Canon van Vlaanderen

De Canon van Vlaanderen is een verzameling van 60 belangrijke historische onderwerpen uit de geschiedenis van Vlaanderen. Deze 60 onderwerpen zijn erg belangrijk voor het ontstaan van het Vlaanderen van vandaag de dag. De canon is bedacht door de Vlaamse overheid. Het idee is dat alle kinderen deze 60 onderwerpen op school leren. Op deze manier zouden leerlingen een beter idee krijgen over de geschiedenis van Vlaanderen.

Het is een voorbeeld van een historische canon. Een canon is letterlijk een verzameling van belangrijke werken van een bepaald onderwerp. Het heeft niets te maken met het wapen, het kanon.

Ontstaan

De Vlaamse regering kwam in 2019 op het idee om een canon voor de Vlaamse geschiedenis te maken. De regering van minister-president Jan Jambon wilde op deze manier het geschiedenisonderwijs in Vlaanderen verbeteren. Vlaanderen was geïnspireerd door het Nederlands geschiedenisonderwijs. In Nederland bestaat namelijk sinds 2004 de canon van Nederland. Hierin staan 50 onderwerpen die belangrijk zijn voor de Nederlandse geschiedenis. Daarnaast wilde men de Canon van Vlaanderen ook leren aan immigranten. Zij moeten een inburgeringscursus doen, waarin zij leren over o.a. de Vlaamse geschiedenis. Ook wilde de Vlaamse regering de Vlaamse identiteit versterken met de canon. Vlaanderen heeft namelijk een eigen identiteit. Sommige Vlamingen zien zich eerder als Vlaming dan als Belg.

Verschillende Vlaamse professoren hebben bijgedragen aan de canon. Zij hadden niet alleen kennis over geschiedenis, maar ook over zaken als filosofie, kunst en literatuur. Het ontwerpen van de canon duurde bijna drie jaar. De canon werd uiteindelijk gepresenteerd op 9 mei 2023. Naar aanleiding van de canon werd ook de televisieserie Het verhaal van Vlaanderen gemaakt.

De canon werd niet door iedereen positief ontvangen; er was een hoop kritiek. Zo is het erg moeilijk om de gehele geschiedenis van Vlaanderen samen te vatten in slechts 60 onderwerpen. Je hebt altijd onderwerpen die missen of juist minder besproken worden. Zo ontbreken belangrijke historische figuren als Paul van Ostaijen en Pater Damiaan in de canon. Ook missen sommige historische gebeurtenissen. Een ander punt van kritiek was dat Vlaanderen historisch gezien een ander gebied was dan het huidige Vlaanderen. Historisch bestond Vlaanderen slechts uit de provincies Oost- en West-Vlaanderen. Hierdoor komt de Limburgse geschiedenis minder voor in de canon. Anderen hadden weer liever een canon voor de volledige Belgische geschiedenis gezien.

De 60 onderwerpen

Canonitem	Onderwerp	Periode
Een plek in de wereld		12.000 jaar geleden
Neanderthalers in de Maasvallei	De oudste sporen van menselijke bewoning	ca. 500.000-38.000 jaar geleden
De nederzetting van Rosmeer	De eerste landbouwers	ca. 5300-4590 v.Chr.
Kelten op de Kemmelberg	Keltische centralisatie van macht	ca. 800-500 v.Chr.
Tongeren, Romeinse stad	Romanisering van de Lage Landen	ca. 10 v.Chr. - ca. 400 n.Chr.
Karel de Grote	De Franken	ca. 747-814
Hebban olla vogala	Sporen van het oudste Nederlands	Einde 11e eeuw
De windmolen van Wormhout	Vernieuwingen in de landbouw	ca. 1183
De verdwenen Zwinhavens	Brugge, verbonden met de zee	ca. 1100-1500
Steden op de kaart van Al-Idrisi	Contacten met de moslimwereld	ca. 1154
Begijnhoven	Vrouwen verenigen zich	13e eeuw
Reynaert de vos	Literatuur in de volkstaal	ca. 1260
1302	Sociale revoluties in de steden van Vlaanderen en Brabant	1302
Het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck	De middeleeuwse beeldtaal	1432
De slag bij Gavere	De Bourgondiërs	1453
Het Ros Beiaard van Dendermonde	Processies en ommegangen	Ten laatste 1460
Het Mechels Koorboek	Polyfone muziek in de Lage Landen	ca. 1515
Erasmus	Het humanisme	ca. 1469-1536
Pedro de Gante	Europeanen in een ‘Nieuwe Wereld’	ca. 1480-1572
Dulle Griet	Pieter Bruegel de Oude en de renaissance	1563
De Beeldenstorm	Burgeroorlog in de Nederlanden	1566
Simon Stevin	De blik van de wetenschap	1548-1620
Cathelyne Van den Bulcke	Heksenprocessen in Europa	? - 1590
Aanbidding door de koningen	Rubens en de barok	1624
Het bombardement van Brussel	Oorlogen in de Spaans-Habsburgse Nederlanden	1695
Keizerin Maria Theresia	Verlichting in Europa	1717-1780
Mule Jenny	De komst van machines en fabrieken	ca. 1800
Het wetboek van Napoleon	De Franse Tijd	1804
Een liberale grondwet	België onafhankelijk	1830-1831
De eerste treinrit	Het spoor ontsluit het land	1835
Leeuw van Vlaenderen	Hendrik Conscience en de Vlaamse Beweging	1838
De aardappelcrisis	‘Arm Vlaanderen’	1845-1847
De vrijmaking van de Schelde	Antwerpen, poort naar de wereld	1863
Emilie Claeys	De ‘sociale kwestie’ in de 19e eeuw	1855-1943
De intrede van Christus in Brussel in 1889 van James Ensor	Vernieuwing in de beeldende kunst	1889
Bloednacht in Leuven	Vechten voor stemrecht	1902
Marie Belpaire	Meisjes naar school	1853-1948
Drie kraaiende hanen	De Vlaamse beweging en de taalstrijd	1910
De Ronde van Vlaanderen	Het land van de koers	1913
Paul Panda Farnana	Congo, veroverd en gekoloniseerd	1888-1930
Treurend ouderpaar van Käthe Kollwitz	De Eerste Wereldoorlog	1914-1918
Multiculturele mijncités	Steenkool in Limburg	1901-1992
De jeugdbeweging van Jozef Cardijn	Verzuiling en secularisatie	Jaren 1920
Ons Kookboek	Culinaire canons	1927
De IJzertoren	De erfenis van de Eerste Wereldoorlog	1930
Het drama van Meensel-Kiezegem	De Tweede Wereldoorlog	1940-1945
De Dossinkazerne	De Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog	1940-1945
Het Sociaal Pact	De sociale zekerheid en de verzorgingsstaat	1944
Lintbebouwing	Ruimtelijke ordening in Vlaanderen	1948
Paula Sémer	Televisie als venster op de wereld	1925-2021
De Oostakkerse gedichten van Hugo Claus	Artistieke vernieuwing na 1945	1955
De pil	Seksuele revolutie en vrouwenrechten	1961
Le Plat Pays van Jacques Brel	Franstalige cultuur in Vlaanderen	1962
De vastlegging van de taalgrens	België wordt een federale staat	1962-1963
Staal in Vlaanderen	Economische groei in de sixties	1967
Rock Werchter	Festivalcultuur	1975
De euro	Europese integratie	2002
Het homohuwelijk	Holebi’s, van discriminatie tot emancipatie	2003
Goesting	Een standaardtaal voor Vlaanderen	2004
De wereld in Vlaanderen	Vlaanderen als multiculturele samenleving	2000

Links

• De website van de Canon van Vlaanderen