Minibibliotheek Openbare boekenkast
Een openbare boekenkast of minibibliotheek is een boekenkast in de openbare ruimte, zoals op straat, in winkels of andere openbare gebouwen (zoals kerken, zwembaden, musea, etc.). De openbare boekenkast is bedoeld voor het ruilen van boeken die je al gelezen hebt of niet meer leuk vindt. Je zet jouw eigen boeken in de boekenkast en neemt een nieuw boek mee. Dit nieuwe boek kun je later terugbrengen, maar mag je ook houden. Hierdoor wordt zo'n boekenkast ook wel een ruilboekenkast of ruilbibliotheek genoemd.
Voor de openbare boekenkast hoef je geen geld te betalen. Je kunt dus gratis boeken lenen of ruilen.
Idee
De openbare boekenkast heeft allerlei soorten en maten. Vaak bestaat het uit een klein kastje met twee plankjes en deurtjes. Toch zijn er ook grotere openbare boekenkasten. Sommige mensen hebben zelfs een duiventil, schuur of afdakje omgetoverd in een boekenkast. De boekenkasten worden meestal zelf door bewoners, bedrijven en instellingen gemaakt. Hiervoor gebruiken ze spullen die zij over hebben. Ook kunnen sommige boekenkasten zich op een specifiek genre richten, zoals kookboeken of kinderboeken. Meestal kun je in een openbare boekenkast ook tijdschriften ruilen.
Met de boeken uit de boekenkast kun je de volgende dingen doen:
- Je kan een boek lenen. Je neemt het mee naar huis, leest het en brengt het weer terug. Het voordeel is dat je zolang over het lezen mag doen als je wilt. Er zijn namelijk geen boetes zoals bij een normale bibliotheek.
- Je kan een boek ruilen. Stel je hebt uitgelezen boeken of wilt meer plek in je eigen boekenkast. In dit geval kun je jouw boeken ruilen in een openbare boekenkast voor nieuwe boeken. Jouw oude boeken worden dan vervolgens weer door een ander gelezen.
- Je kan uitgelezen boeken doneren aan een openbare boekenkast. Dit kun je bijvoorbeeld doen als je aan het opruimen bent. Een ander kan deze boeken weer gebruiken.
- Je kan boeken uit een boekenkast pakken zonder iets terug te leggen. Bij veel kasten mag dit, maar een kast kan hierdoor wel leegraken. Hierdoor is het beter om altijd iets terug te leggen.
Vindplaats
De meeste openbare boekenkasten worden door buurtbewoners zelf ontworpen. Zij plaatsen de kasten in hun voortuin of op de stoep tegen hun huis aan. Hierdoor kunnen openbare boekenkasten in vrijwel iedere straat voorkomen.
Bedrijven, verenigingen en instellingen kunnen ook openbare boekenkasten maken. Zij plaatsen het vaak binnen, zoals:
- In de inkomsthal van een treinstation, zwembad, stadhuis, buurthuis, verenigingsgebouw of museum.
- Bij de balie van een bedrijf, restaurant of café.
- In de lobby van een hotel.
Deze boekenkasten zijn hierdoor alleen tijdens openingsuren te bezoeken. Ook kan de kast niet voor iedereen openbaar zijn. Hotels, restaurants en cafés kunnen zich bijvoorbeeld alleen op gasten richten.
Doel
Het doel van een openbare boekenkast is om lezen te bevorderen. In Nederland en België bestaat er zoiets als ontlezing. Dit betekent dat mensen steeds minder boeken gaan lezen. Hierdoor verslechtert hun leesvaardigheid. Nieuwe boeken en abonnementen voor de bibliotheek zijn (soms) duur. Een openbare boekenkast is daarentegen gratis. Door dit soort kasten hebben meer meer beschikking tot boeken.
Een ander doel is het ruilen. Zodra een boek is uitgelezen eindigt het meestal in een boekenkast of wordt verkocht als tweedehands. In plaats van verkopen of bewaren geeft een openbare boekenkast een nieuw boek terug. Een openbare boekenkast kan gezien worden als een soort van kleine weggeefwinkel.
Nadelen
Toch zijn er ook een aantal nadelen aan deze openbare boekenkasten. Boekenkasten die buiten staan hebben vaak veel last van de weersinvloeden. Zo kan het een kast binnenin erg vochtig worden. Hierdoor kunnen ook de boeken beschadigd raken als zij hier te lang in staan.
Ook kunnen openbare boekenkasten te maken krijgen met vandalisme. Dit wordt meestal opgelost door een "boekenkastsponsor" aan te wijzen. Dit is iemand die de boekenkast controleert en repareert. Toch kan een boekenkast bij herhaald vandalisme verdwijnen.
Vergelijke concepten
Naast de openbare boekenkast zijn er vergelijkbare concepten voor speelgoed en kleding. Deze kasten vindt meestal enkel in openbare gebouwen, zoals kerken en buurthuizen.
Er zijn ook bakken waar mensen planten, stekken en zaden kunnen doneren, ruilen en pakken. Deze planten kan je dan weer in je eigen tuin zetten.