Halloween: verschil tussen versies
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | [[image: Austin_Halloween_in_the_streets.jpg |thumb| right|300px| Halloweenfeest in Texas - USA]] |
||
| − | '''Halloween''' is een Amerikaans feest dat gevierd wordt op [[31 oktober]]. |
||
| + | [[image: Cucurbita_pepo_mini_pumpkin_carved_on_Halloween.jpg |thumb| right|300px| Jack-o’- lantern]] |
||
| + | [[image: Hallowe%27en_bonfire_Dublin.jpg |thumb| right|300px| Bonfire]] |
||
| + | '''Halloween''' is een (verkleed)feest dat gevierd wordt op 31 oktober. Het wordt vooral gevierd in [[Groot-Brittannië]], [[Ierland]], de [[Verenigde Staten]] en [[Canada]]. Maar ook in Europa wordt het feest steeds populairder. Ook in [[Nederland]] en [[België]] |
||
| − | == |
+ | ==De geschiedenis van Halloween== |
| + | Halloween is van oorsprong een oud Keltisch feest. De [[Kelten]] waren een volk dat zich 2000-3000 jaar geleden vanuit het midden van [[Europa]] naar alle kanten in Europa verspreidde. Zo kwamen ze ook in Groot-Brittannië en Ierland terecht. De Kelten hadden feesten en gebruiken. |
||
| − | Halloween is één van de oudste feesten. Het bestaat al 2000 tot 5000 jaar. Halloween is ontstaan uit verschillende soorten feesten. Deze feesten werden gevierd door verschillende culturen. Het eerste feest is Samhain (spreek je uit als 'saun' of 'sjoohn', het ierse woord voor de maand november). Het is een Keltisch feest. De Kelten zijn een volk die meer dan 2000 jaar geleden leefden in Europa. Hun nieuwjaar viel op 1 november. Met het feest Samhain vierden ze dat de oogst binnen was en dat het zaad voor volgend jaar klaarlag. Ze stemden de goden boven gunstig met eten en drinken. Soms werd ter ere van hen een avondmaal met levende en doden aan dezelfde tafel. |
||
| + | De naam ‘Halloween’ komt van ''All Hallows Evening''. Dat betekent letterlijk: ‘De avond voor Allerheiligen’. Allerheiligen wordt gevierd op 1 november. ''All Hallows Evening'' werd al snel verbasterd (als je iets snel uitspreekt) tot ''Hallows Evening'' , ''Evening'' werd ''…e’ing'' (dat spreek je uit als: ''ieng'') Dus: ''Hallow(s) ieng'', '''Halloween'''! |
||
| − | Het tweede feest is Pomona. Een feest dat door de Romeinen gevierd werd. De Romeinen geloofden in de god Pomona. De god van het fruit en de tuinen. |
||
| + | |||
| − | Het laatste feest is Allerheiligen en Allerzielen. Dit is een feest dat door Christenen gevierd wordt. Met Allerzielen herdenkt men alle mensen die zijn overleden. Dit is waar de naam Halloween vandaan komt. Het is afgeleid van Hallow-e'en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen. |
||
| + | In de Keltische kalender is 31 oktober de laatste dag van het jaar. Het nieuwe jaar begint weer op 1 november. Als alles goed was gegaan, was de oogst binnengehaald (voordat het te koud zou worden) en was er dus reden voor een oogstfeest. Dat feest noemden de Kelten ''Samhain''. (Je spreekt dit uit als ''Saun''.) ''Saun'' is ook het Ierse woord voor november. |
||
| − | Deze drie feesten zijn samen uitgegroeid tot Halloween. Deze feesten werden gevierd in wat nu Frankrijk, Engeland, Ierland en Schotland wordt genoemd. |
||
| + | De Kelten in Groot-Brittannië geloofden ook dat de doden van het jaar dat ten einde was, op 31 oktober uit hun graf zouden komen om bezit te nemen van nog levende mensen. Je kon ze bij jezelf weglokken, door voedsel voor je deur te leggen. Om deze doden verder af te schrikken, droegen de levenden allerlei dierenmaskers en huiden. Ze verzamelden zich rond grote vuren die de druïden (een soort priesters) hadden aangelegd. Deze vuren werden ''bonfires'' genoemd. De vuren waren bedoeld om de boze geesten weg te jagen en om offers te brengen. |
||
| + | ===Invloed van de Romeinen=== |
||
| ⚫ | |||
| + | Toen de [[Romeinen]] grote delen van [[Europa]] hadden veroverd en inmiddels ook in Groot-Brittannië zaten, brachten zij hun eigen feesten mee. Net als veel volken dankten ook zij de goden voor de voorspoedige oogst. Ook vereerden zij hun doden. Zo werden deze Romeinse feesten een onderdeel van Samhain. |
||
| ⚫ | Halloween wordt vooral gevierd in |
||
| − | == |
+ | ===Allerzielen=== |
| + | Mensen dachten vroeger, dat als je dood ging je ziel naar God ging (als je goed geleefd had) of naar de duivel (als je slecht geleefd had). Hoe snel je ziel naar God ging was een beetje afhankelijk wat je op aarde verder had ‘uitgespookt’. Sommige zielen gingen eerst nog even naar het ‘vagevuur’ (dacht men) om nog eens goed na te denken over de zonden die ze gedaan hadden. Ze konden sneller naar God, als er op aarde door hun familie en anderen flink voor ze gebeden werd. |
||
| ⚫ | |||
| − | Zo hadden de kelten het gebruik zich met Samhain zo eng mogelijk te verkleden om kwade geesten af te schrikken. Tegenwoordig gaan kinderen zo eng mogelijk gekleed langs de deuren en roepen dan 'Trick or treat!'. |
||
| − | Tijdens Samhain trokken Keltische jongens langs de deuren om hout voor de vreugdevuren op te halen, waar later ook vaak eten bij gegeven werd. De christenen bakten aan de vooravond van Allerheiligen en Allerzielen zogenaamde zielenkoeken of zielencake, een soort brood met krenten. Groepen kinderen en armen trokken dan langs de deuren om deze koeken te verzamelen. Elke gegeten koek stond voor een ziel die bevrijd werd uit het vagevuur en zijn weg naar de hemel vond. Het "Trick or Treat" spelletje vindt wellicht daar zijn oorsprong. |
||
| ⚫ | |||
| + | Arme mensen en kinderen in Europa gingen op 2 november bij mensen en de kerk langs te deuren. Ze kregen dan een zielenbroodje (een soort krentenbol). Ze beloofden voor elk broodje een gebed te bidden, waardoor de zielen sneller in de hemel zouden komen. In de 9e eeuw kwam dit gebruik ook in Groot-Brittannië terecht. Men denkt dat de ‘Trick-or-Treat-tochten’ van later hier iets mee te maken hadden. |
||
| ⚫ | |||
| − | Vroeger geloofde ze dat er een nacht was van god Samhain. Ze dachten dat god Samhain tijdens die nacht de geesten op aarde ronddoolden en dat god Samhain legioenen van duivelse geesten naar de aarde bracht. Daarom kwamen de druïden bij elkaar en staken ze een groot vuur aan. Dan dachten ze dat ze de geesten weg jaagden. Het volk moest dan altijd de druïden eten en drinken geven omdat zij de geesten verjaagden. Daardoor gingen de kinderen verkleed als enge wezens en haalden toen fruit op. Later is dat overgelopen tot snoep. Tegenwoordig kan het ook een klein cadeautje zijn. |
||
| ⚫ | |||
| − | ==Geschiedenis van Halloween== |
||
| ⚫ | Halloween wordt vooral gevierd in [[Groot-Brittannië]], [[Ierland]], de [[Verenigde Staten]] en [[Canada]]. In Amerika wordt Halloween heel uitbundig gevierd. Bijna iedereen gaat verkleed langs de deuren. Volwassenen doen ook mee. De meeste huizen zijn eng versierd en er staan uitgeholde pompoenen met lichtjes erin voor de deur en er komt griezelige muziek uit de huizen. In de grote steden zijn er zelfs grote optochten en Halloweenfeesten. Mensen maken thuis ook speciale gerechten voor Halloween. |
||
| − | De kelten zijn gaan geloven dat geesten terug kwamen rond oujaar, wat bij hun 31 oktober was, het einde van de zomer, het begin van de winter. Men was bevreesd voor de kwelling van de terugkerende geesten. Hoewel sommige van onze voorouders daar niet bang voor waren was de overgrote meerderheid van de toenmalige bevolking er toch niet gerust op. Ze dachten dat ze de geesten gunstig konden stemmen met eten en drinken. Er werd ter ere van hun een avondmaal gehouden waar plekken aan tafel voor goede geesten werden vrijgehouden. Om de kwade geesten af te schrikken verkleedden ze zich zo eng mogelijk. |
||
| + | [[image: Trick_or_treat_in_sweden.jpeg |thumb| left|300px| Trick-or-Treat in Zweden]] |
||
| − | == De Christelijke Impuls == |
||
| + | ===Trick-or-Treat=== |
||
| − | Het originele feest van de heidense god van de dood werd die manier een herdenken van de Cristelijke dood. Mensen begonnen langzaam minder in geesten te geloven. Tot de kerk een feest begon om heilige doden te herdenken. Allerheiligen werd vroeger op verschillende data gevierd afhankelijk van de streek, een veel voorkomende data was 13 mei. Vooral onder invloed van de Ierse Kerk, die de Heidense praktijken van Samhain wilden doen vergeten, werd Allerheiligen verplaatst naar 1 november. |
||
| ⚫ | |||
| − | Het was de paus Gregorius IV ( 827-844) die in 835 daarvoor tekende en het was Lodewijk de Vrome (814-840) die er wat later een verplichte rustdag van maakte. |
||
| + | Zo hadden de Kelten het gebruik zich met Samhain zo eng mogelijk te verkleden om kwade geesten af te schrikken. Tijdens Samhain trokken Keltische jongens langs de deuren om hout voor de vreugdevuren (bonfires) op te halen, waar later ook vaak eten bij gegeven werd. De christenen bakten aan de vooravond van Allerheiligen en Allerzielen de zogenaamde zielenkoeken of zielencake (zie: Allerheiligen) |
||
| − | Later werd 2 november, bij ons 'Allerzielen' genaamd, in Engeland 'All Souls' door Pauls Johannes XIX (1024-1032) ingesteld om het lot van arme zielen te herdenken en voor hun zielenheid te bidden.. |
||
| ⚫ | Tegenwoordig gaan kinderen zo eng mogelijk gekleed langs de deuren en roepen dan 'Trick-or-Treat!' Trick-or-Treat is Engels en betekent ongeveer een plagerijtje (of betovering) of iets lekkers. Kinderen die langs de deur gaan willen dus snoep. En als ze dat niet krijgen halen ze een plagerijtje met diegene uit. Bijna altijd krijgen ze bij de mensen die meedoen aan Halloween wel een snoepje o.i.d. |
||
| − | == De Romeinse inpuls == |
||
| + | In Nederland wordt niet overal Halloween gevierd. Het is plaatselijk en zelfs buurtgebonden. Veel vaker wordt het feest van [[Sint Maarten]] gevierd. Dat is op 11 november. Vooral in Noord-Nederland is dit feest populair. |
||
| + | [[image: Calabaza_de_Halloween.jpg |thumb| left|300px| Jack-o’-Lantern]] |
||
| − | Voordat de romeinen het grootste deel van europa bezetten was het feest samhain van de kelten |
||
| + | ===Jack-o’-Lantern=== |
||
| − | rond 1 november. |
||
| + | Een Jack-o’-Lantern is een uitgeholde pompoen. De Kelten holden een raap uit, maar in Amerika gebruikten ze er een pompoen voor omdat die veel geschikter is. De pompoen heeft een ingekerfd gezicht en een kaars binnenin en dankt zijn naam aan de Ierse Jack. |
||
| + | Het verhaal: Jack was een luie maar slimme boer, die de duivel in de val liet lopen. Hij lokte de duivel een boom in en zette hem vast door er een kruisteken (heilig) in te krassen. Hij weigerde de duivel te bevrijden, totdat de duivel hem beloofde, dat hij nooit in de hel toegelaten zou worden. Toen Jack later overleed, mocht hij de hemel niet in, omdat hij te zondig had geleefd. Maar de duivel, die zich aan zijn belofte hield, liet hem ook niet toe in de hel. Hij joeg Jack weg en gooide hem zelfs een gloeiend kooltje uit de hel achterna. Jack was gedoemd om over de aarde te blijven ronddolen en holde één van zijn rapen uit en stopte het kooltje erin. Zo had hij een lantaarn en begon aan zijn eindeloze zwerftocht, op zoek naar een rustplaats die hij nooit zou vinden. Hij kreeg de bijnaam ‘Jack met de lantaarn’ (Jack of the Lantern). |
||
| − | Het feest van samhain nam deels een nieuwe wending |
||
| − | toen de romeinen in de eerste eeuw na christus |
||
| − | het land van de kelten veroverden en bezetten. Zo brachten zij het feest pomona mee in die gebieden. |
||
| + | ==Populair in Amerika== |
||
| − | == verdere evolutie == |
||
| ⚫ | De verspreiding van Halloween naar de Verenigde Staten en Canada gebeurde pas zo’n 150 jaar geleden. Het feest kwam in Amerika terecht met de grote groepen Ierse en Schotse immigranten. Eerst werd het alleen gevierd onder de Ierse en Schotse mensen, maar vanaf begin 1900 werd het over genomen door alle andere immigranten. Onder invloed van de Amerikaanse cultuur verspreidt het feest zich tegenwoordig steeds verder over de wereld. In Europa wordt Halloween steeds groter gevierd en ook in gebieden in Zuid-Amerika en Azië begint Halloween aan populariteit te winnen. Het feest is ook deels vergelijkbaar met het Mexicaanse Día de los Muertos, de Dag van de Doden, dat op 1 november wordt gevierd. |
||
| ⚫ | |||
| − | Halloween was bij iedereen vergeten tot er in de helft van de 15de eeuw iets gebeurde dat Halloween heeft gered. In 1492 landde Columbus in de 'nieuwe wereld' Halloween kreeg de naam 'nacht van Samhain'. |
||
| ⚫ | De verspreiding van Halloween naar de Verenigde Staten en Canada gebeurde pas zo’n 150 jaar geleden. Het feest kwam in Amerika terecht met de grote groepen |
||
| − | Halloween wordt gevierd op 31 oktober met snoep, pompoenen, zwarte katten, magie, kwade geesten, spoken, en skeletten. Kinderen gaan eng verkleed langs de huizen en vragen om een traktatie of dreigen met een grap |
||
| − | |||
| − | == Symbolisme == |
||
| − | [[File:"Beater Clown & La Catrina".jpg|thumb|right|Beater Clown & La Catrina, Mexico]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
! Kleur |
! Kleur |
||
| Regel 49: | Regel 45: | ||
|- |
|- |
||
| '''Zwart''' |
| '''Zwart''' |
||
| − | | dood, nacht, heksen, zwarte katten, vleermuizen, |
+ | | dood, nacht, heksen, zwarte katten, vleermuizen, vampiers |
|- |
|- |
||
| '''Oranje''' |
| '''Oranje''' |
||
| Regel 66: | Regel 62: | ||
| water, lucht |
| water, lucht |
||
|} |
|} |
||
| + | ==Clip van Schooltv== |
||
| + | * [https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-halloween/#autoplay Halloween (Klokhuis)] |
||
==Externe links== |
==Externe links== |
||
| − | * [http://webpad-halloween.yurls.net/ Webpad |
+ | * [http://webpad-halloween.yurls.net/ Webpad Halloween] |
| + | * [http://doe-pad-griezelen.yurls.net/ Doepad Griezelen] |
||
| − | [[es:Halloween]] |
||
| + | * [http://kies-pad-griezelen.yurls.net/ Kiespad Griezelen] |
||
| + | * [http://halloween.yurls.net/nl/page/946751 Yurls Halloween] |
||
| + | |||
| + | ==Test je kennis== |
||
| + | * [http://quizzen.yurls.net/nl/page/1043194 Doe de quiz over Halloween] |
||
| + | |||
| + | <!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB --> |
||
[[Categorie:Verenigde Staten]] |
[[Categorie:Verenigde Staten]] |
||
[[Categorie:Feest]] |
[[Categorie:Feest]] |
||
Versie van 27 sep 2017 20:46
Halloween is een (verkleed)feest dat gevierd wordt op 31 oktober. Het wordt vooral gevierd in Groot-Brittannië, Ierland, de Verenigde Staten en Canada. Maar ook in Europa wordt het feest steeds populairder. Ook in Nederland en België
De geschiedenis van Halloween
Halloween is van oorsprong een oud Keltisch feest. De Kelten waren een volk dat zich 2000-3000 jaar geleden vanuit het midden van Europa naar alle kanten in Europa verspreidde. Zo kwamen ze ook in Groot-Brittannië en Ierland terecht. De Kelten hadden feesten en gebruiken. De naam ‘Halloween’ komt van All Hallows Evening. Dat betekent letterlijk: ‘De avond voor Allerheiligen’. Allerheiligen wordt gevierd op 1 november. All Hallows Evening werd al snel verbasterd (als je iets snel uitspreekt) tot Hallows Evening , Evening werd …e’ing (dat spreek je uit als: ieng) Dus: Hallow(s) ieng, Halloween!
In de Keltische kalender is 31 oktober de laatste dag van het jaar. Het nieuwe jaar begint weer op 1 november. Als alles goed was gegaan, was de oogst binnengehaald (voordat het te koud zou worden) en was er dus reden voor een oogstfeest. Dat feest noemden de Kelten Samhain. (Je spreekt dit uit als Saun.) Saun is ook het Ierse woord voor november. De Kelten in Groot-Brittannië geloofden ook dat de doden van het jaar dat ten einde was, op 31 oktober uit hun graf zouden komen om bezit te nemen van nog levende mensen. Je kon ze bij jezelf weglokken, door voedsel voor je deur te leggen. Om deze doden verder af te schrikken, droegen de levenden allerlei dierenmaskers en huiden. Ze verzamelden zich rond grote vuren die de druïden (een soort priesters) hadden aangelegd. Deze vuren werden bonfires genoemd. De vuren waren bedoeld om de boze geesten weg te jagen en om offers te brengen.
Invloed van de Romeinen
Toen de Romeinen grote delen van Europa hadden veroverd en inmiddels ook in Groot-Brittannië zaten, brachten zij hun eigen feesten mee. Net als veel volken dankten ook zij de goden voor de voorspoedige oogst. Ook vereerden zij hun doden. Zo werden deze Romeinse feesten een onderdeel van Samhain.
Allerzielen
Mensen dachten vroeger, dat als je dood ging je ziel naar God ging (als je goed geleefd had) of naar de duivel (als je slecht geleefd had). Hoe snel je ziel naar God ging was een beetje afhankelijk wat je op aarde verder had ‘uitgespookt’. Sommige zielen gingen eerst nog even naar het ‘vagevuur’ (dacht men) om nog eens goed na te denken over de zonden die ze gedaan hadden. Ze konden sneller naar God, als er op aarde door hun familie en anderen flink voor ze gebeden werd.
Arme mensen en kinderen in Europa gingen op 2 november bij mensen en de kerk langs te deuren. Ze kregen dan een zielenbroodje (een soort krentenbol). Ze beloofden voor elk broodje een gebed te bidden, waardoor de zielen sneller in de hemel zouden komen. In de 9e eeuw kwam dit gebruik ook in Groot-Brittannië terecht. Men denkt dat de ‘Trick-or-Treat-tochten’ van later hier iets mee te maken hadden.
Hoe wordt het feest gevierd?
Halloween wordt vooral gevierd in Groot-Brittannië, Ierland, de Verenigde Staten en Canada. In Amerika wordt Halloween heel uitbundig gevierd. Bijna iedereen gaat verkleed langs de deuren. Volwassenen doen ook mee. De meeste huizen zijn eng versierd en er staan uitgeholde pompoenen met lichtjes erin voor de deur en er komt griezelige muziek uit de huizen. In de grote steden zijn er zelfs grote optochten en Halloweenfeesten. Mensen maken thuis ook speciale gerechten voor Halloween.
Trick-or-Treat
Het is niet helemaal duidelijk waar het 'Trick-or-Treat' precies vandaan komt. Zowel de Kelten als de christenen hadden gebruiken die hier een beetje op leken. Zo hadden de Kelten het gebruik zich met Samhain zo eng mogelijk te verkleden om kwade geesten af te schrikken. Tijdens Samhain trokken Keltische jongens langs de deuren om hout voor de vreugdevuren (bonfires) op te halen, waar later ook vaak eten bij gegeven werd. De christenen bakten aan de vooravond van Allerheiligen en Allerzielen de zogenaamde zielenkoeken of zielencake (zie: Allerheiligen)
Tegenwoordig gaan kinderen zo eng mogelijk gekleed langs de deuren en roepen dan 'Trick-or-Treat!' Trick-or-Treat is Engels en betekent ongeveer een plagerijtje (of betovering) of iets lekkers. Kinderen die langs de deur gaan willen dus snoep. En als ze dat niet krijgen halen ze een plagerijtje met diegene uit. Bijna altijd krijgen ze bij de mensen die meedoen aan Halloween wel een snoepje o.i.d. In Nederland wordt niet overal Halloween gevierd. Het is plaatselijk en zelfs buurtgebonden. Veel vaker wordt het feest van Sint Maarten gevierd. Dat is op 11 november. Vooral in Noord-Nederland is dit feest populair.
Jack-o’-Lantern
Een Jack-o’-Lantern is een uitgeholde pompoen. De Kelten holden een raap uit, maar in Amerika gebruikten ze er een pompoen voor omdat die veel geschikter is. De pompoen heeft een ingekerfd gezicht en een kaars binnenin en dankt zijn naam aan de Ierse Jack.
Het verhaal: Jack was een luie maar slimme boer, die de duivel in de val liet lopen. Hij lokte de duivel een boom in en zette hem vast door er een kruisteken (heilig) in te krassen. Hij weigerde de duivel te bevrijden, totdat de duivel hem beloofde, dat hij nooit in de hel toegelaten zou worden. Toen Jack later overleed, mocht hij de hemel niet in, omdat hij te zondig had geleefd. Maar de duivel, die zich aan zijn belofte hield, liet hem ook niet toe in de hel. Hij joeg Jack weg en gooide hem zelfs een gloeiend kooltje uit de hel achterna. Jack was gedoemd om over de aarde te blijven ronddolen en holde één van zijn rapen uit en stopte het kooltje erin. Zo had hij een lantaarn en begon aan zijn eindeloze zwerftocht, op zoek naar een rustplaats die hij nooit zou vinden. Hij kreeg de bijnaam ‘Jack met de lantaarn’ (Jack of the Lantern).
Populair in Amerika
De verspreiding van Halloween naar de Verenigde Staten en Canada gebeurde pas zo’n 150 jaar geleden. Het feest kwam in Amerika terecht met de grote groepen Ierse en Schotse immigranten. Eerst werd het alleen gevierd onder de Ierse en Schotse mensen, maar vanaf begin 1900 werd het over genomen door alle andere immigranten. Onder invloed van de Amerikaanse cultuur verspreidt het feest zich tegenwoordig steeds verder over de wereld. In Europa wordt Halloween steeds groter gevierd en ook in gebieden in Zuid-Amerika en Azië begint Halloween aan populariteit te winnen. Het feest is ook deels vergelijkbaar met het Mexicaanse Día de los Muertos, de Dag van de Doden, dat op 1 november wordt gevierd.
Wat betekenen de kleuren bij Halloween?
| Kleur | Symboliek |
|---|---|
| Zwart | dood, nacht, heksen, zwarte katten, vleermuizen, vampiers |
| Oranje | pompoenen, herfst, de verkleurende bladeren, vuur |
| Paars | nacht, het bovennatuurlijke, mystiek |
| Groen | goblins, monsters |
| Rood | bloed, vuur, kwaad |
| Blauw | water, lucht |