Tweede Wereldoorlog

Sjabloon:Tweede Wereldoorlog De Tweede Wereldoorlog was een oorlog tussen 1939 en 1945. Het was een oorlog tussen de asmogendheden en de geallieerden. Bij de geallieerden zaten de landen Groot-Brittanië, Frankrijk, Canada, Rusland en de Verenigde Staten. Bij de Asmogendheden zaten Duitsland, Italië en Japan. Uiteindelijk wonnen de geallieerden. De Tweede Wereldoorlog was niet alleen een oorlog in Europa, maar ook was er oorlog in Azië, Afrika, Stille Oceaan en de Atlantische Oceaan.

Hoi groep8

Noord-Afrika

Ook in Noord-Afrika, in Egypte, Tunesië en Libië werd gevochten en leverden de Duitsers en de Italianen slag met de Britten. Groot-Brittannië stond toen onder leiding van generaal Bernard Montgomery. Na aanvankelijke successen, die vooral te danken waren aan de zeer bekwame Duitse generaal Erwin Rommel, moesten de Duitse en Italiaanse troepen in mei 1943 capituleren, nadat de Amerikanen de Britten te hulp waren geschoten.

De strijd in de Stille Oceaan

Want de Amerikanen waren zich inmiddels ook met de strijd gaan bemoeien. Dat kwam door de Japanse aanval op de Amerikaanse basis Pearl Harbor op Hawaï in de Stille Oceaan. Het boterde al een tijd niet tussen Amerika en Japan. De Amerikanen bezaten in Zuidoost-Azië de Filipijnen als kolonie en hadden er ook nog allerlei andere belangen. Japan wilde daarentegen over heel Zuidoost-Azië heersen en als het even kon over de hele Stille Oceaan. Maar na de aanval op Pearl Harbor was driekwart van de Amerikaanse vloot uitgeschakeld en had Japan voorlopig vrij spel. Het bezette grote delen van Zuidoost-Azië (waaronder de Filipijnen en Nederlands-Indië). Na verloop van tijd werden ze echter stukje bij beetje teruggedrongen en uiteindelijk, in augustus 1945, dwongen twee Amerikaanse atoombommen op Japan de Japanners tot capitulatie (overgave). De twee gebombardeerde steden Hiroshima en Nagasaki werden volledig verwoest en er vielen honderdduizenden doden.

Bombardementen

Duitsland viel in 1940 Engeland aan. Het lukte de Duitsers niet om Engeland te bezetten, maar de Duitsers gingen elke dag door met het bombarderen van Engelse steden. Ook de geallieerden bombardeerden Duitse steden. Deze bombardementen leken lang niet zo nauwkeurig. De bommenwerpers, die eerst als superwapens werden beschouwd, waren in de eerste jaren van de oorlog niet in staat om doeltreffend te bombarderen, ongeveer maar 30% van de bommen viel om bebouwd gebied. Ondanks de vele bommen die afzwaaiers waren, kwamen heel veel mensen om het leven. Door de Duitsers werden er grote bombardementen uitgevoerd op de Europese steden Warschau, Rotterdam en Londen. De geallieerden hebben ook veel steden gebombardeerd, onder andere Dresden (25.000 doden), Hamburg (40.000 doden) en Tokyo (100.000 doden). De Amerikanen hebben in 1945 twee atoombommen afgeworpen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki, waardoor de Japanse keizer zich overgaf.

De V1 was een onbemand vliegtuig die door de Duitsers was ontworpen. Het vliegtuig bevatte wel meer dan 800 kilo springstof. Er werden er wel meer dan 10.000 afgevuurd richting Londen. De Engelsen waren doodsbang voor dit nieuwe wapen. De Engelse luchtmacht wist het vliegtuig wel steeds vaker in de lucht onschadelijk te maken. De Duitsers kwamen hierna met een nieuw, sneller wapen, de V2. Deze raket bevat wel 2000 kilo springstof! Dit wapen werd afgevuurd richting Londen en Parijs.

Nederland in oorlogstijd

Het verloop van de strijd in mei 1940.

Maar wat gebeurde er nu in Nederland toen het Nederlandse leger in mei 1940 was verslagen? De Duitsers gingen in ons land veel verbieden. Boeken van Joodse schrijvers (de Duitsers waren wreed tegen Joden) mochten niet meer gelezen of verkocht worden. Het was verboden om Britse of Amerikaanse berichten te lezen of te beluisteren. De kranten mochten alleen nog aardige dingen schrijven over de Duitsers en Adolf Hitler. Dat hij zo'n grote kindervriend was en veel van dieren hield.

De Jodenvervolging

Bestand:Jodenster.gif

Een Jodenster

Maar van de Joden hield hij helemaal niet. Volgens Hitler waren de Joden de schuld van de crisis die in de Jaren 30 voor zoveel ellende en werkloosheid had gezorgd. Weldra verschenen er op winkeldeuren en op de deuren van scholen, zwembaden en bij parken bordjes "Verboden voor Joden". Ze mochten ook niet meer telefoneren en niet meer met de tram. Joden moesten zelfs een Jodenster op. Zo kon iedereen zien dat ze Joods waren. Dit was nog maar het begin.

Later heeft Hitler nog meer gedaan: de Joden moesten weg uit Nederland (en elders in Europa waar Duitsland het voor het zeggen had). Ze moesten eerst met de trein naar Kamp Westerbork in Drenthe. Van daaruit gingen ze gelijk of na een paar dagen naar vernietigings- of concentratiekampen als Bergen-Belsen en Auschwitz. Daar werden ze, als ze al niet omkwamen door de barre omstandigheden in de kampen of werden doodgeknuppeld, vergast. Hun eigendommen thuis waren natuurlijk allang verbeurd verklaard, dat wil zeggen afgepakt.

Een van de bekendste slachtoffers was het Joodse meisje Anne Frank. Ze woonde tijdens de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam. Nadat de Duitsers Nederland hadden bezet, moest ze met haar ouders en zus "onderduiken" (zich verborgen houden) in een woning aan de Prinsengracht, het Achterhuis noemde ze dat. In haar dagboek (Het Achterhuis), dat later werd teruggevonden omdat haar vader het had bewaard, schreef ze hoe het leven was in de Tweede Wereldoorlog. Uiteindelijk werd ze met haar familie verraden en werd ze ook afgevoerd naar een concentratiekamp. Daar overleed ze begin maart 1945, ongeveer tegelijk met haar oudere zus Margot.

Willem Wever heeft een filmpje gemaakt over de Joodse kinderen in de oorlog hoe ze worden bevrijd en hoe ze daar behandeld worden. Je ziet het in dit filmpje: Willem Wever.

Februaristaking

In het begin waren de Duitsers nog vriendelijk en beleefd tegen de Nederlanders. Ze stalen niet uit winkels. Ze gedroegen zich een beetje alsof ze op vakantie waren. Maar dat veranderde al gauw. Zo werden de namen van straten die genoemd waren naar leden van het Koninklijk Huis, naar linkse politici of naar Joden veranderd. Zo kwam er langzamerhand verzet onder de bevolking. En in februari 1941 was er twee dagen lang een grote staking om een signaal af te geven, de Februaristaking. Twee dagen lang lag het vervoer stil. Trams en treinen reden niet. Iedereen die meedeed aan de staking werd echter opgepakt.

Verzet

In de Tweede Wereldoorlog was er veel verzet. Omdat de kranten partijdig waren en het luisteren naar de Engelse zenders verboden was (later moesten de radio's zelfs worden ingeleverd) maakten veel mensen hun eigen krant. Ondergrondse kranten heetten die. Een paar bleven de hele oorlog lang, zoals het Parool, en andere waren er maar eventjes.

Sommige mensen schreven letters op de muren. Zoals "OZO" Oranje Zal Overwinnen, de "V" van Victorie of de "W" van Wilhelmina. Mensen veranderden de nieuwe Duitse straatnamen weer. Zo werd Berlijnstraat Moffenstraat. Een mof was een scheldnaam voor de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Die gebruikten de Nederlanders dan ook vaak. Ook droegen Oranjegezinde Nederlanders dubbeltjes waar een haakje achter zat gemonteerd als knopen. Op het dubbeltje stond namelijk het hoofd van Koningin Wilhelmina.

In de oorlog moest iedereen persoonsbewijzen hebben. Vaak werden die door mensen uit het verzet nagemaakt. Die waren dan voor onderduikers of voor zichzelf. Ook werden er vergunningen voor bijvoorbeeld het hebben van een fiets of papieren dat je bij de Duitse politie hoorde allemaal nagemaakt. Heel erg handig voor een overval. Veel mensen uit het verzet hielpen onderduikers aan eten, maar in de oorlog werd het voedsel verdeeld met voedselbonnen. Het was een hele klus om voedselbonnen na te maken. Stelen ging dan een stuk sneller. Het was erg gevaarlijk zo’n overval waar je goed op voorbereid moest zijn en je moet wapens hebben, maar die waren nergens meer in Nederland te vinden. Na de Duitse inval was het verboden om wapens in huis te hebben. Maar in Engeland waren nog wel wapens. Met een speciaal soort apparaat die verbinding maakte met Engeland werd er morsetaal overgebracht. Morsetaal bestaat uit piepjes. Die piepjes werden weer vertaalt naar gewone taal en als alles goed ging werden er vanuit Engeland echt wapens gebracht. Radio Oranje gaf met geheime codes door waar en wanneer die droppingen plaats vonden. Het moest op een afgelegen plek gebeuren waar niemand was. Het gebeurde ’s nachts als het donker was. Dan werd er een teken gegeven met lampen aan de piloot. Dan liet hij zijn lading zakken. Het kwam met parachutes naar beneden. Vaak lukte zo’n dropping, maar soms hadden de Duitsers het in de gaten en schoten ze iedereen dood. Dat kwam vaak doordat ze waren verraden. Maar als zo’n dropping lukte hadden de mensen uit het verzet echt wapens en dan kon de overval beginnen. In Haarlem zat een kantoor die voedselbonnen verdeelde. Het werd vaak overvallen door speciale knokploegen van het verzet. Soms besloot het verzet iemand dood te schieten als er mensenlevens op het spel stonden als er bijvoorbeeld een onderduiker gezien was.

Als je betrapt werd voor al deze dingen, kwam je al snel in de gevangenis van Scheveningen. In die tijd heette het “het Oranjehotel.”Zo werden er 20.000 mensen opgepakt voor hun verzet. Veel mensen werden door hun verzet doodgeschoten. Andere zaten maanden vast. Niemand van het verzet heeft beseft hoe gevaarlijk het was wat ze deden.

Het zou nog tot 5 mei 1945 duren voordat heel Nederland bevrijd was van de Duitsers. Zuid-Nederland was al in 1944 bevrijd, maar door de geallieerde nederlaag in de Slag om Arnhem volgden het noorden en westen van het land pas acht maanden later. Het westen moest eerst nog door een barre Hongerwinter heen.

Het einde van de oorlog

De geallieerden hebben in 1942 geprobeerd om aan land te komen in Frankrijk tijdens Operatie Jubilee. Deze actie mislukte volledig. Op 6 juni 1944 vielen de geallieerden, na heel veel voorbereiding, de Duitsers aan op de stranden van Normandië in Frankrijk. "D-Day" (spreek uit: díédee) wordt die dag genoemd. Dat is Engels voor Decision Day, de dag van de beslissing. Het was de eerste dag van Operatie Overlord, het begin van de bevrijding van West-Europa. Eerst wilde Eisenhower, de bevelhebber van de geallieerden, de invasie op 5 juni houden, maar toen woedde er voor de kust een hevige storm. Eerst landden 's nachts parachutisten om een gat in de Duitse linies te maken. En daarna landden er infanteristen op het strand. Je hebt ook verschillende spellen en films over D-Day.

De parachutisten (paratroepers) moesten in het donker uit een vliegtuig springen om tegen de vijand te vechten. Dit gaf grote problemen. Ze moesten elkaar eerst allemaal zoeken, maar dat ging niet zo snel. Tegen de tijd dat ze elkaar gevonden hadden was een groot deel al gesneuveld. Maar na verloop van tijd braken ze door de Duitse linies heen en drongen steeds verder op. Toch duurde het nog een jaar, voordat heel Europa was bevrijd. Op 8 mei 1945 tekent veldmaarschalk Wilhelm Keitel de overgave van Duitsland. Daar zijn officieren van de geallieerden bij. Hitlers droom van een duizendjarig rijk ging in rook op en hij pleegde vlak voor de bevrijding zelfmoord in zijn ondergrondse bunker in Berlijn. En in het verre oosten capituleerden de Japanners nog later, pas in augustus 1945.

Heel Nederland vierde feest en het leek dat niks de vreugde meer kon verstoren, maar toch gebeurde er nog iets verschrikkelijks. Op de Dam in Amsterdam waren er nog Duitse soldaten die zich nog niet hadden overgegeven. Op 7 mei (2 dagen na de bevrijding) werd er vanuit een huis in de wilde weg geschoten. Iedereen zocht dekking voor de kogels. Ze schuilden achter lantaarnpalen en een orgeltje dat stond te spelen. Toch vielen er 19 doden en raakten 117 mensen gewond voordat de daders werden gepakt. De slachtoffers die hierbij vielen waren de laatste slachtoffers die de Duitsers maakten in ons land. Het was afgelopen voor de Wehrmacht en na 5 jaar oorlog voeren sjokten Duitse soldaten over de afsluitdijk terug naar Duitsland.

Doden

Er zijn in deze oorlog tussen de 50 en 70 miljoen mensen gestorven. Dat zijn er verschrikkelijk veel. Er zijn ongeveer 22.000.000 militairen gestorven in de strijd, maar er zijn meer onschuldige burgers gestorven. Ongeveer 40 miljoen, waarvan 6 miljoen joden die zijn vervolgd en vermoord. Aan het oostfront zijn er heel veel mensen gestorven. De Sovjet-Unie verloor ongeveer 25 miljoen mensen, waarvan ongeveer 12 miljoen onschuldige burgers.

Na de oorlog

Na de oorlog werd Duitsland in vier stukken verdeeld. De Sovjet-Unie, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk kregen een stuk van Duitsland. Ook de hoofdstad Berlijn werd onder de 4 overwinnaars verdeeld. Later ontstonden twee delen, West-Duitsland en Oost-Duitsland. Ook de wederopbouw begon. Wel bleef er jarenlang spanning rond de twee grootmachten, tussen de Sovjet-Unie (DDR) en de overige geallieerden (BRD). Dit heet de zogenaamde Koude Oorlog. In Nederland wilden de Nederlanders de oorlog zo snel mogelijk vergeten. Het land en de economie moesten weer opgebouwd worden. De wederopbouw van ons land heeft in totaal 15 jaar geduurd. Na een heftige oorlog van vier jaar aan de andere kant van de wereld werd Nederlands-Indië onafhankelijk van ons land. Later werden de NAVO en de Europese Unie opgericht. Duitsland werd in 1990 weer één land, de huidige Bondsrepubliek Duitsland.

Externe links

Videolinks

Informatie links

Spelletje

bordspel Een brug te ver