Koude Oorlog: verschil tussen versies

Versie van 14 aug 2013 20:10

Bestand:De loop van het IJzeren Gordijn.png

Op de zwarte lijn loopt het IJzeren Gordijn. Verder is het Oostblok rood gekleurd en het Westblok blauw gekleurd. De lichtblauw gekleurde landen waren neutraal. Joegoslavië en Albanië (roze gekleurd) waren ook neutraal, maar deze landen werden soms tot het Oostblok gerekend, hoewel ze niet officieel bij het Oostblok hoorden. Verder was Albanië nog lid van het Warschaupact en Joegoslavië niet.

Bestand:De Duitse deling in de Koude Oorlog.png

De geallieerde bezettingszones van Duitsland. Rechtsboven: Sovjet Unie (in het midden van deze zone ligt Berlijn dat ook is verdeeld. Aan de kleuren kan je zien welke zone bij welk land hoort). Linksboven: Groot-Brittannië. Rechtsonder: Verenigde Staten. Linksonder: Frankrijk. Bij de Franse vlag zie je de vlag van Saarland staan. Saarland werd geregeerd door Frankrijk. Op 1 januari 1957 werd Saarland officieel verbonden met de BRD. Aan de rechterkant zie je nog twee stukken Duitsland. Deze stukken hoorden in de Tweede Wereldoorlog nog bij Duitsland, maar na de oorlog zijn deze stukken aan Polen gegeven. Een klein stuk was voor de Sovjet Unie, dat toen nog aan Polen grensde. Inmiddels grenst Polen aan Wit Rusland dat zich na de Koude Oorlog onafhankelijk verklaarde van de Sovjet Unie.

De Koude Oorlog (1945-1991) was een periode van gewapende vrede, na de Tweede Wereldoorlog, tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, en hun verschillende bondgenoten. De Amerikanen en de Britten vreesden dat Oost-Europa helemaal onder de invloed van de Sovjet-Unie zou komen. Wat ook als een gevaar gezien werd, was het aan de macht komen van communistische partijen in de democratieën van West-Europa. In de periode 1948–1953 was de Koude Oorlog op zijn hoogtepunt. In oktober 1962 werd het met de Cubaanse rakettencrisis zelfs bijna echt oorlog tussen de VS en de Sovjet Unie. Inmiddels is de Koude Oorlog voorbij.

Gewapende vrede

Wat betekent nu "gewapende vrede"? Een gewapende vrede is een tijd van vrede, terwijl er zo weer oorlog kan komen. Gewoon omdat de landen of partijen nog steeds boos op elkaar zijn, en het nog niet met elkaar eens zijn.

Na de Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog was net voorbij. Het 3e rijk van Adolf Hitler ging in rook op. De hoofdstad Berlijn werd ingenomen.

De Geallieerden (overwinnaars) beslisten dat Duitsland in 4 bezettingszones werd verdeeld. De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk bezetten het Westelijk deel en de Sovjet Unie het Oostelijk deel. De Duitse hoofdstad Berlijn lag middenin de Sovjet zone. Omdat hier de Duitse regering zat werd Berlijn ook verdeeld.

De Sovjet Unie voerde in het Oostelijk deel het communisme in. De regering had hier alle macht. Ze bezitten fabrieken en grondstoffen. Ook bepaalden ze waar mensen moesten werken. Mensen die protesteerden, werden gestraft. In het Westelijk deel, dat zijn dus de Amerikaanse, Engelse en Franse zones, waren de bedrijven in handen van de ondernemers. De bedrijven probeerden zoveel mogelijk winst te maken. Hier bepaalden de mensen zelf waar ze gingen werken en waar ze hun geld aan uitgaven. Dit systeem werd het kapitalisme genoemd. De Sovjet zone en de Westerse zones vonden allebei dat hun systeem het beste was. De kapitalistische landen waren bang dat de Sovjet Unie het communisme overal in Europa wilde invoeren. De Sovjet Unie was bang dat ze werd aangevallen door de kapitalistische landen. En zo ontstonden 2 machtsblokken: het communistisch Oostblok en het kapitalistisch Westblok. Tussen het Oostblok en Westblok werden grenzen opgetrokken. Maar geen gewone grenzen. Eentje van prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens. Dit noemde je “Het IJzeren Gordijn”. Het was nu bijna onmogelijk om van het Westen naar het Oosten te reizen of andersom.

Een gedeeld Duitsland

Het kapitalistische West-Berlijn lag als een eiland in de communistische zone. Jozef Stalin, de leider van de Sovjet Unie, wilde dat West-Berlijn zo snel mogelijk in handen kwam van de Sovjet Unie. Daarom blokkeerde hij alle wegen en rivieren die van West-Duitsland naar West-Berlijn liepen. De inwoners kwamen zo dus zonder voedsel en brandstof te zitten. Elektriciteit werd afgesloten. Stalin hoopte dat West-Berlijn het zou opgeven, maar de Verenigde Staten, Groot-Brittannie en Frankrijk waren vast besloten om in West-Berlijn te blijven! Het Westen wilde geen oorlog met de Sovjet Unie, maar wilde de inwoners van West-Berlijn ook niet in de steek laten. Ze besloten vliegtuigen in te zetten om de inwoners te helpen. Elke 3 minuten landde er een vliegtuig in West-Berlijn met brandstof en voedsel. Een jaar lang heeft de blokkade geduurd, maar toen zag hun leider Stalin dat het zinloos was. Hij gaf de blokkade op. In West-Berlijn kon je weer alles krijgen wat je nodig had.

De spanning in Berlijn was dan wel gezakt, maar het wantrouwen tussen de twee grootmachten bleef. Om sterker te staan tegenover de vijand, spraken de Westblok landen af dat als een van hen werd aangevallen, de anderen zouden helpen. De Noord Atlantische Verdragsorganisatie werd opgericht. Ook wel kortweg genoemd: de NAVO. De Sovjet Unie en andere Oostblok landen deden het zelfde en verenigden zich in het Warschaupact.

Intussen vonden de Verenigde Staten, Groot-Brittannie en Frankrijk dat het tijd was om hun macht over te dragen. De Westerse zones richtten in 1949 hun eigen staat op. De Bondsrepubliek Duitsland (BRD). De hoofdstad werd Bonn. En met hun eigen regeringsleider: Konrad Adenauer. In dat zelfde jaar werd Oost-Duitsland ook een staat. De Duits Democratische Republiek (DDR). Hier kreeg alleen de communistische partij het voor het zeggen en die luisterde goed naar de Sovjet Unie. De DDR had als hoofdstad Oost-Berlijn. West-Berlijn was nog steeds in handen van de BRD.

De verschillen tussen de twee Duitslanden namen steeds meer toe. West-Duitsland en dus ook West-Berlijn, hadden na de Tweede Wereldoorlog hulp gekregen van de Verenigde Staten. Snel werd het land weer opgebouwd. Maar Stalin (de leider van de Sovjet Unie) had deze hulp aan de DDR verboden. Oost-Duitsland en ook Oost-Berlijn bleven in hun ontwikkeling achter. Dat leidde tot protesten onder de bevolking. Maar deze werden teruggedreven met hulp van grote Sovjet tanks.

Al die tijd mochten de Berlijners overal komen. West Berlijn was zo aantrekkelijk voor de Oost Duitsers dat ze massaal verhuisden. In 10 jaar tijd verlieten bijna 3 miljoen mensen de DDR. De communistische leiders waren bang dat als al die mensen verhuisden het slecht zou gaan met de DDR. Om de verhuizingen te stoppen sloten Oost Duitse soldaten in 1961 onverwachts alle wegen af. Ze bouwden een muur om West Berlijn heen. Vanaf nu kon niemand meer van Oost naar West reizen. Mensen die in Oost Berlijn woonden en die in West Berlijn werkten raakten hun baan kwijt en vrienden en familie werden ook door de muur van elkaar gescheiden en konden elkaar niet meer ontmoeten. De muur werd streng bewaakt. Iedereen die van Oost naar West probeerde te komen, werd neergeschoten. Maar mensen probeerden het toch. Zeker zolang de muur nog niet overal stond. Zelfs bewakers die de muur moesten bewaken ontsnapten naar West Berlijn. Maar toen de muur uiteindelijk af was werd het een stuk moeilijker om naar West Berlijn te gaan. Toch probeerden mensen het nog. De meest slimme verstopplaatsen werden gebruikt. Bijvoorbeeld een uitgeholde surfplank, een stoelzitting die helemaal was leeggehaald of ze waagden de vlucht met een eigen gemaakt vliegtuigje. Maar niet elke vluchtpoging lukte. Ongeveer 135 mensen waren tijdens hun vlucht gedood. De BRD protesteerde tegen de muur, maar veel verder kwamen ze niet. Want de leiders wilden een oorlog voorkomen.

Om zeker te weten dat de een niet sterker werd dan de ander maakten Amerika en de Sovjet Unie steeds meer atoomwapens. Met de wapens kunnen ze de wereld helemaal vernietigen. In de Tweede Wereldoorlog zijn al is atoombommen gebruikt. De mensen wisten wat voor verschrikkelijk wapen het was. De leiders van de landen wisten dat ook. In heel veel verschillende landen in Europa nam de regering maatregelen. Ze bouwden bijvoorbeeld schel kelders. Bij een atoomaanval zou je veilig moeten zijn voor een atoombom. Er werden wachttorens neergezet waar vrijwilligers de lucht afspeurden of er geen Sovjet vliegtuig aan kwam. (Nederland en België lagen in het kapitalistische blok dus ze konden niet aangevallen worden door Amerika, want deze is ook kapitalistisch. De Sovjet Unie is communistisch, vandaar “een Sovjet vliegtuig”) Ondanks al deze dreiging kwam het gelukkig niet tot een oorlog. Wel hielden beide kanten grote militaire oefeningen om voorbereid te zijn als er een aanval komt vanuit het Oosten of het Westen.

In Oost-Duitsland en andere Oostbloklanden ging het economisch slecht. Het voedsel was schaars en er was niet veel luxe. De mensen in het Oostblok werden steeds ontevredener. Om het Oostblok te helpen gaf de nieuwe regeringsleider van de Sovjet Unie, Michail Gorbatsjov, de mensen meer vrijheid. Het Sovjetleger, dat altijd klaar stond om in te grijpen bij een opstand, trok hij terug uit Oost-Duitsland en de andere Oostbloklanden. En hij vond dat de regeringen van de Oostbloklanden zelf uit mochten maken hoe ze hun land bestuurden. Veel Oost-Duitsers waren het hier mee eens. Ze wilden politieke hervormingen en vrij kunnen reizen naar West-Berlijn en West-Duitsland. De mensen demonstreerden massaal. De DDR kwam steeds meer onder druk te staan. De DDR-regering deed alsof er niks aan de hand was, maar toch gaf de regering het toe. Burgers mochten voortaan vrij reizen van Oost-Duitsland naar West-Duitsland. En dat nieuws verspreidde zich razendsnel. Duizenden Oost-Berlijners kwamen naar de doorgangen van de muur en ze eisten dat de slagbomen opengingen. De grenswachters, die eerst elke vluchteling neerschoten, deden helemaal niets. In 1989 was de muur, na bijna 30 jaar, geen scheiding meer. De muur werd voor een groot gedeelte afgebroken. Een jaar later werden de twee Duitslanden, die 45 jaar lang verdeeld waren, weer één: Het land Duitsland met de hoofdstad Berlijn!

Externe links

Webpad Koude Oorlog
Filmpje Histoclips koude oorlog (even naar beneden scrollen dan zie je Berlijn en de Koude Oorlog staan, dat is het filmpje)
Schooltv eigenwijzer

Interne links

@@ Regel 9: / Regel 9: @@
 De [[Tweede Wereldoorlog]] was net voorbij. Het 3e rijk van [[Adolf Hitler]] ging in rook op. De [[hoofdstad]] [[Berlijn]] werd ingenomen.
-De [[Geallieerden]] (overwinnaars) beslisten dat [[Duitsland]] in 4 bezettingszones werd verdeeld. De [[Verenigde Staten]], [[Groot- Brittannië]] en [[Frankrijk]] bezetten het Westelijk deel en de [[Sovjet Unie]] het Oostelijk deel. De Duitse hoofdstad [[Berlijn]] lag middenin de Sovjet zone. Omdat hier de Duitse regering zat werd [[Berlijn]] ook verdeeld.
+De [[Geallieerden]] (overwinnaars) beslisten dat [[Duitsland]] in 4 bezettingszones werd verdeeld. De [[Verenigde Staten]], [[Groot-Brittannië]] en [[Frankrijk]] bezetten het Westelijk deel en de [[Sovjet Unie]] het Oostelijk deel. De Duitse hoofdstad [[Berlijn]] lag middenin de Sovjet zone. Omdat hier de Duitse regering zat werd [[Berlijn]] ook verdeeld.
 De [[Sovjet Unie]] voerde in het Oostelijk deel het [[communisme]] in.  De regering had hier alle macht. Ze bezitten fabrieken en grondstoffen. Ook bepaalden ze waar mensen moesten werken. Mensen die protesteerden, werden gestraft. In het Westelijk deel, dat zijn dus de Amerikaanse, Engelse en Franse zones, waren de bedrijven in handen van de ondernemers. De bedrijven probeerden zoveel mogelijk winst te maken. Hier bepaalden de mensen zelf waar ze gingen werken en waar ze hun geld aan uitgaven. Dit systeem werd het [[kapitalisme]] genoemd. De Sovjet zone en de Westerse zones vonden allebei dat hun systeem het beste was. De kapitalistische landen waren bang dat de [[Sovjet Unie]] het [[communisme]] overal in [[Europa]] wilde invoeren. De [[Sovjet Unie]] was bang dat ze werd aangevallen door de kapitalistische landen. En zo ontstonden 2 machtsblokken: het communistisch [[Oostblok]] en het kapitalistisch [[Westblok]]. Tussen het [[Oostblok]] en [[Westblok]] werden grenzen opgetrokken. Maar geen gewone grenzen. Eentje van prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens. Dit noemde je “Het IJzeren Gordijn”. Het was nu bijna onmogelijk om van het Westen naar het Oosten te reizen of andersom.