Ridder: verschil tussen versies
(=1) |
|||
| (80 tussenliggende versies door 36 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Kroon}} |
||
| − | [[Afbeelding:Grote Pier.JPG|thumb|170px|[[Grote Pier]]'s opa was een ridder]] |
||
| + | Een '''ridder''' is een soort soldaat in de middeleeuwen. De ridder is in dienst van een ander bijvoorbeeld een koning, een hertog of een andere ridder. De ridder heeft een eed van trouw afgelegd aan zijn heer. |
||
| + | Wie vandaag de dag een [[lintje]] verdient rond [[Koningsdag (Nederland)|koningsdag]], kan ook een ridder zijn. |
||
| − | Een '''ridder''' is een soort soldaat. De ridder is in dienst van een ander. Dit kan een koning zijn, een hertog of een andere ridder. De ridder heeft een eed van trouwe afgelegd aan zijn heer. |
||
| + | == Waar moesten ridders zich aanhouden? == |
||
| + | |||
| + | Een ridder moest zich aan een gedragscode houden. Deze bestond uit waarden, waaronder: |
||
| + | * Barmhartigheid (helpen van de medemens) |
||
| + | * Nederigheid (bescheiden opstellen) |
||
| + | * Eer |
||
| + | * Opoffering |
||
| + | * Godvrezendheid (geloven in God) |
||
| + | * Trouw |
||
| + | * Rechtschapenheid (eerlijk zijn) |
||
| + | |||
| + | == Wat moesten ridders goed kunnen? == |
||
| + | Je moest goed kunnen vechten, verdedigen en nette manieren kennen. Ze moesten ook veel moed hebben. |
||
| + | |||
| + | == Wat deden de ridders? == |
||
| + | Ridders waren er vooral om oorlog te voeren. Ze voerde ook oorlog in de omgeving van Jeruzalem. De paus stuurde ridders om dit gebied te veroveren. Ridders moesten lange reizen maken om bij Jeruzalem te komen. Dit werden [[kruistochten]] genoemd. Als de ridders niet hoefden te vechten, deden ze mee aan toernooien. In het begin werden toernooien alleen gehouden om te trainen voor de oorlog. Later werd er een heel spektakel van gemaakt. Er waren verschillende soorten toernooien. Het bekendste soort is wel het steekspel. In zo'n steekspel reden ridders te paard op elkaar af met een lans. De ridder die de ander uit het zadel kreeg, haalde het hoogst aantal punten. |
||
| + | Naast al het vechten, hadden ridders nog andere taken. Zo moesten ze ook het landgoed van hun familie beheren, bevelen geven aan de boeren die er werkten, belasting innen, de boeren beschermen en onderlinge ruzies oplossen. Daarnaast deden de ridders vaak mee met de jacht. Hierbij reden ze op een paard met een kruisboog of een handboog. Een pijl die werd afgevuurd door een handboog, kon wel 300 meter ver komen! |
||
| + | |||
| + | == Hoe werd je een ridder? == |
||
| + | Je moest een jongen/man van adel zijn om ridder te worden. Ridder worden was namelijk heel duur. Je moest je eigen uitrusting betalen en een opleiding volgen. |
||
| + | Vanaf je zevende werd je als page meegenomen naar een ander kasteel. Je leerde goede manieren en bediende je heer. De page kreeg onderwijs van de priester in het kasteel. Hij leerde er iets over geschiedenis, aardrijkskunde en godsdienst. Maar ook een beetje lezen en schrijven, zodat hij later zijn eigen naam kon herkennen en schrijven. Daarnaast moest hij huishoudelijke taken uitvoeren, werd gebruikt als loopjongen of deed schoonmaakwerk. |
||
| + | Als je veertien jaar oud was werd je schildknaap. Als je schildknaap was moest je een ridder dienen en die overal mee helpen. Zo moest je helpen het harnas aan te trekken en de wapens schoonmaken. Daarnaast leerde je omgaan met verschillende wapens. |
||
| + | Op je twintigste kon je tot ridder geslagen worden. De nacht daarvoor moest je de hele nacht bidden maar je mocht niet slapen. Daarna werd je met de platte kant van een zwaard tot ridder geslagen. |
||
| + | De opleiding begon vroeg omdat men een ridderlijk karakter van de toekomstige ridders verwachten. Dit was namelijk: dapper en eervol zijn in de strijd, trouw aan God en zijn heer zijn, aardig tegenover zwakke mensen zijn, hen helpen en een vrouw met respect behandelen. |
||
Vroeger noemde ze ridders gewoon ruiters. Ridders waren toen soldaten die erg trouw waren aan hun heer of vorst. Ze moesten hem beloven altijd klaar te staan en hun meester te helpen in de strijd. Pas vanaf de twaalfde eeuw moesten de ridders zich aan strenge wetten houden, dat noemde ze erecodes. Deze codes werden gebruikt bij de jacht, gevechten en aan tafel. Als je ridders was, was het erg belangrijk dat je die codes serieus nam en gehoorzaamde. |
Vroeger noemde ze ridders gewoon ruiters. Ridders waren toen soldaten die erg trouw waren aan hun heer of vorst. Ze moesten hem beloven altijd klaar te staan en hun meester te helpen in de strijd. Pas vanaf de twaalfde eeuw moesten de ridders zich aan strenge wetten houden, dat noemde ze erecodes. Deze codes werden gebruikt bij de jacht, gevechten en aan tafel. Als je ridders was, was het erg belangrijk dat je die codes serieus nam en gehoorzaamde. |
||
| + | De eerste ridders waren in de tijd van de Middeleeuwen. Ze waren bijna altijd te paard. |
||
| − | == |
+ | == Waar leefde een ridder? == |
| + | Ridders leefden in kastelen. In zo’n [[kasteel]] moesten de bewoners veilig zijn tegen aanvallen van eventuele vijanden. Een kasteel werd gebouwd op een plek die moeilijk te bereiken was, bijvoorbeeld op een berg. In een kasteel woonden koningen, baronnen, ridders, bedienden en ander personeel. Het was voor de meeste bewoners geen pretje om er te wonen. Alleen de heer en zijn vrouw hadden een eigen kamer met open haard. Eten deed iedereen samen, maar het was heel weinig, vaak een stuk brood. De slotgrachten van kastelen werden gebruikt als verdediging tegen vijanden, maar er werd ook menselijk afval in gedumpt. Zo liepen menselijke uitwerpselen via een schacht naar een beerput of in de slotgracht. De beerput werd af en toe geleegd. De uitwerpselen werden dan gebruikt als mest op het platteland. |
||
| − | Je moest een man van adel zijn om ridder te worden. Dit was zo omdat ridder zijn heel duur was. Je had veel spullen nodig en een opleiding. Vanaf je 7e werd je page. dan ging je naar een ander kasteel en leerde je goede manieren en hoe je moest vechten. |
||
| + | Het hoorde bij de taak van de ridder om gasten te ontvangen en andere ridders, bedienden en werklui aan het werk te houden. Op de binnenplaats van het kasteel waren ridders, sergeanten en schildknapen vaak aan het oefenen voor hun strijd. |
||
| − | Als je 14 jaar oud was werd je schildknaap. Als je schildknaap was moest je een ridder dienen en die overal mee helpen. Na nog vier jaar werd je tot ridder geslagen. De nacht daarvoor moest je de hele nacht bidden maar je mocht niet slapen. Daarna werd je met de platte kant van een zwaard tot ridder geslagen. |
||
| − | |||
| − | ==Wat is een [[kruistocht]]?== |
||
| − | Een kruistocht is een tocht naar een heilige stad, |
||
| − | bijvoorbeeld naar Jerzualem |
||
| − | [[Categorie: Middeleeuwen]] |
||
| + | == Maakte het uit of je een jongen of meisje was? == |
||
| − | == Jonkvrouw == |
||
| − | De jonkvrouw was in de middeleeuwen een vrouw van adel. |
||
| − | Jonkvrouwen zagen er mooi uit. Een jonge man die ridder wilde worden probeerde met een jonkvrouw te trouwen om zo zelf ook van adel te worden. |
||
| + | Als je ridder wilde worden moest je een jongen zijn. De vrouwen werden jonkvrouw als ze van adellijk bloed waren. Sommige vrouwen gingen mee op kruistocht. Ze zochten onder andere eten en kookten. Vrouwen van wie de man vermist raakte bij een kruistocht mocht hertrouwen. Er waren ook vrouwen die echt meevochten in de strijd. Een voorbeeld hiervan is [[Jeanne d'Arc]]. Zij versloeg de Engelsen toen zij Frankrijk binnenvielen. |
||
| − | == middeleeuwse voorwerpen == |
||
| − | * Kachelstenen<BR> |
||
| − | Kachelstenen zijn stenen die je achter de kachel in de muur bouwt. |
||
| − | Als de kachel aan staat worden de kachelstenen lekker warm. |
||
| − | Als de kachel uit gaat zijn de stenen nog warm en daardoor blijft je huis nog warm. |
||
| + | == Hoe zag een ridder eruit? == |
||
| − | ==De eerste ridders== |
||
| + | [[Bestand:Wiki_Loves_Art_-_Bruxelles_-_Porte_de_Hal_-_Cotte_de_mailles_(Q26299758).jpg|thumb|right|Maliënkolder en een plaatharnas]] |
||
| − | De eerste ridders waren in de tijd van de Middeleeuwen. |
||
| + | Als een ridder in een strijd was, droeg die een wapenuitrusting van staal, soms woog deze wel 25 kg! |
||
| − | Ze waren bijna altijd te paard. |
||
| + | De eerste middeleeuwse ridders vochten in maliënkolders, die waren gemaakt van een heleboel ijzeren ringetjes. Die waren heel soepel, de ridders konden er makkelijk in bewegen. Onder een maliënkolder droegen ze een wambuis. Dit was een soort vest wat de meeste klappen van slagwapens opving. Het maliënkolder werd gebruikt als bescherming tegen pijlen en lansen. |
||
| − | Pas vanaf de 12e eeuw moesten de ridders zich aan strenge regels een voorschriften houden. |
||
| + | Vanaf de 13e eeuw werden er steeds meer stalen platen toegevoegd, die met gespen en riemen aan elkaar vast zaten. Aan het einde van de 15e eeuw werd het plaatsharnas over het hele lichaam gedragen. Dit was een goede bescherming tegen pijlen. Doordat de verschillende platen over elkaar heen bevestigd werden, konden de ridders nog wel het paard bestijgen. |
||
| − | De afspraken die daar over gemaakt werden noemden ze erecode. |
||
| + | Ridders droegen ook verschillende wapens voor de strijd. Een ridder had altijd een dolk bij zich. Hiermee kon hij gevechten voeren op korte afstand, jagen en eten. Het bekendste wapen wat een ridder bij zich had, is het zwaard. Daarnaast kon een ridder ook een bijl, knots of strijdvlegel meenemen. |
||
| − | Voor aan tafel waren er speciale regels voor de jacht en voor tijdens een gevecht. |
||
| + | Voor de verdediging droeg elke ridder een schild. Op zijn schild hadden ze een familiewapen staan, dat wordt ook wel [[heraldiek]] genoemd. Zo kon een ridder in een strijd herkennen wie bij wie hoorde. Een ridder gaf zijn heraldiek door aan zijn oudste zoon, daarom werd het een familiewapen. Die familiewapens verschenen op zegels van documenten en zijn zelfs nu nog te zien in zalen van kastelen en op middeleeuwse graven. |
||
| − | Van de ridders werden een aantal dingen verwacht ze moesten zich netjes gedragen en manieren hebben. |
||
| + | Ridders reden vaak op paarden. Rijke ridders hadden soms wel drie verschillende paarden. Eén paard voor de strijd, één voor lange reizen en één voor het dragen van uitrusting. |
||
| − | Als je een ridder wilden worden dan moest je plechtig belovn dat je de erecode altijd zal blijven volgen en dat je daar trouw aan bleef. |
||
| − | == |
+ | == Voorbeelden van ridders == |
| + | Veel mensen kennen wel koning Arthur en zijn ridders van de ronde tafel. Het is niet bekend of dit verhaal ook echt is gebeurd. Wel geeft het een mooi geromantiseerd beeld van de ridders. Koning Arthur liet zijn ridders aan een ronde tafel zitten. Iedereen was gelijk aan elkaar. Zo ook ridder Lancelot, die niet van adel was. Het verhaal is vaak verteld op verschillende manieren. |
||
| − | Om een ridder te worden moest je man zijn en uit een adelijke familie komen. |
||
| + | Ook erg bekend is de held Robin Hood. Hij was geen ridder, maar hij vocht wel tegen verschillende ridders. Hij leek juist een tegenstander te zijn van rijke ridders die alles voor zichzelf hielden. Hij nam geld weg bij de rijke en gaf dit aan de arme. |
||
| − | Dit komt omdat een ridder zijn veel geld kost. |
||
| + | [[Bestand:Edmund_blair_leighton_accolade.jpg|thumb|right|300px|Ridderslag]] |
||
| − | Want je moest een opleiding volgen en de spullen die je daar voor nodig hebt zijn niet goedkoop. |
||
| + | ==Hoe zag de werkdag van een middeleeuwse ridder er uit?== |
||
| − | Dus het was wel zo makkelijk als je veel geld had want anders was het niet gemakkelijk om ridder te worden. |
||
| + | De werkdag van de ridder bestond uit verschillende werkzaamheden, zoals oorlog voeren en de boeren op het land controleren. |
||
| − | Als je bijvoorbeeld veel land had was het ook makkelijker om ridder te worden. |
||
| − | Want land brengt veel geld op. |
||
| − | Om een ridder te worden moest je vroeg beginnen met je opleiding al was je al een jaar of zeven dan werd je vaak al naar een ander [[kasteel]] gestuurd om tafels te bedienen en goede manieren moest je daar dan ook leren. |
||
| − | Je leerde daar een echte man worden. |
||
| − | Op de binnen plaats van het kasteel leerden een soldaat de jongens vechten en verdedingen met botte wapens of stokken en zelf gemaakte houten zwaarden.<BR> |
||
| − | Een ridder moet ook in goede vorm blijven onder andere conditie dus ze deden ook aan [[zwemmen]] en [[worstelen]]. |
||
| − | Het eerste paard van de toekomstigge ridder was een houten paard op wieltjes dat werd door andere getrokken. |
||
| − | Want daar konden ze op leren rijden. |
||
| − | Je leerde met een bezem aanvallen op het paard de bezem dienden als lans dat is het wapen van een ridder ter paard. |
||
| − | ==Schildknaap== |
||
| − | Als je veertien jaar oud was dan werd je een schildknaap. |
||
| − | Een schildknaap moest een riddr helpen met de voorbereidingen van het gevecht. |
||
| − | En aan de zijde van de ridder mee moest vechten. |
||
| − | Na vier jaar schildknaap te zijn geweest werd je ridder. |
||
| − | Dat gebeurde op een hele speciale manier.<BR> |
||
| − | Vooraf hielden ze een nachtwake dat houd in dat je om een paar uur wakker blijft en de wacht houd. |
||
| − | De volgende dag werd je met een zwaard tot ridder geslagen. |
||
| − | Dit noemde men ook wel een ridderslag. |
||
| − | Als ridder kon je een zwaard en gouden sporen dragen zo kon iedereen zien dat je een ridder was. |
||
| − | == |
+ | ===Hoeveel uur werkte een ridder?=== |
| + | Het is niet goed in te schatten hoeveel uur een ridder per dag werkte. Dit lag aan de diverse werkzaamheden. Wanneer een ridder aan het oorlog voeren was, maakte hij veel uren. Bij het kasteel werkten de ridders afwisselende uren. Bij de volgende vraag wordt verteld wat ridders allemaal deden. |
||
| + | ===Wat voor werk hadden de ridders?=== |
||
| − | De eerste ridders vochten in malienkolders. |
||
| + | Oorlog voeren was de belangrijkste bezigheid van de ridders. De ridders waren tijdens deze strijd in goede wapenuitrusting, zoals een (slag)zwaard, lans, dolk en een schild waarop het wapen van de ridder was geschilderd. De ridders vielen kastelen en steden aan. Bij een belegering konden ridders uit twee dingen kiezen. De eerste was het kasteel omsingelen en afsluiten om zo de vijanden uit te laten hongeren. De andere manier was bruut geweld, door het kasteel dus aan te vallen. Er werd hierbij dan gebruik gemaakt van katapulten, stormrammen en belegeringstorens. Vanaf de vijftiende eeuw ontstond er ook buskruit. |
||
| − | Dit was een soort pak dat van kleine ringetjes gemaakt was. |
||
| − | Het materiaal was buigzaam en bedekte alles heel goed. |
||
| − | Maar het pak bood niet genoeg bescherming, want een pijl of ander wapen kon er zo doorheen gaan. |
||
| + | Als er geen oorlog was, keek de ridder hoe het op het land ging. Ze gingen dan controleren of de boeren hun belasting wel betaalden en of ze nog iets nodig hadden. Bij een bouw van een kasteel moest een ridder kijken of de slotgracht verdiept moest worden. Verder moest hij de boekhouding doen en ging hij op jacht. Het op jacht gaan was een goede oefening voor een ridder, het gaf hen de kans om moed te tonen wanneer ze tegenover gevaarlijke dieren kwamen staan. Hier kwamen ook de drakenverhalen vandaan. Het op jacht gaan leverden vaak ook vlees op. De ridder was dus ook een soort manager van een bedrijf. |
||
| − | ==[[Harnas]]== |
||
| − | Vanaf het eind van de 13de eeuw gingen de ridders zich bedekken met stalen platen. |
||
| − | In de volgende honders jaar werden er steeds meer platen toegevoegd. |
||
| − | Een goed harnas was vaak heel duur om te kopen. |
||
| − | In heel Europa maakte men wapenuitrustingen, maar de beste kwamen uit Italiaanse steden zoals Milaan of Brescia, of uit Zuid-Duitse steden zoals Augsburg of Neurenberg. |
||
| − | Daar was het makkelijk om aan ijzererts en houtskool te komen. |
||
| − | ====Hoe ging men nu te werk?==== |
||
| − | Men hamerde stukken ijzer tot platen en in model geknipt. |
||
| − | Daarna werden ze op aambeelden in de goede vorm geslagen. |
||
| − | Dan werden ze gehard in het vuur om tenslotte gepolijst te worden met stro en linnen. |
||
| − | Niet alle wapens konden natuurlijk tegelijkertijd gebruikt worden in het gevecht. |
||
| + | Behalve dit hielden ridders ook van vechttoernooien. Dit werd om meerdere redenen gehouden. Ten eerste voor het oefenen, maar ook in naam van een jonkvrouw of vanuit verveling. Deze toernooien bleken wel gevaarlijk te zijn, want vaak sneuvelde een ridder. |
||
| − | ==Wapens== |
||
| − | Ieder wapen had zijn eigen functie. |
||
| − | De mannen vooraan in de groep gebruikten meestal pijl en boog. |
||
| − | Zo nu en dan schoot men ook wel eens pijlen met vuur naar de vijand toe. |
||
| − | Dit was meestal het teken om de strijd te beginnen. Vervolgens had je de ridders met hun lans die ze konden gebruiken om de vijand van zijn paard af te stoten. |
||
| − | Daarnaast had je ook ridders die vochten met zwaarden, knotsen, speren en bijlen. |
||
| − | Deze wapens werden gebruikt om te voet tegen de vijand te vechten. |
||
| + | Vanaf de twaalfde eeuw, dus in de tijd van de steden en staten, werd de levensstijl van de ridders verfijnder. Ze kregen belangstelling voor literatuur, mooie kleding, exotisch eten en drinken. In die sfeer paste de hoofse liefde. De ridder aanbad een voor hem onbereikbare getrouwde vrouw. Hij schreef liefdesgedichten, vocht voor haar op toernooien en verrichtte uit haar naam heldendaden. Zij flirtte met hem en prees zijn moed. Het was haar of de dood. |
||
| − | ==Veldslagen == |
||
| + | [[Bestand:Toernooi_het_melee_gerestaureerde_middeleeuwse_afbeelding.jpg|thumb|right|300px|Riddertoernooi]] |
||
| − | Veldslagen waren gevechten die gehouden werden tijdens oorlogen. |
||
| + | |||
| − | De ridders reden vooruit om te verkennen waar de vijand ergens verbleef. |
||
| + | ===Wat deden ridders in hun vrije tijd?=== |
||
| − | De soldaten verspreidden zich over het land of gebied van de vijand. |
||
| + | Ridders hadden vaak avonden met dans en zang. Muziek was vooral voor de ontspanning, bijvoorbeeld tijdens het eten. Verder speelden ridders ook bordspellen. Dit zorgde ervoor om de lange avonden door te komen. Vooral schaken was een populaire oorlogsspel voor de ridders. |
||
| − | Daar werden boeren vermoord en alles verbrandt wat de vijand nog zou kunnen gebruiken; huizen, stallen, oogst enz Achter het leger aan kwamen de voorraadwagens, bedienden en zieken of gewonden. |
||
| + | |||
| − | De leiders probeerden de vijand altijd te verrassen of soms de strijd te vermijden door vrede met de vijand te sluiten. |
||
| + | ==Wat voor regels en plichten had de ridder?== |
||
| − | De beslissingen die deze leiders maakten hingen voor een groot deel ook af van het weer, het landschap, of ze genoeg te eten hadden en of ze niet verraden werden door een spion of overloper. |
||
| + | Volgens de riddereed moest een ridder dapper zijn en zich inzetten voor armen, weduwen en wezen. Plunderen was verboden. Er waren hierbij ook vijf hoofdwaarden geformuleerd: |
||
| − | Tijdens de strijd tegen de vijand vielen als eerste de ridders aan gevolgd door de rest van het leger. |
||
| + | * Eer |
||
| − | Dit konden soldaten te paard of te voet zijn. |
||
| + | *Kracht en moed |
||
| − | Een veldslag kon soms wel een tot drie dagen duren, maar vaak waren de legers al langer bij elkaar in de buurt. |
||
| + | *Trouw |
||
| − | Bij een veldslag konden wel duizenden mannen omkomen. |
||
| + | *Vrijgevigheid |
||
| − | De meeste ernstig gewonden werden uit hun lijden verlost door ze alsnog te doden, maar sommige wisten toch wel weg te komen en werden verbonden door vrienden, monniken of nonnen. |
||
| + | *Eerlijkheid. De realiteit was ondanks die mooie beloften niet altijd zo, want veel ridders toonden weinig genade bij een veldslag. Ze joegen vijanden op, wat vaak de dood tot gevolg had. Ook stond er bij een ridder vaak veel op het spel op het moment dat ze een nederlaag hadden. Meestal verloren ze hierdoor hun baan. |
||
| + | |||
| + | ==Weetjes== |
||
| + | Wist je dat: |
||
| + | * een [[kemenade]] een van de belangrijkste plekken in het kasteel was? |
||
| + | * een donjon een middeleeuwse verdedigbare woontoren is? |
||
| + | * de ridders en vikingen in de zelfde tijd leefde. |
||
| − | ==Ridder Toernooien == |
||
| − | Ongeveer 800 jaar geleden begonnen ridders schijngevechten tegen elkaar te houden. |
||
| − | Dit deden ze om te oefenen en aan elkaar te laten zien wat ze konden. |
||
| − | In het begin werden er ruwe massagevechten gehouden, die noemde ze mêlee. |
||
| − | Maar als heel snel werden er regels opgesteld. |
||
| − | Het terrein waar de toernooien gehouden waren werden versierd met vaandels en wapenschilden, daarnaast werden er ook tribunes gebouwd. |
||
| − | De wapenrusting van de ridders waren ook rijk versierd. |
||
| − | Bij een toernooi kon een jonge ridders bekend worden, waardoor hij misschien wel een huwelijk kon sluiten met een rijke(, adellijke) jonkvrouw. |
||
| − | Ridders trokken op deze manier van land naar land om bekend te worden en rijk te worden. |
||
| − | Het populairste man tot man gevecht was het steek spel. |
||
| − | Dan probeerde men met een lans elkaar uit het zadel te stoten. |
||
| − | De winnaar kreeg een wapenrusting of goud. |
||
| − | Een toernooi was dan wel een vriendschappelijk gevecht, toch konden daar wel eens doden bij vallen. |
||
| − | |||
==Externe links== |
==Externe links== |
||
| + | * [http://webpad-ridders.yurls.net/ Webpad ridders] |
||
| − | * [http://mediatheek.thinkquest.nl/~kla027/ridderkruis.gif Afbeelding ridderkruis] |
||
| + | |||
| + | |||
| + | <!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB --> |
||
| + | [[Categorie:Woordenschat]] |
||
| + | [[Categorie:Uitbreidingwoordenlijstgroep1]] |
||
| + | [[Categorie:Middeleeuwen]] |
||
| + | [[Categorie:Adel]] |
||
| + | [[Categorie:Adellijke titel]] |
||
| + | [[fr:Chevalier (Moyen Âge)]] |
||
| − | ==Videolink== |
||
| − | * [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20041201.asf Klokhuisfilmpje over het harnas] |
||
| − | * [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/bb.20041201.asf Klokhuisfilmpje over de ridders] |
||
| − | * [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20050701_middeleeuwen07_high.wmv Ridders] |
||
| − | * [http://beeldbank.schooltv.nl/oneclip.jsp?id=22826 Ridders 2] |
||
Huidige versie van 29 dec 2023 om 15:09
| Adel |
|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Een ridder is een soort soldaat in de middeleeuwen. De ridder is in dienst van een ander bijvoorbeeld een koning, een hertog of een andere ridder. De ridder heeft een eed van trouw afgelegd aan zijn heer.
Wie vandaag de dag een lintje verdient rond koningsdag, kan ook een ridder zijn.
Waar moesten ridders zich aanhouden?
Een ridder moest zich aan een gedragscode houden. Deze bestond uit waarden, waaronder:
- Barmhartigheid (helpen van de medemens)
- Nederigheid (bescheiden opstellen)
- Eer
- Opoffering
- Godvrezendheid (geloven in God)
- Trouw
- Rechtschapenheid (eerlijk zijn)
Wat moesten ridders goed kunnen?
Je moest goed kunnen vechten, verdedigen en nette manieren kennen. Ze moesten ook veel moed hebben.
Wat deden de ridders?
Ridders waren er vooral om oorlog te voeren. Ze voerde ook oorlog in de omgeving van Jeruzalem. De paus stuurde ridders om dit gebied te veroveren. Ridders moesten lange reizen maken om bij Jeruzalem te komen. Dit werden kruistochten genoemd. Als de ridders niet hoefden te vechten, deden ze mee aan toernooien. In het begin werden toernooien alleen gehouden om te trainen voor de oorlog. Later werd er een heel spektakel van gemaakt. Er waren verschillende soorten toernooien. Het bekendste soort is wel het steekspel. In zo'n steekspel reden ridders te paard op elkaar af met een lans. De ridder die de ander uit het zadel kreeg, haalde het hoogst aantal punten. Naast al het vechten, hadden ridders nog andere taken. Zo moesten ze ook het landgoed van hun familie beheren, bevelen geven aan de boeren die er werkten, belasting innen, de boeren beschermen en onderlinge ruzies oplossen. Daarnaast deden de ridders vaak mee met de jacht. Hierbij reden ze op een paard met een kruisboog of een handboog. Een pijl die werd afgevuurd door een handboog, kon wel 300 meter ver komen!
Hoe werd je een ridder?
Je moest een jongen/man van adel zijn om ridder te worden. Ridder worden was namelijk heel duur. Je moest je eigen uitrusting betalen en een opleiding volgen. Vanaf je zevende werd je als page meegenomen naar een ander kasteel. Je leerde goede manieren en bediende je heer. De page kreeg onderwijs van de priester in het kasteel. Hij leerde er iets over geschiedenis, aardrijkskunde en godsdienst. Maar ook een beetje lezen en schrijven, zodat hij later zijn eigen naam kon herkennen en schrijven. Daarnaast moest hij huishoudelijke taken uitvoeren, werd gebruikt als loopjongen of deed schoonmaakwerk. Als je veertien jaar oud was werd je schildknaap. Als je schildknaap was moest je een ridder dienen en die overal mee helpen. Zo moest je helpen het harnas aan te trekken en de wapens schoonmaken. Daarnaast leerde je omgaan met verschillende wapens. Op je twintigste kon je tot ridder geslagen worden. De nacht daarvoor moest je de hele nacht bidden maar je mocht niet slapen. Daarna werd je met de platte kant van een zwaard tot ridder geslagen. De opleiding begon vroeg omdat men een ridderlijk karakter van de toekomstige ridders verwachten. Dit was namelijk: dapper en eervol zijn in de strijd, trouw aan God en zijn heer zijn, aardig tegenover zwakke mensen zijn, hen helpen en een vrouw met respect behandelen. Vroeger noemde ze ridders gewoon ruiters. Ridders waren toen soldaten die erg trouw waren aan hun heer of vorst. Ze moesten hem beloven altijd klaar te staan en hun meester te helpen in de strijd. Pas vanaf de twaalfde eeuw moesten de ridders zich aan strenge wetten houden, dat noemde ze erecodes. Deze codes werden gebruikt bij de jacht, gevechten en aan tafel. Als je ridders was, was het erg belangrijk dat je die codes serieus nam en gehoorzaamde. De eerste ridders waren in de tijd van de Middeleeuwen. Ze waren bijna altijd te paard.
Waar leefde een ridder?
Ridders leefden in kastelen. In zo’n kasteel moesten de bewoners veilig zijn tegen aanvallen van eventuele vijanden. Een kasteel werd gebouwd op een plek die moeilijk te bereiken was, bijvoorbeeld op een berg. In een kasteel woonden koningen, baronnen, ridders, bedienden en ander personeel. Het was voor de meeste bewoners geen pretje om er te wonen. Alleen de heer en zijn vrouw hadden een eigen kamer met open haard. Eten deed iedereen samen, maar het was heel weinig, vaak een stuk brood. De slotgrachten van kastelen werden gebruikt als verdediging tegen vijanden, maar er werd ook menselijk afval in gedumpt. Zo liepen menselijke uitwerpselen via een schacht naar een beerput of in de slotgracht. De beerput werd af en toe geleegd. De uitwerpselen werden dan gebruikt als mest op het platteland. Het hoorde bij de taak van de ridder om gasten te ontvangen en andere ridders, bedienden en werklui aan het werk te houden. Op de binnenplaats van het kasteel waren ridders, sergeanten en schildknapen vaak aan het oefenen voor hun strijd.
Maakte het uit of je een jongen of meisje was?
Als je ridder wilde worden moest je een jongen zijn. De vrouwen werden jonkvrouw als ze van adellijk bloed waren. Sommige vrouwen gingen mee op kruistocht. Ze zochten onder andere eten en kookten. Vrouwen van wie de man vermist raakte bij een kruistocht mocht hertrouwen. Er waren ook vrouwen die echt meevochten in de strijd. Een voorbeeld hiervan is Jeanne d'Arc. Zij versloeg de Engelsen toen zij Frankrijk binnenvielen.
Hoe zag een ridder eruit?
.jpg)
Als een ridder in een strijd was, droeg die een wapenuitrusting van staal, soms woog deze wel 25 kg! De eerste middeleeuwse ridders vochten in maliënkolders, die waren gemaakt van een heleboel ijzeren ringetjes. Die waren heel soepel, de ridders konden er makkelijk in bewegen. Onder een maliënkolder droegen ze een wambuis. Dit was een soort vest wat de meeste klappen van slagwapens opving. Het maliënkolder werd gebruikt als bescherming tegen pijlen en lansen. Vanaf de 13e eeuw werden er steeds meer stalen platen toegevoegd, die met gespen en riemen aan elkaar vast zaten. Aan het einde van de 15e eeuw werd het plaatsharnas over het hele lichaam gedragen. Dit was een goede bescherming tegen pijlen. Doordat de verschillende platen over elkaar heen bevestigd werden, konden de ridders nog wel het paard bestijgen. Ridders droegen ook verschillende wapens voor de strijd. Een ridder had altijd een dolk bij zich. Hiermee kon hij gevechten voeren op korte afstand, jagen en eten. Het bekendste wapen wat een ridder bij zich had, is het zwaard. Daarnaast kon een ridder ook een bijl, knots of strijdvlegel meenemen. Voor de verdediging droeg elke ridder een schild. Op zijn schild hadden ze een familiewapen staan, dat wordt ook wel heraldiek genoemd. Zo kon een ridder in een strijd herkennen wie bij wie hoorde. Een ridder gaf zijn heraldiek door aan zijn oudste zoon, daarom werd het een familiewapen. Die familiewapens verschenen op zegels van documenten en zijn zelfs nu nog te zien in zalen van kastelen en op middeleeuwse graven. Ridders reden vaak op paarden. Rijke ridders hadden soms wel drie verschillende paarden. Eén paard voor de strijd, één voor lange reizen en één voor het dragen van uitrusting.
Voorbeelden van ridders
Veel mensen kennen wel koning Arthur en zijn ridders van de ronde tafel. Het is niet bekend of dit verhaal ook echt is gebeurd. Wel geeft het een mooi geromantiseerd beeld van de ridders. Koning Arthur liet zijn ridders aan een ronde tafel zitten. Iedereen was gelijk aan elkaar. Zo ook ridder Lancelot, die niet van adel was. Het verhaal is vaak verteld op verschillende manieren. Ook erg bekend is de held Robin Hood. Hij was geen ridder, maar hij vocht wel tegen verschillende ridders. Hij leek juist een tegenstander te zijn van rijke ridders die alles voor zichzelf hielden. Hij nam geld weg bij de rijke en gaf dit aan de arme.
Hoe zag de werkdag van een middeleeuwse ridder er uit?
De werkdag van de ridder bestond uit verschillende werkzaamheden, zoals oorlog voeren en de boeren op het land controleren.
Hoeveel uur werkte een ridder?
Het is niet goed in te schatten hoeveel uur een ridder per dag werkte. Dit lag aan de diverse werkzaamheden. Wanneer een ridder aan het oorlog voeren was, maakte hij veel uren. Bij het kasteel werkten de ridders afwisselende uren. Bij de volgende vraag wordt verteld wat ridders allemaal deden.
Wat voor werk hadden de ridders?
Oorlog voeren was de belangrijkste bezigheid van de ridders. De ridders waren tijdens deze strijd in goede wapenuitrusting, zoals een (slag)zwaard, lans, dolk en een schild waarop het wapen van de ridder was geschilderd. De ridders vielen kastelen en steden aan. Bij een belegering konden ridders uit twee dingen kiezen. De eerste was het kasteel omsingelen en afsluiten om zo de vijanden uit te laten hongeren. De andere manier was bruut geweld, door het kasteel dus aan te vallen. Er werd hierbij dan gebruik gemaakt van katapulten, stormrammen en belegeringstorens. Vanaf de vijftiende eeuw ontstond er ook buskruit.
Als er geen oorlog was, keek de ridder hoe het op het land ging. Ze gingen dan controleren of de boeren hun belasting wel betaalden en of ze nog iets nodig hadden. Bij een bouw van een kasteel moest een ridder kijken of de slotgracht verdiept moest worden. Verder moest hij de boekhouding doen en ging hij op jacht. Het op jacht gaan was een goede oefening voor een ridder, het gaf hen de kans om moed te tonen wanneer ze tegenover gevaarlijke dieren kwamen staan. Hier kwamen ook de drakenverhalen vandaan. Het op jacht gaan leverden vaak ook vlees op. De ridder was dus ook een soort manager van een bedrijf.
Behalve dit hielden ridders ook van vechttoernooien. Dit werd om meerdere redenen gehouden. Ten eerste voor het oefenen, maar ook in naam van een jonkvrouw of vanuit verveling. Deze toernooien bleken wel gevaarlijk te zijn, want vaak sneuvelde een ridder.
Vanaf de twaalfde eeuw, dus in de tijd van de steden en staten, werd de levensstijl van de ridders verfijnder. Ze kregen belangstelling voor literatuur, mooie kleding, exotisch eten en drinken. In die sfeer paste de hoofse liefde. De ridder aanbad een voor hem onbereikbare getrouwde vrouw. Hij schreef liefdesgedichten, vocht voor haar op toernooien en verrichtte uit haar naam heldendaden. Zij flirtte met hem en prees zijn moed. Het was haar of de dood.
Wat deden ridders in hun vrije tijd?
Ridders hadden vaak avonden met dans en zang. Muziek was vooral voor de ontspanning, bijvoorbeeld tijdens het eten. Verder speelden ridders ook bordspellen. Dit zorgde ervoor om de lange avonden door te komen. Vooral schaken was een populaire oorlogsspel voor de ridders.
Wat voor regels en plichten had de ridder?
Volgens de riddereed moest een ridder dapper zijn en zich inzetten voor armen, weduwen en wezen. Plunderen was verboden. Er waren hierbij ook vijf hoofdwaarden geformuleerd:
- Eer
- Kracht en moed
- Trouw
- Vrijgevigheid
- Eerlijkheid. De realiteit was ondanks die mooie beloften niet altijd zo, want veel ridders toonden weinig genade bij een veldslag. Ze joegen vijanden op, wat vaak de dood tot gevolg had. Ook stond er bij een ridder vaak veel op het spel op het moment dat ze een nederlaag hadden. Meestal verloren ze hierdoor hun baan.
Weetjes
Wist je dat:
- een kemenade een van de belangrijkste plekken in het kasteel was?
- een donjon een middeleeuwse verdedigbare woontoren is?
- de ridders en vikingen in de zelfde tijd leefde.