan en in elk klimaat, van de tropen tot de poolgebieden, en bewonen zeebodems, van rotsachtige kusten tot grotere diepten. Het fossielenbestand van de zeeëgels dateert uit de Ordovicium (Paleozoïcum), ongeveer 450 miljoen jaar geleden. De nauwste verwanten van de stekelhuidigen van de zee-egel zijn de zeekomkommers (Holothuroidea).
De dieren worden sinds de 19e eeuw bestudeerd als modelorganismen in de ontwikkelingsbiologie, omdat hun embryo's gemakkelijk te observeren (bekijken) waren. Dat is doorgegaan met studies van hun genomen vanwege hun ongebruikelijke vijfvoudige symmetrie. Soorten zoals de leisteenpotlood-egel zijn populair in aquaria, waar ze nuttig zijn voor het bestrijden van algen. Fossiele zee-egels zijn gebruikt als beschermende amuletten.