Gebruiker:Mike1023/Kladblok: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(167 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Infobox auteur
 +
{{Infobox politieke partij
−
| naam = Thomas Hardy
 +
| naam = Belgische Werkliedenpartij (BWP) <br> ''Parti ouvrier belge (POB)''
−
| afbeelding = Thomashardy_restored.jpg
 +
| afbeelding =
  +
| oprichting = 6 april 1885
−
| ander formaat =
  
  +
| opheffing = 28 juni 1940
−
| onderschrift = Deze foto van Thomas Hardy werd tussen 1910 en 1915 gemaakt
  
−
| citaat =
+
| actief in = {{BE}}
  +
| richting = [[Links (politiek)|Centrumlinks]] tot [[links (politiek)|Links]]
−
| volledige naam =
 
  +
| stroming = [[Sociaaldemocratie]] <br> [[Democratisch socialisme]]
−
| pseudoniem =
 
−
| bijnaam =
+
| presidentskandidaat =
−
| geboren = 2 juni 1840
 +
| president =
  +
| vicepresidentskandidaat =
−
| geboorteplaats = [[Stinsford]], [[Verenigd Koninkrijk]]
  
  +
| vicepresident =
−
| overleden = 11 januari 1928
  
  +
| oprichter =
−
| land = {{GB}}
  
−
| beroep = Schrijver, dichter
 +
| partijleider =
  +
| partijvoorzitter =
−
| jaren-actief = 1867-1928
  
  +
| secretaris-generaal =
−
| genre = [[Roman (literatuur)|Roman]], [[gedicht]], [[kort verhaal]]
  
  +
| naamkamer1 =
−
| stroming = [[Victoriaanse literatuur]] <br> [[Naturalisme]]
  
−
| invloeden =
+
| naamkamer2 =
  +
| naamkamer3 =
−
| bekende-werken = ''[[Tess of d'Ubervilles]]'' <br> ''[[Far from the Madding Crowd]]'' <br> ''[[The Mayor of Casterbridge]]'' <br> ''[[The Return to the Native]]'' <br> ''[[Jude the Obscure]]''
  
−
| uitgeverij =
+
| naamkamer4 =
−
| dbnl =
+
| naamkamer5 =
  +
| naamkamer6 =
−
| handtekening = [[File:Thomas_Hardy_signature.svg|100px]]
  
−
| website =
+
| naamkamer7 =
  +
| fractieleider1 =
  +
| fractieleider2 =
  +
| fractieleider3 =
  +
| fractieleider4 =
  +
| fractieleider5 =
  +
| fractieleider6 =
  +
| fractieleider7 =
  +
| zetels1 =
  +
| zetels2 =
  +
| zetels3 =
  +
| zetels4 =
  +
| zetels5 =
  +
| zetels6 =
  +
| zetels7 =
  +
| kamer1 =
  +
| kamer2 =
  +
| kamer3 =
  +
| kamer4 =
  +
| kamer5 =
  +
| kamer6 =
  +
| kamer7 =
  +
| bureau =
  +
| jongerenorganisatie =
  +
| studentenorganisatie =
  +
| vrouwenbeweging =
  +
| lhbt-vleugel =
  +
| zusterpartij =
  +
| beneuxpartij =
  +
| europesepartij =
  +
| internationaal =
  +
| partijkleur =
  +
| voorgaand =
  +
| opvolgend =
  +
| fusie =
  +
| opgegaan =
  +
| afsplitsing =
  +
| afgesplitst =
  +
| voortzetting =
 
}}
  
}}
  +
De '''Belgische Werkliedenpartij''' ('''BWP'''), of in het [[Frans]] '''Parti ouvrier belge''' ('''POB'''), was een [[België|Belgische]] [[politieke partij]]. De BWP-BOP was actief tussen 1885 en 1940. Het was een [[sociaaldemocratie|sociaaldemocratische]] partij. Tijdens de [[verzuiling]] vertegenwoordigde de Belgische Werkliedenpartij de socialistische zuil.
−
'''Thomas Hardy''' ([[Stinsford]], 2 juni 1840 - [[Dorchester]], 11 januari 1928) was een [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] schrijver en dichter. Hardy is een van de grote namen uit de [[Victoriaanse literatuur]]. Dit was een periode in de Britse literatuur tijdens de 19e eeuw. Hardy wordt vaak tot het [[realisme (literatuur)|realisme]] of het [[naturalisme]] gerekend. Toch werd hij ook beïnvloed door de [[romantiek]], voornamelijk door [[William Wordsworth]].
 
   
  +
De BWP-POB werd in 1885 opgericht. Het vertegenwoordigde de arbeidersklasse die toentertijd niet kon stemmen. Door middel stakingen wisten zij uiteindelijk het [[algemeen meervoudig stemrecht]] af te dwingen in 1892. Vanaf toen kwam de BWP-BOP ook in het parlement. Aan het begin van de 20e eeuw deed de BWP-POB afstand van de [[revolutie]]. De partij wilde op democratische manier veranderingen doorbrengen. De revolutionaire socialisten stapten toen over naar de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB). Vanaf de [[Eerste Wereldoorlog]] zat de partij in verschillende regeringen met de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]] en de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]].
−
Hardy's bekendste boek is ''[[Tess of d'Ubervilles]]'' (1891). Dit boek volgt het leven van de arme 16-jarige Tess Durbeyfield. Zij probeert te bewijzen dat zij verwant aan de rijke familie D'Ubervilles is om een deel van hun fortuin te claimen. Zij wordt uiteindelijk verliefd en haar geheim dreigt te worden onthult, wat uiteindelijk leidt tot haar val. In Hardy's boeken spelen tragische personages de hoofdrol. Hij was erg kritisch op de samenleving waarin hij leefde. De natuur en de gevolgen van de Industriële Revolutie spelen een grote rol. Andere bekende boeken van Hardy zijn ''[[Far from the Madding Crowd]]'' (1874), ''[[The Return to the Native]]'' (1878), ''[[The Mayor of Casterbridge]]'' (1886) en ''[[Jude the Obscure]]'' (1894).
 
   
  +
De partij werd aan het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] opgeheven door partijvoorzitter [[Hendrik de Man]]. De Man besloot namelijk over te lopen naar de nazi's, terwijl veel partijleden moesten vluchten, onderduiken of het verzet in gingen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de [[Belgische Socialistische Partij]] (BSP) opgericht als opvolger van de BWP. Dit is de voorloper van het Vlaamse [[Vooruit (politieke partij)|Vooruit]] en de Franstalige [[Parti Socialiste (België)|Parti Socialiste]].
−
==Levensloop==
  
−
===Jeugd en opleiding===
  
−
Hardy werd geboren op 2 juni 1840 in [[Stinsford]] in het zuiden van Engeland. Zijn vader was steenhouwer en bouwvakker. Hij was het oudste kind van het gezin. Op school leerde Hardy [[Latijn]]. Hij had talent om te leren, maar zijn familie had niet genoeg geld voor de [[universiteit]]. Toen hij 16 jaar oud ging Hardy van school. Hierna ging hij in de leer bij de lokale architect James Hicks. Hij was bezig met de bouw van een kerk in Athelhampton.
 
   
  +
==Geschiedenis==
−
Uiteindelijk kon Hardy in 1862 gaan studeren aan [[King's College]] in Londen. Hierna was hij enkele jaren als de assistent van [[Arthur Blomfield]] werkzaam. Hardy hielp mee met de restauratie van Christ Church in Londen en All Saints' parish church in [[Windsor]]. Ook was hij betrokken bij het uitruimen van een begraafplaats. Deze moest weg vanwege de uitbreiding van [[Station London St Pancras International]].
 
  +
===Oprichting===
  +
In de 19e eeuw konden alleen Belgische mannen met bepaald inkomen of vermogen stemmen. Dit wordt het [[censuskiesrecht]] genoemd. Ook werkten de meeste arbeiders in zware omstandigheden. Zij maakten lange dagen, kregen weinig betaald en leefden in slechte en kleine huizen. Tijdens de 19e eeuw verenigden zij zich in [[vakbond]]en. Deze vakbonden kwamen op de rechten van arbeiders. Zo organiseerden zij stakingen die vaak illegaal waren. Door middel van stakingen wilden zij hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden en algemeen kiesrecht regelen.
   
  +
Op dat moment had België slechts twee grote politieke partijen; de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]] en de [[Katholieke Partij (België)|Katholieke Partij]]. Binnen beide partijen waren politici actief die wilden opkomen voor de arbeiders, maar zij waren een kleine minderheid. De vakbonden en arbeiders besloten daarom hun eigen partij op te richten. In [[café De Zwaan]] in [[Brussel (stad)|Brussel]] werd in april 1885 de Belgische Werkliedenpartij opgericht. De partij geïnspireerd door ideeën van de Duitse filosoof en econoom [[Karl Marx]]. De partij was tegen het [[kapitalisme]]. Enkele standpunten van de partij waren:
−
===In Londen===
  
  +
* Hogere lonen en betere arbeidsomstandigheden
−
[[File:Max_Gate_-_Thomas_Hardy's_House_-_panoramio.jpg|left|300px|thumb|Hardy woonde het grootste gedeelte van zijn leven in [[Max Gate]] in [[Dorchester]]. Het huis is tegenwoordig een museum.]]
  
  +
* De invoering van het [[algemeen kiesrecht]]
−
Hardy voelde zich nooit thuis in Londen. Volgens hem speelden [[sociale klasse]]n een belangrijke rol in Londen. Hardy kwam van een lage klasse en ging om met veel mensen uit hogere klassen. Hierdoor voelde hij steeds zijn status. In Londen kwam hij aanraking met de werken van [[Auguste Comte]] en [[John Stuart Mill]]. Ook voelde hij zich aangetrokken tot de ideologie van [[Matthew Arnold]] en [[Leslie Stephen]]. Hardy begon zichzelf als [[liberalisme|liberaal]] denker te zien.
 
  +
* De afschaffing van [[kinderarbeid]]
  +
* Gratis en neutraal [[onderwijs]] voor alle kinderen
  +
* De invoering van de [[sociale zekerheid]], zoals uitkeringen voor arbeidsongeschikten en zieken
  +
* De [[nationalisering]] van bedrijven
   
  +
===Jaren 1890 en 1900===
−
Hardy schreef zijn eerste boek (''The Poor Man and the Lady'') in 1867. Het lukte hem echter niet om de roman uit te geven. Zijn boek werd namelijk steeds door minstens vijf [[uitgeverij]]en. Volgens zijn vriend en schrijver [[George Meredith]] was het boek namelijk te omstreden en te politiek. De publicatie zou mogelijk het [[imago]] van Hardy beschadigen. Het [[manuscript]] verdween uiteindelijk in een la. Hardy had het idee om het boek volledig opnieuw te schrijven, maar hier is nooit van gekomen. De laatste fragmenten van het werk werden door Hardy aan het einde van zijn leven vernietigd. Hierdoor is ook onbekend waarover het gaat, maar sommige delen zijn wel in andere werken verwerkt.
  
  +
De partij had aanvankelijk geen zetels in het Belgisch parlement. Toch werd de partij enorm populair onder de Belgische arbeiders. De partij organiseerde samen met vakbonden stakingen, waaronder de [[staking van 1893]]. Toen legden arbeiders in het gehele land het werk neer. Zij wilde de regering onder druk zetten om het [[algemeen stemrecht]] voor alle mannen in te voeren. De staking zorgde er uiteindelijk voor dat het [[algemeen meervoudig stemrecht]] werd ingevoerd. Alle mannen boven de 25 jaar mochten stemmen. Toch kregen mannen met een hoog inkomen of vermogen één of twee extra stemmen.
   
  +
Tijdens de verkiezingen van 1894 kreeg de Belgische Werkliedenpartij zetels in het parlement. De plannen van de partij werden vastgelegd in het [[Charter van Quaregnon]]. De tekst zou tot 1979 invloed hebben op het partijprogramma van de socialisten. In het Belgisch parlement zaten de socialisten samen met de liberalen in de oppositie. De twee groepen werkten op bepaalde vlakken samen. Zij deden zelfs in sommige regio's mee onder één lijst (een kartel). Zo wilden beide partijen dat de [[leerplicht]] en het [[algemeen enkelvoudig stemrecht]] werden ingevoerd. De leerplicht zou in 1914 worden aangenomen, het algemeen enkelvoudig stemrecht in 1919.
−
In 1870 ontmoette hij zijn vrouw (Emma Gifford) tijdens de restauratie van St. Juliot Church in [[Cornwall]]. Zij trouwden uiteindelijk in 1874. Zij woonden eerst in [[Surbiton]] in Londen. In 1885 verhuisden zij naar het landhuis [[Max Gate]] in [[Dorchester]]. Dit landhuis is door Hardy ontworpen en werd door zijn broer gebouwd.
  
   
  +
Overigens had de Belgische Werkliedenpartij vooral aanhang in [[Wallonië]]. In Vlaanderen bleef de aanhang beperkt tot de grote steden. Binnen de partij waren ook spanningen tussen Waalse en Vlaamse socialisten. De Vlaamse socialisten wilden een meertalig België, terwijl de Waalse socialisten een Franstalig België hadden. De socialist [[Jules Destrée]] (leider van de [[Waalse Beweging]]) wilde niet dat Walen verplicht werden om Nederlands te leren. [[Camille Huysmans]] (een van de [[drie kraaiende hanen]]) vocht juist voor een Nederlandstalige universiteit.
−
===Schrijver===
  
−
In 1871 publiceerde Hardy zijn eerste boek: ''[[Desperate Remedies]]''. Eén jaar later werd dit boek opgevolgd door ''[[Under the Greenwood Tree]]''. Beide boeken waren een succes, maar Hardy koos ervoor om de boeken [[anoniem]] te publiceren. Zijn derde roman (''[[A Pair of Blue Eyes]]'' uit 1873) was het eerste boek wat onder zijn eigen naam werd uitgegeven. Dit boek gaat over Elfride Swancourt en twee mannen die verliefd op haar zijn. Het boek is geïnspireerd door Hardy's liefde voor Emma Gifford en het begin van hun relatie. Het boek staat ook bekend om de term "[[cliffhanger]]". De cliffhanger bestond hiervoor en werd veel in de werken van [[Charles Dickens]] gebruikt. De naam is echter mogelijk afkomstig uit ''A Pair of Blue Eyes''. In het boek hangt het personage Henry Knight daadwerkelijk aan een [[klif]].
 
   
  +
===Eerste Wereldoorlog en daarna===
−
''[[Far from the Madding Crowd]]'' (1874) was zijn eerste roman die in de regio [[Wessex]] plaatsvindt. Veel van zijn latere romans vinden in deze regio (vernoemd naar het middeleeuwse [[koninkrijk Wessex]]) plaats. Het boek was een groot succes en maakte van Hardy een bekende auteur. Wessex keerde vanaf toen steeds terug in zijn boeken. In ''[[The Return of the Native]]'' keert Clym Yeobright na een verblijf in Parijs terug naar Wessex, waar hij geboren is. In 1880 schreef Hardy zijn enige historische roman (''[[The Trumpet-Major]]'') wat zich tijdens de oorlogen tegen Napoleon afspeelt.
 
  +
In 1914 viel Duitsland België binnen. De katholieke regering besloot toen samen te werken met de liberalen en socialisten. Zij werden onderdeel van een nationale regering tegen de Duitsers. Na de Eerste Wereldoorlog bleven de socialisten (vaak samen met de liberalen) onderdeel van de regering. Door de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht behaalde de Belgische Werkliedenpartij bijna evenveel zetels als de Katholieke Partij. Waar de katholieken de meerderheid van de Vlaamse zetels hadden, hadden de socialisten de meerderheid in Wallonië.
   
  +
In Vlaanderen waren veel socialisten ook Vlaamsgezind. Zij stapten na de oorlog over naar de [[Frontpartij]]. Dit was een politieke partij die opkwam voor de rechten van Vlamingen. Binnen de Belgische Werkliedenpartij waren spanningen over taalrechten. Het bestuur was grotendeels Franstalig en anti-Duits. Tijdens de Eerste Wereldoorlog probeerden de Duitsers door middel van hun [[Flamenpolitik]] Vlaamse nationalisten voor zich te winnen. De socialisten gaven uiteindelijk toe aan een Nederlandstalige universiteit in Gent, maar weigerden Nederlandstalig onderwijs in Brussel.
−
Hierna volgden ''[[The Mayor of Casterbridge]]'' (1886) en ''[[The Woodlanders]]'' (1887). Zijn bekendste roman (''[[Tess of d'Ubervilles]]'' uit 1891) was erg omstreden. Uitgeverijen weigerden het boek eerst uit te geven, aangezien Hardy vragen stelt bij de strikte sociale regels van die tijd. Hoewel het boek tegenwoordig als een klassieker wordt gezien, werd het boek gemixt ontvangen na de publicatie. In 1895 publiceerde Hardy een nog meer omstreden roman: ''[[Jude the Obscure]]''. Het boek gaat over Jude Fawley (een arbeider die geleerde wil worden) en zijn geliefde Sue Bridehead. Het boek werd negatief ontvangen, aangezien het boek scherpe vragen stelt over het huwelijk, seksualiteit en religie. Boekenwinkels verkochten de boeken in bruine zakken, zodat niemand wist dat zij het gingen lezen. De bisschop van Wakefield zou zelfs een kopie hebben verbrand.
 
   
  +
In 1929 werd het "compromis van de Belgische socialisten" bereikt. Destrée en Huysmans bereikten een akkoord over de taalkwestie. Wallonië zou eentalig blijven, terwijl Vlaanderen zelfbestuur kreeg op culturele zaken (zoals onderwijs). Waalse ambtenaren en militairen hoefden geen Nederlands te leren, maar in de rechtspraak en de overheid werd er wel rekening gehouden met Nederlandstaligen. Tijdens de jaren 1930 werden enkele wetten doorgevoerd. De [[Grote Depressie]] zorgde ervoor dat alle regeringspartijen (katholieken, liberalen en socialisten) werden afgestraft tijdens de verkiezingen van 1936. Veel socialisten waren boos op de Belgische Werkliedenpartij en stapten over naar de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB). Toch behielden de partijen genoeg zetels voor een meerderheid.
−
Hardy was op het hoogtepunt van zijn carrière, maar kreeg veel kritiek op de normen en waarden in zijn boeken. Sommige denken dat hij daarom gestopt is met schrijven van romans. Na de ''Jude the Obscure'' schreef hij slechts één ander boek: ''[[The Well-Beloved]]'' (1897).
 
   
−
===Latere jaren===
 +
===Tweede Wereldoorlog en erna===
  +
Aan het einde van de jaren 1930 werd [[Hendrik de Man]] partijvoorzitter van de Belgische Werkliedenpartij. Hij schreef een plan om België uit de crisis te krijgen (Plan-De Man). De Man was beïnvloed door het [[corporatisme]]. In 1940 viel Nazi-Duitsland België binnen en bezette het land. De regering vluchtte toen naar [[Bordeaux]] en later naar [[Londen]]. De Man bleef als enige partijleider achter in België. Ondertussen moesten veel socialisten vluchten, onderduiken, gingen het verzet in of werden opgepakt.
−
In 1898 publiceerde Hardy zijn eerste dichtbundel: ''Wessex Poems''. Hij schreef de gedichten over een periode van 30 jaar. Na de scherpe kritiek op ''Jude the Obscure'' publiceerde Hardy alleen nog gedichten en korte verhalen. Hardy schreef allerlei soorten gedichten, zoals [[ballade]]s, [[monoloog|monologen]], [[dialoog|dialogen]] en [[satire]]. Hij schreef zelfs een driedelig dramatisch stuk genaamd ''The Dynasts'' over de oorlogen tegen Napoleon. Ook publiceerde hij gedichten over de [[Tweede Boerenoorlog]] en de [[Eerste Wereldoorlog]]. In veel van zijn gedichten speelt ook [[ironie]] een belangrijke rol.
 
   
  +
Enkele maanden na de bezetting gaf De Man een speech waarin hij de Belgische Werkliedenpartij ophief. De Man riep de socialisten op om zich over te geven aan de nazi's. Ook begon De Man samen te werken met de Duitse bezetter en verdedigde de keuze van [[Leopold III van België|Leopold III]] om te blijven. Weinig socialisten luisterden hierna. De socialisten bleven actief binnen het verzet en de gevluchte regering in Londen. Aan het einde van de oorlog vluchtte De Man naar Zwitserland. Hij werd in België veroordeeld, maar bleef tot zijn dood in 1953 in Zwitserland wonen.
−
In 1912 overleed zijn vrouw. In de laatste jaren ging hun huwelijk erg stroef. In 1914 trouwde Hardy met zijn secretaresse, Florence Emily Dugdale. Zij schreef ook kinderboeken en een [[biografie]] over het leven van Hardy. Ook had hij een [[hond]] genaamd Wessex. Aan het einde van zijn leven werd Hardy meer erkend voor zijn bijdrage aan de Engelse literatuur. Hij werd ook verschillende keren voor de [[Nobelprijs voor Literatuur]] genomineerd, maar won deze nooit.
 
   
  +
Na de Tweede Wereldoorlog werd besloten om de Belgische Werkliedenpartij om te vormen in de [[Belgische Socialistische Partij]] (BSP). Volgens de socialisten was de oude naam niet meer toepasselijk door de collaboratie van De Man.
−
Hardy overleed in 1928 op 87-jarige leeftijd.
  
   
  +
==Verkiezingsuitslagen==
−
==Stijl en thema's==
  
−
Hardy behoort tot het [[realisme (literatuur)|realisme]] en het [[naturalisme]]. Het realisme was een periode in de westerse literatuurgeschiedenis waarin schrijvers de maatschappij zo goed mogelijk wilden beschrijven. Het naturalisme was een stroming die uit het realisme voortkwam. In Hardy's boeken vindt je zowel realistische als naturalistische kenmerken. Hardy probeert in zijn boeken een samenleving zo goed en nauwkeurig te beschrijven. Zijn boeken bevatten hierdoor veel [[detail]]s en gaan diep op maatschappelijke problemen in. Hardy leefde namelijk tijdens de [[Industriële Revolutie]], waarin veel veranderde. Armoede, de verschillen tussen sociale klassen en vrouwenrechten zijn onderwerpen die veel in Hardy's boeken voorkomen. Hardy focust vooral op maatschappelijke problemen en de gevolgen van de Industriële Revolutie.
 
−  
−
In Hardy's werken speelt het [[pessimisme]] het belangrijke rol. Hardy had geen positief beeld over de samenleving in zijn tijd en de toekomst. Hij zag het menselijk bestaan als tragisch en vol met lijden. Hardy's pessimisme is beïnvloed door onder andere het [[calvinisme]] en de filosofie van [[Arthur Schopenhauer]]. Zijn boeken spelen af in meer landelijke regio's in [[Wessex]], zoals dorpen, bossen en boerderijen. De setting is meestal op de rand tussen de samenleving en de natuur. Hardy besteedt in zijn boeken ook veel aandacht aan het beschrijven van de natuur en het landschap van zijn verhalen. Dit pessimisme is ook aanwezig in zijn personages. Zijn boeken bevatten vaak tragische personages die veel lijden en zelden een goed einde hebben.
  
−  
−
==Werken==
  
−
===Romans===
  
−
[[File:TheMayorofCasterbridge1.png|right|300px|thumb|Een scène uit ''[[The Mayor of Casterbridge]]'']]
  
−
[[File:A_Pair_of_Blue_Eyes_(1).png|right|300px|thumb|Een scène uit ''[[A Pair of Blue Eyes]]'']]
  
−
[[File:Lionel_Percy_Smythe_-_Under_the_greenwood_tree.JPG|right|300px|thumb|Een scène uit ''[[Under the Greenwood Tree]]'']]
  
−
{| class="wikitable"
  
−
! Engelse naam !! Nederlandse naam !! Jaar
 
−
|-
  
−
| ''[[Desperate Remedies]]'' || || 1871
  
−
|-
  
−
| ''[[Under the Greenwood Tree]]'' || || 1872
  
−
|-
  
−
| ''[[A Pair of Blue Eyes]]'' || || 1873
  
−
|-
  
−
| ''[[Far from the Madding Crowd]]'' || Ver weg van het stadsgewoel || 1874
  
−
|-
  
−
| ''[[The Hand of Ethelberta]]'' || || 1876
  
−
|-
  
−
| ''[[The Return of the Native]]'' || De terugkeer van de inboorling || 1878
  
−
|-
  
−
| ''[[The Trumpet-Major]]'' || || 1880
  
−
|-
  
−
| ''[[A Laodicean]]'' || || 1881
  
−
|-
  
−
| ''[[Two on a Tower]]'' || Twee op een toren || 1882
  
−
|-
  
−
| ''[[The Mayor of Casterbridge]]'' || De burgemeester van Casterbridge || 1886
  
−
|-
  
−
| ''[[The Woodlanders]]'' || De Woodlanders || 1887
  
−
|-
  
−
| ''[[Tess of the d'Ubervilles]]'' || Tess van de Ubervilles || 1891
  
−
|-
  
−
| ''[[Jude the Obscure]]'' || De onbeduidende Jude || 1895
  
−
|-
  
−
| ''[[The Well-Beloved]]'' || || 1897
  
−
|-
  
−
|}
  
−  
−
===Korte verhalen===
  
−
Tijdens zijn leven schreef Hardy een groot aantal [[kort verhaal|korte verhalen]]. De meeste hiervan werden uitgegeven in de volgende [[verhalenbundel]]s:
  
−
* ''Wessex Tales'' (1888)
  
−
* ''A Group of Noble Dames'' (1891)
  
−
* ''Life's Little Ironies'' (1894)
  
−
* '' A Changed Man and Other Stories'' (1913)
  
−  
−
===Gedichten===
  
−
Hardy schreef daarnaast een hoop [[gedicht]]en. Tijdens zijn leven gaf hij de volgende [[dichtbundel]]s uit:
  
−
* ''Wessex Poems and Other Verses'' (1898)
  
−
* ''Poems of the Past and the Present'' (1901)
  
−
* ''Time's Laughingstocks and Other Verses'' (1909)
  
−
* ''Satires of Circumstance'' (1914)
  
−
* ''Moments of Vision'' (1917)
  
−
* ''Collected Poems'' (1919)
  
−
* ''Late Lyrics and Earlier with Many Other Verses'' (1922)
  
−
* ''Human Shows, Far Phantasies, Songs and Trifles'' (1925)
  
−
* ''Winter Words in Various Moods and Metres'' (1928)
  
−  
−
===Drama===
  
−
Daarnaast schreef Hardy vier dramatische werken. Deze werken zijn geschreven als [[toneelstuk]], maar waren niet bedoeld om als toneelstuk te worden opgevoerd. De dramatische werken waren bedoeld om hardop voorgelezen te worden.
 
−
* ''The Dynasts, Part 1'' (1904)
  
−
* ''The Dynasts, Part 2'' (1906)
  
−
* ''The Dynasts, Part 3'' (1908)
  
−
* ''The Famous Tragedy of the Queen of Cornwall at Tintagel in Lyonnesse'' (1923)
  
   
 
==Bronnen==
  
==Bronnen==
−
* {{Engels}} [https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Hardy Het artikel op Wikipedia]
  
−
* {{Engels}} [https://www.britannica.com/biography/Thomas-Hardy Artikel op Encyclopedia Brittannica]
  
−
* {{Engels}} Diniejko, Andrzej (2014). [https://victorianweb.org/authors/hardy/diniejko3.html "Thomas Hardy's Philosophical Outlook".] ''The Victorian Web''. Gelezen op 28 maart 2024.
  
−
* {{Engels}} Jacobson, Dan (1996). [https://www.jstor.org/stable/41212448 "Thomas Hardy: The Poet als Philosopher".] ''The American Scholar''. Vol. 65, No. 1. Bladzijde 114-118. Gelezen op 2 april 2024.
 
−
* {{Engels}} Onbekend (onbekend). [https://www.hardysociety.org/life/ "Life of Thomas Hardy".] ''The Thomas Hardy Society''. Gelezen op 2 april 2024.
  
−
* {{Engels}} Onbekend (onbekend). [https://www.poetryfoundation.org/poets/thomas-hardy "Thomas Hardy".] ''Poetry Foundation''. Gelezen op 2 april 2024.
  
−
* {{Engels}} Wilson, Keith (2007). [https://www.jstor.org/stable/45273361 "Thomas Hardy and the Stage".] ''The Thomas Hardy Journal''. Vol. 23, herfst. Bladzijde 22-38. Gelezen op 28 maart 2024.
  

Huidige versie van 5 mei 2024 om 12:30

Belgische Werkliedenpartij (BWP)
Parti ouvrier belge (POB)
Oprichting 6 april 1885
Opheffing 28 juni 1940
Actief in Vlag van België België
Richting Centrumlinks tot Links
Stroming Sociaaldemocratie
Democratisch socialisme
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Oprichter(s)
Partijleider
Partijvoorzitter
Secretaris-generaal
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Wetenschappelijk bureau
Jongerenorganisatie
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement
Europese fractie
Internationale organisatie
Voorgaande partij(en)
Opvolgende partij(en)
Fusie van
Opgegaan in
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)
Voortzetting van
Portaal Portal.svg Politiek

De Belgische Werkliedenpartij (BWP), of in het Frans Parti ouvrier belge (POB), was een Belgische politieke partij. De BWP-BOP was actief tussen 1885 en 1940. Het was een sociaaldemocratische partij. Tijdens de verzuiling vertegenwoordigde de Belgische Werkliedenpartij de socialistische zuil.

De BWP-POB werd in 1885 opgericht. Het vertegenwoordigde de arbeidersklasse die toentertijd niet kon stemmen. Door middel stakingen wisten zij uiteindelijk het algemeen meervoudig stemrecht af te dwingen in 1892. Vanaf toen kwam de BWP-BOP ook in het parlement. Aan het begin van de 20e eeuw deed de BWP-POB afstand van de revolutie. De partij wilde op democratische manier veranderingen doorbrengen. De revolutionaire socialisten stapten toen over naar de Kommunistische Partij van België (KPB). Vanaf de Eerste Wereldoorlog zat de partij in verschillende regeringen met de Katholieke Partij en de Liberale Partij.

De partij werd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog opgeheven door partijvoorzitter Hendrik de Man. De Man besloot namelijk over te lopen naar de nazi's, terwijl veel partijleden moesten vluchten, onderduiken of het verzet in gingen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Belgische Socialistische Partij (BSP) opgericht als opvolger van de BWP. Dit is de voorloper van het Vlaamse Vooruit en de Franstalige Parti Socialiste.

Geschiedenis

Oprichting

In de 19e eeuw konden alleen Belgische mannen met bepaald inkomen of vermogen stemmen. Dit wordt het censuskiesrecht genoemd. Ook werkten de meeste arbeiders in zware omstandigheden. Zij maakten lange dagen, kregen weinig betaald en leefden in slechte en kleine huizen. Tijdens de 19e eeuw verenigden zij zich in vakbonden. Deze vakbonden kwamen op de rechten van arbeiders. Zo organiseerden zij stakingen die vaak illegaal waren. Door middel van stakingen wilden zij hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden en algemeen kiesrecht regelen.

Op dat moment had België slechts twee grote politieke partijen; de Liberale Partij en de Katholieke Partij. Binnen beide partijen waren politici actief die wilden opkomen voor de arbeiders, maar zij waren een kleine minderheid. De vakbonden en arbeiders besloten daarom hun eigen partij op te richten. In café De Zwaan in Brussel werd in april 1885 de Belgische Werkliedenpartij opgericht. De partij geïnspireerd door ideeën van de Duitse filosoof en econoom Karl Marx. De partij was tegen het kapitalisme. Enkele standpunten van de partij waren:

Jaren 1890 en 1900

De partij had aanvankelijk geen zetels in het Belgisch parlement. Toch werd de partij enorm populair onder de Belgische arbeiders. De partij organiseerde samen met vakbonden stakingen, waaronder de staking van 1893. Toen legden arbeiders in het gehele land het werk neer. Zij wilde de regering onder druk zetten om het algemeen stemrecht voor alle mannen in te voeren. De staking zorgde er uiteindelijk voor dat het algemeen meervoudig stemrecht werd ingevoerd. Alle mannen boven de 25 jaar mochten stemmen. Toch kregen mannen met een hoog inkomen of vermogen één of twee extra stemmen.

Tijdens de verkiezingen van 1894 kreeg de Belgische Werkliedenpartij zetels in het parlement. De plannen van de partij werden vastgelegd in het Charter van Quaregnon. De tekst zou tot 1979 invloed hebben op het partijprogramma van de socialisten. In het Belgisch parlement zaten de socialisten samen met de liberalen in de oppositie. De twee groepen werkten op bepaalde vlakken samen. Zij deden zelfs in sommige regio's mee onder één lijst (een kartel). Zo wilden beide partijen dat de leerplicht en het algemeen enkelvoudig stemrecht werden ingevoerd. De leerplicht zou in 1914 worden aangenomen, het algemeen enkelvoudig stemrecht in 1919.

Overigens had de Belgische Werkliedenpartij vooral aanhang in Wallonië. In Vlaanderen bleef de aanhang beperkt tot de grote steden. Binnen de partij waren ook spanningen tussen Waalse en Vlaamse socialisten. De Vlaamse socialisten wilden een meertalig België, terwijl de Waalse socialisten een Franstalig België hadden. De socialist Jules Destrée (leider van de Waalse Beweging) wilde niet dat Walen verplicht werden om Nederlands te leren. Camille Huysmans (een van de drie kraaiende hanen) vocht juist voor een Nederlandstalige universiteit.

Eerste Wereldoorlog en daarna

In 1914 viel Duitsland België binnen. De katholieke regering besloot toen samen te werken met de liberalen en socialisten. Zij werden onderdeel van een nationale regering tegen de Duitsers. Na de Eerste Wereldoorlog bleven de socialisten (vaak samen met de liberalen) onderdeel van de regering. Door de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht behaalde de Belgische Werkliedenpartij bijna evenveel zetels als de Katholieke Partij. Waar de katholieken de meerderheid van de Vlaamse zetels hadden, hadden de socialisten de meerderheid in Wallonië.

In Vlaanderen waren veel socialisten ook Vlaamsgezind. Zij stapten na de oorlog over naar de Frontpartij. Dit was een politieke partij die opkwam voor de rechten van Vlamingen. Binnen de Belgische Werkliedenpartij waren spanningen over taalrechten. Het bestuur was grotendeels Franstalig en anti-Duits. Tijdens de Eerste Wereldoorlog probeerden de Duitsers door middel van hun Flamenpolitik Vlaamse nationalisten voor zich te winnen. De socialisten gaven uiteindelijk toe aan een Nederlandstalige universiteit in Gent, maar weigerden Nederlandstalig onderwijs in Brussel.

In 1929 werd het "compromis van de Belgische socialisten" bereikt. Destrée en Huysmans bereikten een akkoord over de taalkwestie. Wallonië zou eentalig blijven, terwijl Vlaanderen zelfbestuur kreeg op culturele zaken (zoals onderwijs). Waalse ambtenaren en militairen hoefden geen Nederlands te leren, maar in de rechtspraak en de overheid werd er wel rekening gehouden met Nederlandstaligen. Tijdens de jaren 1930 werden enkele wetten doorgevoerd. De Grote Depressie zorgde ervoor dat alle regeringspartijen (katholieken, liberalen en socialisten) werden afgestraft tijdens de verkiezingen van 1936. Veel socialisten waren boos op de Belgische Werkliedenpartij en stapten over naar de Kommunistische Partij van België (KPB). Toch behielden de partijen genoeg zetels voor een meerderheid.

Tweede Wereldoorlog en erna

Aan het einde van de jaren 1930 werd Hendrik de Man partijvoorzitter van de Belgische Werkliedenpartij. Hij schreef een plan om België uit de crisis te krijgen (Plan-De Man). De Man was beïnvloed door het corporatisme. In 1940 viel Nazi-Duitsland België binnen en bezette het land. De regering vluchtte toen naar Bordeaux en later naar Londen. De Man bleef als enige partijleider achter in België. Ondertussen moesten veel socialisten vluchten, onderduiken, gingen het verzet in of werden opgepakt.

Enkele maanden na de bezetting gaf De Man een speech waarin hij de Belgische Werkliedenpartij ophief. De Man riep de socialisten op om zich over te geven aan de nazi's. Ook begon De Man samen te werken met de Duitse bezetter en verdedigde de keuze van Leopold III om te blijven. Weinig socialisten luisterden hierna. De socialisten bleven actief binnen het verzet en de gevluchte regering in Londen. Aan het einde van de oorlog vluchtte De Man naar Zwitserland. Hij werd in België veroordeeld, maar bleef tot zijn dood in 1953 in Zwitserland wonen.

Na de Tweede Wereldoorlog werd besloten om de Belgische Werkliedenpartij om te vormen in de Belgische Socialistische Partij (BSP). Volgens de socialisten was de oude naam niet meer toepasselijk door de collaboratie van De Man.

Verkiezingsuitslagen

Bronnen

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Gebruiker:Mike1023/Kladblok&oldid=858908"