Gebruiker:Mike1023/Kladblok: verschil tussen versies
| (40 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox politieke partij |
{{Infobox politieke partij |
||
| − | | naam = |
+ | | naam = Rex <br> ''Front populaire de Rex'' |
| − | | afbeelding = |
+ | | afbeelding = [[Bestand:Emblem_of_the_Rexist_Party.svg|200px]] |
| − | | oprichting = |
+ | | oprichting = 2 november 1935 |
| − | | opheffing = |
+ | | opheffing = 30 maart 1945 |
| actief in = {{BE}} |
| actief in = {{BE}} |
||
| − | | richting = [[ |
+ | | richting = [[Extreemrechts]] |
| − | | stroming = [[ |
+ | | stroming = Belgisch [[nationalisme]] <br> [[Authorianisme]] <br> [[Corporatisme]] <br> [[Conservatisme]] <br> [[Fascisme]] (sinds 1937) <br> [[Nationaalsocialisme]] (vanaf 1940) |
| presidentskandidaat = |
| presidentskandidaat = |
||
| president = |
| president = |
||
| vicepresidentskandidaat = |
| vicepresidentskandidaat = |
||
| vicepresident = |
| vicepresident = |
||
| − | | oprichter = [[ |
+ | | oprichter = [[Léon Degrelle]] |
| partijleider = |
| partijleider = |
||
| partijvoorzitter = |
| partijvoorzitter = |
||
| Regel 51: | Regel 51: | ||
| beneuxpartij = |
| beneuxpartij = |
||
| europesepartij = |
| europesepartij = |
||
| − | | internationaal = |
+ | | internationaal = |
| − | | partijkleur = |
+ | | partijkleur = D31212 |
| − | | voorgaand = |
+ | | voorgaand = |
| + | | opvolgend = |
||
| − | | opvolgend = [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Vlaamse Liberalen en Democraten]] (VLD) <br> [[Parti réformateur libéral]] (PRL) |
||
| fusie = |
| fusie = |
||
| − | | opgegaan = |
+ | | opgegaan = |
| afsplitsing = |
| afsplitsing = |
||
| afgesplitst = |
| afgesplitst = |
||
| voortzetting = |
| voortzetting = |
||
}} |
}} |
||
| + | '''Rex''' was een extreemrechtse [[politieke partij]] in [[België]] tussen 1935 en 1945. De partij hing eerst het [[corporatisme]] aan, maar later (ook) het [[fascisme]] en het [[nationaalsocialisme]]. |
||
| − | De '''Partij voor Vrijheid en Vooruitgang''' ('''PVV'''), of in het [[Frans]]: ''Parti de la Liberté et du Progrès'' (PLP), was een [[België|Belgische]] politieke partij. De PVV-PLP werd opgericht in 1961 als opvolger van de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]]. De nieuwe liberale partij moest conservatieve en gematigde kiezers meer aanspreken. |
||
| + | De partij werd opgericht in 1935 door [[Léon Degrelle]]. Hoewel de partij in heel België actief was, had het enkel succes in [[Wallonië]] en [[Brussel (stad)|Brussel]]. De partij brak in 1936 door en behaalde meteen 21 zetels. Toch werd Rex nooit een grote organisatie. In 1938 raakte de partij alweer in verval. Rex werkte samen met het [[Vlaamsch Nationaal Verbond]] (VNV). Beide partijen werkten nauw samen met de Duitse bezetter tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]]. |
||
| − | De PVV-PLP was rechtser dan de Liberale Partij op economisch vlak. De partij stond voor lagere belastingen, een kleine rol voor de overheid, [[vrijhandel]] en Europese samenwerking. In 1972 werden de Vlaamse en Franstalige afdeling twee aparte partijen. De Vlaamse afdeling behield zijn naam, terwijl de Franstalige afdeling verder ging onder de naam [[Parti réformateur libéral]] (PRL). Dit was de voorloper van de [[Mouvement Réformateur]] (MR). Hierdoor was de PVV vanaf 1972 alleen in Vlaanderen actief. De partij begon toen ook de [[Vlaamse Beweging]] meer te omarmen en werd voorstander van het [[federalisme]]. In 1992 werd de PVV omgedoopt in de ''Vlaamse Liberalen en Democraten'' (VLD). Tegenwoordig staat deze partij bekend als de [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten]] (Open Vld). |
||
| + | De ideologie van Rex wordt vaak aangeduid als '''rexisme'''. Na de oorlog werd de partij verboden. Degrelle vluchtte naar Spanje, waar hij in 1994 overleed. |
||
| − | De Partij voor Vrijheid en Vooruitgang heeft aan verschillende regeringen meegedaan, maar nooit een premier geleverd. [[Willy De Clercq]] en [[Guy Verhofstadt]] waren bekende gezichten van de partij. |
||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
| − | === |
+ | ===Ontstaan=== |
| + | [[File:Livre_Léon_Degrelle_E._d'Hooghvorst.jpg|right|250px|thumb|In 1936 publiceerde schrijver en filosoof [[Emmanuel d'Hooghvorst]] het [[pamflet]] ''J'accuse Léon Degrelle''. In dit pamflet waarschuwde hij voor de ware intenties van Rex. Hij schreef onder andere dat Degrelle ondemocratisch en populistisch was.]] |
||
| − | De [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]] werd in 1846 als de eerste politieke partij van het land. Tijdens de 19e eeuw had de partij veel aanhang, maar dit veranderde in 1891. De Liberale Partij was vanaf toen slechts de derde partij van het land. De liberalen waren in deze tijd nog groot voorstander van de strikte [[scheiding van kerk en staat]]. Zo wilden zij dat alleen het openbaar onderwijs (scholen zonder religieuze grondslag) geld van de overheid kregen. Veel conservatieve en gematigde liberalen waren het hier niet mee eens. Zij stapten over naar de [[Katholieke Partij]]. Ook verloren de liberalen de stemmen van arbeiders aan de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP). |
||
| + | Léon Degrelle was oorspronkelijk lid van de [[Katholieke Partij]]. In 1935 deed hij op het partijcongres in [[Kortrijk]] een poging om partijvoorzitter van de Katholieke Partij te worden. Deze poging mislukte. De katholieken kozen namelijk de gematigde [[Paul van Zeeland]]. Degrelle stapte vervolgens uit de partij. Volgens Degrelle was de Katholieke Partij te gematigd. Samen met handelaren, traditionele katholieken, werklozen en veteranen richtte hij Rex op later dat jaar. |
||
| − | + | Degrelle wist met zijn persoonlijkheid veel kiezers te trekken. Hierover vielen ook veel conservatieve kiezers van de Katholieke Partij. Zij waren voornamelijk bang voor de groei van de [[Kommunistische Partij van België]] (KPB) en de [[Belgische Werkliedenpartij]] (BWP). Ook waren zij ontevreden over de economische crisis. België leed namelijk zwaar onder de [[Grote Depressie]]. Hierdoor was er veel armoede en werkloosheid. |
|
| − | === |
+ | ===Verkiezingen van 1936=== |
| + | Tijdens de verkiezingen van 1936 behaalde Rex 21 zetels in de [[Kamer van Volksvertegenwoordigers]] en 8 zetels in de [[Senaat (België)|Senaat]]. Dit kwam als een schok voor de andere politieke partijen. Rex werd namelijk meteen de vierde partij van het land. Toch was de aanhang van de partij zeer lokaal. In Vlaanderen behaalde de partij bijna geen stemmen. Vrijwel alle stemmen kwamen uit Brussel en Wallonië. Ook in deze twee regio's waren er grote verschillen. Zo hing 30% van de bevolking van de provincie [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]] Rex aan, terwijl dit in [[Henegouwen]] slechts 9% was. |
||
| − | In 1961 besloot partijvoorzitter [[Omer Vanaudenhove]] het imago van de partij te verbeteren. De Liberale Partij werd naar ''Partij voor Vrijheid en Vooruitgang'' (PVV) of ''Parti de la Liberté et du Progrès'' (PLP) omgedoopt. Ook veranderden enkele standpunten. Zo was de partij niet meer voorstander van de strikte scheiding tussen kerk en staat. Hierdoor hoopte de partij ook kiezers van de [[Christelijke Volkspartij]] (CVP) aan te spreken. De partij voerde campagne tegen de impopulaire regering, waar de CVP onderdeel van was. De vernieuwing was een succes: de partij steeg van 20 naar 48 zetels. |
||
| + | In 1937 was er een bij-verkiezing voor een zetel in Brussel. Degrelle en Van Zeeland wilden beide deze zetel hebben. De liberalen, socialisten en zelfs de communisten riepen op om voor Van Zeeland te stemmen. Van Zeeland zag namelijk in dat Rex een gevaarlijke partij was. De Katholieke Kerk steunde Van Zeeland. De aartsbisschop van Mechelen riep katholieken op om voor Van Zeeland te stemmen. Uiteindelijk won Van Zeeland met ruime meerderheid. |
||
| − | De CVP vormde echter een regering met de [[Belgische Socialistisch Partij]] (BSP). Eén jaar later viel deze regering echter, waardoor de PVV-PLP samen met de CVP een regering vormde onder premier [[Paul Vanden Boeynants]]. De PVV-PLP was nog altijd tegen de [[Vlaamse Beweging]]. Het bestuur was namelijk grotendeels Franstalig en zag de Vlaamse Beweging als gevaar voor de eenheid van België. Plannen voor de gemeenschappen werden daardoor in de koelkast gezet. Toch groeiden de spanningen tussen de gemeenschappen. Zo was er een campagne om van de [[Katholieke Universiteit Leuven]] een Nederlandstalige universiteit te maken. In 1968 viel de regering hierdoor. |
||
| + | ===Verval=== |
||
| − | De PVV-PLP eindigde in de jaren hierna in de oppositie. |
||
| + | De populariteit van Rex was slechts van korte duur. In 1937 raakte de partij al in verval. Dit kwam deels doordat de partij weinig aanhang had van andere partijen en organisaties. De partij wilde de Katholieke Kerk de [[staatsreligie]] van België maken. Toch had de partij niet de steun van de kerk. Ook begon Degrelle steeds rechtser te worden. Vanaf 1937 werd de partij officieel een [[fascisme|fascistische]] partij. Ook begon Degrelle een steeds grotere fan van [[Nazi-Duitsland]] te worden. Hij nam zelfs het [[antisemitisme]] van Hitler over. |
||
| + | Tijdens de verkiezingen van 1939 verloor Rex veel zetels. In de Kamer van Volksvertegenwoordigers verloor de partij 17 zetels en hield er slechts 4 over. In de Senaat verloor de partij 7 zetels en hield slechts één over. Veel kiezers stapten over naar de Katholieke Partij en de [[Liberale Partij (België)|Liberale Partij]]. |
||
| − | ===Splitsing=== |
||
| − | In 1971 werd besloten om de partij te splitsen in een Vlaamse en Franstalige partij. Dit gebeurde overigens ook met de twee andere grote partijen; de Christelijke Volkspartij en de Belgische Socialistische Partij. België werd immers omgebouwd van [[eenheidsstaat]] naar [[federatie]]. Het idee was dat beide partijen dezelfde naam in hun eigen taal bleven behouden. De Franstalige afdeling besloot echter zijn naam in 1972 te veranderden in [[Parti Réformateur Libéral]] (PRL). De Vlaamse afdeling behield de naam ''Partij voor Vrijheid en Vooruitgang''. |
||
| + | ===Tweede Wereldoorlog=== |
||
| − | Beide partijen werden voorstander van het [[federalisme]]. Zij vonden dat de gemeenschappen een bepaalde mate van zelfbestuur moesten hebben. De PRL besloot zelfs samen te werken met Waalse regionalistische partijen, zoals [[Rassemblement Wallon]] (RW) en [[Démocrate Fédéraliste Indépendant|Front démocratique des francophones]] (FDF). In Vlaanderen gebeurde dit niet. Hoewel de PVV een stuk positiever tegenover de Vlaamse Beweging stond, werd de partij als anti-Vlaams gezien. De PVV kreeg zelfs de bijnaam "Pest Van Vlaanderen". |
||
| + | [[File:Propaganda_from_Waffen-SS._SS-Division_blindee_"Wallonie"_leader_Leon_Degrelle.jpg|left|250px|thumb|Een propagandaposter van Degrelle voor het [[Waals Legioen]].]] |
||
| + | Rex was een pro-Nazi partij. Toen Nazi-Duitsland België binnenviel in 1940, verwelkomden rexisten de bezetter. De meeste rexisten werkten samen met de Duitse bezetters. Sommige rexisten waren tegen de bezetter en gingen het [[verzet]] in. Toch was dit slechts een kleine minderheid. Na de bezetting kon Rex als partij blijven bestaan. Toch werd Rex steeds minder populair. Op de partijdag in 1941 in [[Luik (stad)|Luik]] werden politici door de menigte uitgejouwd. |
||
| + | De partij was nauw verbonden met het [[Waals Legioen]]. Dit was een onderdeel van de [[Wehrmacht]] bestaande uit Franstalige vrijwilligers uit België. Degrelle besloot om lid te worden van het Waals Legioen. Dit was eerder een populariteitsstunt om leden te werven. Degrelle werd met het Waals Legioen naar het Oostfront gestuurd. Hierdoor legde Degrelle zijn taak als partijvoorzitter neer. Dit werd overgedragen aan [[Victor Matthys]]. De partij pleegde verschillende misdaden tijdens de oorlog, waaronder het [[bloedbad van Courcelles]] in 1944. |
||
| − | ===Als Vlaamse partij=== |
||
| + | |||
| − | De partij deed vervolgens mee aan verschillende regeringen, zoals de regering van [[Edmond Leburton]] (1973-1974), [[Leo Tindemans]] (1974-1977) en [[Wilfried Martens]] (1980, 1981-1988 en 1991-1992). De partij zat altijd met haar Waalse zusterpartij in de regering. De rest van de tijd voerden zij oppositie. In deze tijd waren [[Willy De Clerqc]] en [[Guy Verhofstadt]] belangrijke namen binnen de partij. De partij werd ook voorstander van het [[neoliberalisme]]. Het neoliberalisme was een ideologie in de jaren 1980 uit de [[Verenigde Staten]] overwaaiden. Vooral onder Verhofstadt werd de partij neoliberaal. De PVV wilde lagere belastingen, een kleinere overheid en meer taken aan het bedrijfsleven afstoten ([[privatisering]]en). Verhofstadt werd zelfs vergeleken met de Britse premier [[Margaret Thatcher]]. |
||
| + | Tijdens de bezetting bewoog Rex steeds meer naar het nationaalsocialisme toe. Zo gaf Degrelle in 1943 een speech waarin hij zei dat de Walen eigenlijk Franstalige Duitsers waren. Volgens hem zou België onderdeel moeten worden van het Groot-Duitse Rijk. |
||
===Einde=== |
===Einde=== |
||
| + | Na de bevrijding van België in 1944 werd Rex verboden. Veel rexisten vluchtten naar Duitsland of andere bezette gebieden. Na de oorlog werden verschillende leden voor het gerecht gehaald. Victor Matthys en [[José Streel]] (de ideologisch denker van Rex) werd ter dood veroordeeld. Andere leden geven een gevangenisstraf. |
||
| + | |||
| + | Degrelle vluchtte aan het einde van de oorlog naar Spanje. In België werd hij ter dood veroordeeld voor [[landverraad]]. De Spaanse regering van [[Francisco Franco]] weigerde hem echter uit te leveren. Ook na de val van Franco kon Degrelle tot zijn dood in 1994 in Spanje blijven leven. |
||
==Ideologie== |
==Ideologie== |
||
| + | [[File:Léon_Degrelle_portrait.jpg|right|300px|thumb|Degrelle in 1943 als leider van het Waals Legioen.]] |
||
| + | De ideologie van Rex wordt het ''rexisme'' genoemd. De rexisten waren zeer ontevreden met de Belgische politiek op dat moment. Zij konden zich niet vinden in de verschillende politieke partijen en de politieke [[elite]]. De rexisten waren voornamelijk jongvolwassenen en studenten. Een groot deel van hen had aan de [[Katholieke Universiteit Leuven]] gestudeerd en was overtuigd katholiek. Zij wezen de Belgische democratie af. Volgens Rex diende deze democratie namelijk alleen de elite. Dit kwam onder andere door de onvrede over het bestuur van de Belgische regering. Zo had de regering moeite om de [[Grote Depressie]] te beteugelen. |
||
| + | |||
| + | De rexisten verwierpen het [[communisme]] en het [[socialisme]]. In plaats daarvan wilden zij een [[conservatisme|conservatieve]] en [[nationalisme|nationalistische]] samenleving. Degrelle werd vooral geïnspireerd door het Italiaanse fascisme van [[Benito Mussolini]]. Hij bracht zelfs bezoeken aan de Italiaanse dictator. Ook haalde hij inspiratie uit Spaanse Falangisme van [[Francisco Franco]]. In de beginjaren van Rex was in Spanje de [[Spaanse Burgeroorlog]] bezig. Franco behoorde tot het nationalistische front en zou deze oorlog in 1939 winnen. De rexisten waren aanvankelijk [[corporatisme|corporatistisch]]. In een corporatistische samenleving zijn er verschillende ongekozen raden die besluiten nemen over een bepaald onderwerp. Vanaf 1937 werd de partij openlijk [[fascisme|fascistisch]] en vanaf 1940 [[nationaalsocialisme|nationaalsocialistisch]]. Je ziet dus dat de exacte ideologie van Rex veranderde door de jaren. |
||
| + | |||
| + | Rex was een voorstander van een Belgische [[eenheidsstaat]] geleid door de Belgische koning. De partij werkte later samen met het [[Vlaamsch Nationaal Verbond]] (VNV). Deze partij was juist Vlaams-nationalistisch. Dit wil zeggen dat zij Vlaanderen onafhankelijk wilden maken (en een deel wilde Vlaanderen zelfs bij Nederland aansluiten). Rex en VNV waren het echter op ieder ander vlak min of meer met elkaar eens. Hierdoor besloten de partijen samen te werken. Rex deed enkel mee aan de verkiezingen in Wallonië, terwijl VNV enkel meedeed in Vlaanderen. Voor de samenwerking kwamen de partijen tot een [[compromis]]: Vlaanderen zou meer zelfbestuur binnen België krijgen. |
||
==Verkiezingsresultaten== |
==Verkiezingsresultaten== |
||
| + | ===Kamer van Volksvertegenwoordigers=== |
||
| − | Hieronder vind je een overzicht van de verkiezingsresultaten voor de [[Kamer van Volksvertegenwoordigers]]. De PVV was ook vertegenwoordigd in de [[Senaat (België)|Senaat]]. |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
! Jaar || Partijvoorzitter || Zetels || +/- |
! Jaar || Partijvoorzitter || Zetels || +/- |
||
|- |
|- |
||
| − | | |
+ | | 1936 || [[Léon Degrelle]] || {{Percentagebalk|21|202|#D31212}} || +21 |
|- |
|- |
||
| − | | |
+ | | 1939 || [[Léon Degrelle]] || {{Percentagebalk|4|202|#D31212}} || -17 |
|- |
|- |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| + | |||
| ⚫ | |||
| + | ===Senaat=== |
||
| − | | 1974 || [[Frans Grootjans]] || {{Percentagebalk|30|212|#0073CF}} || -4 |
||
| + | {| class="wikitable" |
||
| − | |- |
||
| − | | 1977 || [[Frans Grootjans]] || {{Percentagebalk|17|212|#0073CF}} || -13 |
||
|- |
|- |
||
| + | ! Jaar || Partijvoorzitter || Zetels || +/- |
||
| − | | 1978 || [[Willy De Clercq]] || {{Percentagebalk|22|212|#0073CF}} || +3 |
||
| − | |- |
||
| − | | 1981 || [[Willy De Clercq]] || {{Percentagebalk|28|212|#0073CF}} || +6 |
||
| − | |- |
||
| − | | 1985 || [[Guy Verhofstadt]] || {{Percentagebalk|22|212|#0073CF}} || -6 |
||
| − | |- |
||
| − | | 1987 || [[Annemie Nyts-Uyttebroeck]] || {{Percentagebalk|25|212|#0073CF}} || +3 |
||
|- |
|- |
||
| − | | |
+ | | 1936 || [[Léon Degrelle]] || {{Percentagebalk|8|101|#D31212}} || +8 |
|- |
|- |
||
| ⚫ | |||
|} |
|} |
||
==Bronnen== |
==Bronnen== |
||
| + | * Cheyns, Bruno & De Wever, Bruno (2023). [https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/rex "Rex".] ''Encyclopedie van de Vlaamse Beweging.'' Gelezen op 26 april. |
||
| + | * Onbekend (onbekend). [https://www.belgiumwwii.be/nl/belgie-in-oorlog/artikels/rex.html "Rex".] ''Belgium WII''. Gelezen op 26 april 2024. |
||
| + | * Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). ''Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden.'' Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen. |
||
Versie van 27 apr 2024 08:19
| Rex Front populaire de Rex | |
|
| |
|---|---|
| Oprichting | 2 november 1935 |
| Opheffing | 30 maart 1945 |
| Actief in | .svg){kind=small} België
|
| Richting | Extreemrechts |
| Stroming | Belgisch nationalisme Authorianisme Corporatisme Conservatisme Fascisme (sinds 1937) Nationaalsocialisme (vanaf 1940) |
| Oprichter(s) | Léon Degrelle |
Portaal  Politiek
| |
Rex was een extreemrechtse politieke partij in België tussen 1935 en 1945. De partij hing eerst het corporatisme aan, maar later (ook) het fascisme en het nationaalsocialisme.
De partij werd opgericht in 1935 door Léon Degrelle. Hoewel de partij in heel België actief was, had het enkel succes in Wallonië en Brussel. De partij brak in 1936 door en behaalde meteen 21 zetels. Toch werd Rex nooit een grote organisatie. In 1938 raakte de partij alweer in verval. Rex werkte samen met het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Beide partijen werkten nauw samen met de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De ideologie van Rex wordt vaak aangeduid als rexisme. Na de oorlog werd de partij verboden. Degrelle vluchtte naar Spanje, waar hij in 1994 overleed.
Geschiedenis
Ontstaan
Léon Degrelle was oorspronkelijk lid van de Katholieke Partij. In 1935 deed hij op het partijcongres in Kortrijk een poging om partijvoorzitter van de Katholieke Partij te worden. Deze poging mislukte. De katholieken kozen namelijk de gematigde Paul van Zeeland. Degrelle stapte vervolgens uit de partij. Volgens Degrelle was de Katholieke Partij te gematigd. Samen met handelaren, traditionele katholieken, werklozen en veteranen richtte hij Rex op later dat jaar.
Degrelle wist met zijn persoonlijkheid veel kiezers te trekken. Hierover vielen ook veel conservatieve kiezers van de Katholieke Partij. Zij waren voornamelijk bang voor de groei van de Kommunistische Partij van België (KPB) en de Belgische Werkliedenpartij (BWP). Ook waren zij ontevreden over de economische crisis. België leed namelijk zwaar onder de Grote Depressie. Hierdoor was er veel armoede en werkloosheid.
Verkiezingen van 1936
Tijdens de verkiezingen van 1936 behaalde Rex 21 zetels in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en 8 zetels in de Senaat. Dit kwam als een schok voor de andere politieke partijen. Rex werd namelijk meteen de vierde partij van het land. Toch was de aanhang van de partij zeer lokaal. In Vlaanderen behaalde de partij bijna geen stemmen. Vrijwel alle stemmen kwamen uit Brussel en Wallonië. Ook in deze twee regio's waren er grote verschillen. Zo hing 30% van de bevolking van de provincie Luxemburg Rex aan, terwijl dit in Henegouwen slechts 9% was.
In 1937 was er een bij-verkiezing voor een zetel in Brussel. Degrelle en Van Zeeland wilden beide deze zetel hebben. De liberalen, socialisten en zelfs de communisten riepen op om voor Van Zeeland te stemmen. Van Zeeland zag namelijk in dat Rex een gevaarlijke partij was. De Katholieke Kerk steunde Van Zeeland. De aartsbisschop van Mechelen riep katholieken op om voor Van Zeeland te stemmen. Uiteindelijk won Van Zeeland met ruime meerderheid.
Verval
De populariteit van Rex was slechts van korte duur. In 1937 raakte de partij al in verval. Dit kwam deels doordat de partij weinig aanhang had van andere partijen en organisaties. De partij wilde de Katholieke Kerk de staatsreligie van België maken. Toch had de partij niet de steun van de kerk. Ook begon Degrelle steeds rechtser te worden. Vanaf 1937 werd de partij officieel een fascistische partij. Ook begon Degrelle een steeds grotere fan van Nazi-Duitsland te worden. Hij nam zelfs het antisemitisme van Hitler over.
Tijdens de verkiezingen van 1939 verloor Rex veel zetels. In de Kamer van Volksvertegenwoordigers verloor de partij 17 zetels en hield er slechts 4 over. In de Senaat verloor de partij 7 zetels en hield slechts één over. Veel kiezers stapten over naar de Katholieke Partij en de Liberale Partij.
Tweede Wereldoorlog
Rex was een pro-Nazi partij. Toen Nazi-Duitsland België binnenviel in 1940, verwelkomden rexisten de bezetter. De meeste rexisten werkten samen met de Duitse bezetters. Sommige rexisten waren tegen de bezetter en gingen het verzet in. Toch was dit slechts een kleine minderheid. Na de bezetting kon Rex als partij blijven bestaan. Toch werd Rex steeds minder populair. Op de partijdag in 1941 in Luik werden politici door de menigte uitgejouwd.
De partij was nauw verbonden met het Waals Legioen. Dit was een onderdeel van de Wehrmacht bestaande uit Franstalige vrijwilligers uit België. Degrelle besloot om lid te worden van het Waals Legioen. Dit was eerder een populariteitsstunt om leden te werven. Degrelle werd met het Waals Legioen naar het Oostfront gestuurd. Hierdoor legde Degrelle zijn taak als partijvoorzitter neer. Dit werd overgedragen aan Victor Matthys. De partij pleegde verschillende misdaden tijdens de oorlog, waaronder het bloedbad van Courcelles in 1944.
Tijdens de bezetting bewoog Rex steeds meer naar het nationaalsocialisme toe. Zo gaf Degrelle in 1943 een speech waarin hij zei dat de Walen eigenlijk Franstalige Duitsers waren. Volgens hem zou België onderdeel moeten worden van het Groot-Duitse Rijk.
Einde
Na de bevrijding van België in 1944 werd Rex verboden. Veel rexisten vluchtten naar Duitsland of andere bezette gebieden. Na de oorlog werden verschillende leden voor het gerecht gehaald. Victor Matthys en José Streel (de ideologisch denker van Rex) werd ter dood veroordeeld. Andere leden geven een gevangenisstraf.
Degrelle vluchtte aan het einde van de oorlog naar Spanje. In België werd hij ter dood veroordeeld voor landverraad. De Spaanse regering van Francisco Franco weigerde hem echter uit te leveren. Ook na de val van Franco kon Degrelle tot zijn dood in 1994 in Spanje blijven leven.
Ideologie
De ideologie van Rex wordt het rexisme genoemd. De rexisten waren zeer ontevreden met de Belgische politiek op dat moment. Zij konden zich niet vinden in de verschillende politieke partijen en de politieke elite. De rexisten waren voornamelijk jongvolwassenen en studenten. Een groot deel van hen had aan de Katholieke Universiteit Leuven gestudeerd en was overtuigd katholiek. Zij wezen de Belgische democratie af. Volgens Rex diende deze democratie namelijk alleen de elite. Dit kwam onder andere door de onvrede over het bestuur van de Belgische regering. Zo had de regering moeite om de Grote Depressie te beteugelen.
De rexisten verwierpen het communisme en het socialisme. In plaats daarvan wilden zij een conservatieve en nationalistische samenleving. Degrelle werd vooral geïnspireerd door het Italiaanse fascisme van Benito Mussolini. Hij bracht zelfs bezoeken aan de Italiaanse dictator. Ook haalde hij inspiratie uit Spaanse Falangisme van Francisco Franco. In de beginjaren van Rex was in Spanje de Spaanse Burgeroorlog bezig. Franco behoorde tot het nationalistische front en zou deze oorlog in 1939 winnen. De rexisten waren aanvankelijk corporatistisch. In een corporatistische samenleving zijn er verschillende ongekozen raden die besluiten nemen over een bepaald onderwerp. Vanaf 1937 werd de partij openlijk fascistisch en vanaf 1940 nationaalsocialistisch. Je ziet dus dat de exacte ideologie van Rex veranderde door de jaren.
Rex was een voorstander van een Belgische eenheidsstaat geleid door de Belgische koning. De partij werkte later samen met het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Deze partij was juist Vlaams-nationalistisch. Dit wil zeggen dat zij Vlaanderen onafhankelijk wilden maken (en een deel wilde Vlaanderen zelfs bij Nederland aansluiten). Rex en VNV waren het echter op ieder ander vlak min of meer met elkaar eens. Hierdoor besloten de partijen samen te werken. Rex deed enkel mee aan de verkiezingen in Wallonië, terwijl VNV enkel meedeed in Vlaanderen. Voor de samenwerking kwamen de partijen tot een compromis: Vlaanderen zou meer zelfbestuur binnen België krijgen.
Verkiezingsresultaten
Kamer van Volksvertegenwoordigers
| Jaar | Partijvoorzitter | Zetels | +/- |
|---|---|---|---|
| 1936 | Léon Degrelle | 21/202 |
+21 |
| 1939 | Léon Degrelle | 4/202 |
-17 |
Senaat
| Jaar | Partijvoorzitter | Zetels | +/- |
|---|---|---|---|
| 1936 | Léon Degrelle | 8/101 |
+8 |
| 1939 | Léon Degrelle | 1/101 |
-7 |
Bronnen
- Cheyns, Bruno & De Wever, Bruno (2023). "Rex". Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Gelezen op 26 april.
- Onbekend (onbekend). "Rex". Belgium WII. Gelezen op 26 april 2024.
- Witte, Els, Craeybeckx, Jan en Meynen, Alain (1997). Politieke Geschiedenis van België: Van 1830 tot heden. Zesde herziende uitgave, Standaard Uitgeverij NV, Antwerpen.