Winter: verschil tussen versies

Huidige versie van 29 apr 2024 om 20:30

Een winters landschap

De winter is het koudste seizoen van het jaar. In een jaar zijn er vier seizoenen: lente, herfst, zomer en winter.

In de winter is het meestal vrij koud. Zo kan het vriezen in de winter, wat betekent dat de temperatuur onder de 0 graden Celsius zakt. Ook kan het sneeuwen, hagelen en ijzelen. Deze drie dingen worden ook wel winterse neerslag genoemd.

Op het noordelijk halfrond (Europa, Noord-Amerika en Noord-Azië) begint de winter meestal rond 21 december. Het is dan de kortste dag van het jaar. Na deze datum worden de 'dagen' alleen maar weer langer. Natuurlijk worden de dagen zelf niet langer, maar de tijd dat het licht is. Dat gaat door tot 21 maart, het einde van de winter. Op het zuidelijk halfrond is het precies andersom, daar begint de winter op 21 juni en de zomer begint op 21 december. Kerstmis vier je daar dus met je kerstmuts op, zonnebadend aan het strand.

Oorzaak

Het zonnestelsel

De oorzaak is de achterliggende reden van iets, in dit geval de winter.

De zon is het middelpunt waar de acht planeten in ons zonnestelsel omheen draaien. Dit zijn Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. De ene planeet draait sneller om de zon dan de ander. De aarde doet dit ook: ze draait in één jaar één keer om de zon. Daarnaast draait ze om haar eigen as: ze doet er 24 uur over om één keer om haar eigen as te draaien. Daarnaast draait de maan in ongeveer één maand weer om de aarde. Samen met de maan draait de aarde weer om de zon heen. Zo draaien we met z'n allen wat af.

Draaiing van de aarde

Zoals eerder beschreven, draait de aarde in een heel jaar een rondje om de zon. Door de scheve stand van de aarde en het draaien van de aarde om de zon, ontstaan er seizoenen. Hierdoor schijnen de zonnestralen niet recht op de aarde. Op het moment dat het hier (op het noordelijk halfrond) winter is, staan de zonnestralen erg schuin op ons land. Hierdoor duurt het langer voordat de zonnestralen de aarde bereiken. Daarnaast moeten de zonnestralen door deze invalshoek een groter oppervlakte verwarmen waardoor er veel warmte verloren gaat.

Terwijl het op het noordelijk halfrond winter is, is het op het zuidelijk halfrond juist hoogzomer. Daar staan de zonnestralen recht op het aardoppervlak en dus ook bijna recht op het land. Door deze invalshoek zal er weinig warmte verloren gaan.

Neerslag en ijsvorming

Een ijskristal is altijd zespuntig

Als je aan de winter denkt dan hoop je natuurlijk op sneeuw en ijs. Sneeuw is eigenlijk niets anders dan ijskristallen die zijn samengeklonterd. Als een sneeuwvlok een beetje vochtig is, dan krijg je mooie plaksneeuw. Je kunt dan mooie sneeuwpoppen maken. Maar er zijn veel soorten sneeuw. Dat hangt af van het soort lucht waar de sneeuw doorheen valt, de temperatuur heel hoog in de lucht, de wind, enz. De meest voorkomende vormen van sneeuw zijn motsneeuw, korrelsneeuw, poedersneeuw en stuifsneeuw. Niet overal in Europa valt er evenveel sneeuw. In Scandinavië is het over het algemeen in de winter veel kouder dan bij ons, omdat deze landen (Noorwegen, Zweden en Finland) veel dichter naar de poolcirkel liggen. Daar kan zomaar in november een pak sneeuw van een meter vallen, dat blijft liggen tot eind maart. Ook in gebergten zoals de Alpen ligt meer sneeuw, omdat het kouder wordt hoe hoger je komt. Veel wintersportgebieden liggen dan ook in de Alpen van Frankrijk. Zwitserland, Oostenrijk en Italië.

IJs ontstaat als water gaat bevriezen, dus als de temperatuur onder 0 komt. Na een paar nachten vriezen kun je al lekker op de buiten-ijsbaan schaatsen. Maar voor sloten en grote plassen en meren is wat meer tijd nodig om het ijs stevig genoeg te laten worden. Wees dus altijd voorzichtig en ga nooit alleen schaatsen. In een sloot wordt het ijs dikker van onderaf aan. Maar op een (buiten) ijsbaan wordt er vaak regelmatig een dun laagje water opgespoten, dat dan weer aanvriest.

Mensen

Winnaar Evert van Benthem gaat als eerste over de finish (Elfstedentocht, 1985)

Brandhout bedekt met sneeuw

Activiteiten

Veel mensen vinder de winter leuk, omdat het leuk is om te spelen in de sneeuw en op het ijs. In de winter vermaken mensen zich vaak door wintersporten uit te oefenen, sporten die typisch bij de winter horen. Dat komt omdat ze gehouden worden in de sneeuw of op het ijs. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld skiën, snowboarden en schaatsen. Een bekende schaatstocht is de Elfstedentocht. De laatste Elfstedentocht werd georganiseerd in 1997. Sindsdien heeft het in ons land niet meer een lange tijd achter elkaar gevroren, zodat er op het hele traject 15 cm. ijs ligt. Dit komt onder andere door klimaatverandering.

Wintersporten worden ook op professioneel niveau beoefend. Zo worden eens in de 4 jaar in de winter ook de Olympische Winterspelen gehouden. De laatste waren in Sotsji in Rusland in 2014.In 2018 worden ze gehouden in Pyeongchang in Zuid-Korea en in 2022 in Peking, de hoofdstad van China. Op de laatste Olympische Winterspelen hebben onze sporters (hoofdzakelijk schaatsers) het erg goed gedaan. Maar liefst 24 medailles hebben we gewonnen. Bekende sporten op de Olympische Winterspelen zijn skiën, snowboarden, schaatsen, ijshockey, bobsleeën, rodelen, biatlon en curling.

Problemen

Hoewel de winter heel leuk kan zijn, veroorzaakt hij ook problemen. Met name de sneeuw is voor automobilisten een groot probleem, waardoor er door de gladheid extra voorzichtig gereden moet worden. Anders kunnen er makkelijk ongelukken ontstaan. Door zowel het extra voorzichtig moeten rijden als de ongelukken, ontstaan er op de snelweg vaak lange files. Om de gladheid tegen te gaan, rijden er dan wel strooiwagens met pekel of strooizout (zout vermengd met zand). Het nadeel van strooizout is dan weer dat het slecht is voor het milieu en de carrosserie (de metalen buitenkant) van de auto's. De gladheid is ook voor oudere mensen gevaarlijk. Als het geijzeld heeft en als de sneeuwlaag bevroren is, kunnen ze snel uitglijden en iets breken. We hoeven je dus vast niet uit te leggen dat je dus nooit sneeuwballen naar mensen of auto's moet gooien, omdat de mensen erg kunnen schrikken.

Als het koud is moet er ook meer gestookt worden om het thuis, maar bijvoorbeeld ook op school, het ziekenhuis of de bibliotheek, lekker warm te krijgen. Dit betekent dat er meer gas wordt gebruikt en gas kost geld.

Dieren

Vleermuizen in winterslaap

Een eekhoorn bij zijn wintervoorraad

Trekvogels

Veel vogels wachten de winter hier niet af. Deze vogels noemen we trekvogels Ze trekken in de herfst naar warmere landen in het zuiden van Europa en Noord-Afrika. Dat zijn bijvoorbeeld de zwaluw, de ooievaar, de nachtegaal en de koekoek. Omdat de vogels hier in de zomer 'te gast' zijn, noemen we ze zomergasten. Maar er zijn ook vogels die uit landen rond Scandinavië naar onze streken komen, omdat het hier niet zo koud is als in het hoge noorden. Voorbeelden hiervan zijn de kleine zwaan, de wilde zwaan, de rotgans en de koperwiek. Dit zijn de wintergasten.

Winterrust

Zodra de dagen korter worden, houden sommige dieren een winterrust of winterslaap. Het hart van de dieren maakt dan minder slagen, ze halen langzamer adem en de lichaamstemperatuur wordt dan ook een stuk lager. Voordat de dieren de winterslaap ingaan, zorgen ze eerst voor een goede wintervoorraad. In de winter is het namelijk moeilijk om voedsel te vinden. Daarom verzamelen sommige dieren in de herfst een wintervoorraad bij elkaar. Ze zoeken allemaal voedsel bij elkaar en bewaren dat op een veilige plaats. In hun hol, of bijvoorbeeld in een holletje aan de voet van een boom. De dierenleven dan in de winter van de vetreserves die ze in de herfst hebben gevormd. Sommige dieren houden geen echte winterslaap en eten daarmee ook de voorraden niet gelijk op. De Eekhoorn doet dat bijvoorbeeld. Als het winter wordt gaat hij wel slapen, maar houdt hij geen maandenlange winterslaap. Tussendoor wordt hij wel wakker en gaat dan op zoek naar zijn wintervoorraad om wat te eten.

Knaagdieren verstoppen zich onder een laag sneeuw om zich tegen de kou te beschermen. Ze graven een tunnel tussen de sneeuwlaag en de grond in. Hier vinden ze ook wat wortels of jong groen om aan te knagen. Ook reptielen en amfibieën houden een winterslaap. Kikkers kruipen bijvoorbeeld diep weg in de modder. Vleermuizen zoeken ook een plek waar ze ongestoord de winter kunnen doorbrengen. In landen waar echt veel sneeuw ligt houden ook grotere dieren een winterrust, zoals beren. Dieren die een winterrust houden, kruipen wel weg in een hol, maar zijn tussendoor wel wakker te krijgen, zoals in ons land de eekhoorn. Dieren in ons land die wel een echte winterslapers zijn, zijn de egel, de adder en de vleermuis. Er zijn ook insecten die een winterslaap houden, zoals het lieveheersbeestje en de kleine vos, een vlindersoort.

Vachtverandering

Er zijn ook dieren die in de loop van de seizoenen van vacht veranderen. Deze vacht is extra dik en wordt ook wel een winterkleed genoemd. De dieren krijgen in de winter dus een lekkere warme jas aan en zo kunnen zij veel beter tegen de kou. Soms heeft zo'n vacht zelfs een schutkleur, zodat het dier niet opvalt in het winterse landschap. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de hermelijn, de sneeuwhaas en de poolvos.

Media

Galerij

IJs op een meer
Sneeuw op de Alpen
Schaatsen
Skiën
Snowboarden
Rodelen
Curling
Ook een lieveheersbeestje houdt een winterslaap
Een sneeuwhaas met een winterkleed
Een poolvos

Video's

Activiteiten

	De seizoenen van het jaar
lente · zomer · herfst · winter

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[File:Bowdoin-chapel-winter.jpg|right|thumb|300px|Een winters landschap]]
+[[Bestand:Bowdoin-chapel-winter.jpg|right|thumb|300px|Een winters landschap]]
+De '''winter''' is het koudste [[seizoen]] van het jaar. In een jaar zijn er vier seizoenen: [[lente]], [[herfst]], [[zomer]] en winter.
-[[File:Cluster_of_gray_bats_(5687233991).jpg|right|thumb|300px|Een groep vleermuizen in [http://wikikids.nl/Winterslaap winterslaap]]]
+In de winter is het meestal vrij koud. Zo kan het [[vriezen]] in de winter, wat betekent dat de temperatuur onder de 0 graden Celsius zakt. Ook kan het [[sneeuw|sneeuwen]], [[hagel|hagelen]] en [[ijzel|ijzelen]]. Deze drie dingen worden ook wel winterse [[neerslag]] genoemd.
-De '''winter''' is het koudste [[seizoen]] van het jaar. In een jaar zijn er 4 seizoenen: [[lente]], [[herfst]], [[zomer]] en [[winter]].
+Op het noordelijk halfrond ([[Europa (werelddeel)|Europa]], [[Noord-Amerika]] en [[Noord-Azië]]) begint de winter meestal rond 21 december. Het is dan de kortste dag van het jaar. Na deze datum worden de 'dagen' alleen maar weer langer. Natuurlijk worden de dagen zelf niet langer, maar de tijd dat het licht is. Dat gaat door tot 21 maart, het einde van de winter. Op het zuidelijk halfrond is het precies andersom, daar begint de winter op 21 juni en de zomer begint op 21 december. Kerstmis vier je daar dus met je kerstmuts op, zonnebadend aan het strand.
-==Waarom wordt het winter?==
+== Oorzaak ==
-De [[aarde]] draait in een heel jaar een rondje om de zon. Maar omdat de stand van de aarde ten opzichte van de zon een beetje scheef is, schijnt de zon in de zomer het meest op het noordelijk halfrond van de aarde en in de winter op het zuidelijk halfrond. Omdat de stralen er dan langer over doen om de aarde te bereiken en ze ook een veel groter deel van het aardoppervlak moeten verwarmen is het kouder.
+=== Het zonnestelsel ===
-Je kunt dat goed zien in dit filmpje [http://www.distanttrain.com/images/aardbol.swf van de draaiing van de aarde rond de zon.]
+De [[oorzaak]] is de achterliggende reden van iets, in dit geval de winter.
+De zon is het middelpunt waar de acht planeten in ons [[zonnestelsel]] omheen draaien. Dit zijn [[Mercurius (planeet)|Mercurius]], [[Venus (planeet)|Venus]], [[Aarde (planeet)|Aarde]], [[Mars (planeet)|Mars]], [[Jupiter (planeet)|Jupiter]], [[Saturnus (planeet)|Saturnus]], [[Uranus (planeet)|Uranus]] en [[Neptunus (planeet)|Neptunus]]. De ene planeet draait sneller om de zon dan de ander. De aarde doet dit ook: ze draait in één jaar één keer om de zon. Daarnaast draait ze om haar eigen as: ze doet er 24 uur over om één keer om haar eigen as te draaien. Daarnaast draait de maan in ongeveer één maand weer om de aarde. Samen met de maan draait de aarde weer om de zon heen. Zo draaien we met z'n allen wat af.
-==Wanneer begint de winter?==
-Op het noordelijk halfrond begint de winter meestal rond 21 december. Het is dan de kortste dag van het jaar. Na deze datum worden de 'dagen' alleen maar weer langer. Natuurlijk worden de dagen zelf niet langer, maar de tijd dat het licht is. Op het zuidelijk halfrond is het precies andersom, daar begint de winter op 21 juni en de zomer begint op 21 december. Kerstmis vier je daar dus met je kerstmuts op, zonnebadend aan het strand.
-==Kenmerken van de winter==
+=== Draaiing van de aarde ===
+Zoals eerder beschreven, draait de [[Aarde (planeet)|aarde]] in een heel jaar een rondje om de zon. Door de scheve stand van de aarde en het draaien van de aarde om de zon, ontstaan er [[seizoenen]]. Hierdoor schijnen de zonnestralen niet recht op de aarde. Op het moment dat het hier (op het noordelijk halfrond) winter is, staan de zonnestralen erg schuin op ons land. Hierdoor duurt het langer voordat de zonnestralen de aarde bereiken. Daarnaast moeten de zonnestralen door deze invalshoek een groter oppervlakte verwarmen waardoor er veel warmte verloren gaat.
-# Het is meestal vrij koud.
-# Het kan vriezen. De temperatuur zakt dan onder 0 graden.
-# Het kan gaan sneeuwen, hagelen en ijzelen.
-# Kerstmis valt bij ons in de winter
-# In [[Europa]], [[Noord-Amerika]] en [[Noord-Azië]] is het winter in [[december]], [[januari]], [[februari]] en [[maart]] (tot 21 maart)
+Terwijl het op het noordelijk halfrond winter is, is het op het zuidelijk halfrond juist hoogzomer. Daar staan de zonnestralen recht op het aardoppervlak en dus ook bijna recht op het land. Door deze invalshoek zal er weinig warmte verloren gaan.
-==Sneeuw en ijs==
-Als je aan de winter denkt dan hoop je natuurlijk op [[sneeuw]] en ijs. Sneeuw is eigenlijk niets anders dan [[ijskristallen]] die zijn samengeklonterd. Als een sneeuwvlok een beetje vochtig is, dan krijg je mooie plaksneeuw. Je kunt dan mooie sneeuwpoppen maken. Maar er zijn veel soorten sneeuw. Dat hangt af van het soort lucht waar de sneeuw doorheen valt, te temperatuur heel hoog in de lucht, de wind, enz. Je hebt o.a.motsneeuw, korrelsneeuw, poedersneeuw en stuifsneeuw.
-IJs ontstaat al water gaat bevriezen, dus als de temperatuur onder 0 komt. Na een paar nachten vriezen kun je al lekker op de buiten-ijsbaan schaatsen. Maar voor sloten en grote plassen en meren is wat meer tijd nodig om het ijs stevig genoeg te laten worden. Wees dus altijd voorzichtig en ga nooit alleen schaatsen.
+== Neerslag en ijsvorming ==
-<center><gallery>
-Snowflake_Study_(5243239593).jpg | een sneeuwvlok is altijd zeshoekig
+[[Bestand:Snowflake_Study_(5243239593).jpg|250px|thumb|right|Een [[ijskristal]] is altijd zespuntig]]
+Als je aan de winter denkt dan hoop je natuurlijk op [[sneeuw]] en ijs. Sneeuw is eigenlijk niets anders dan [[ijskristallen]] die zijn samengeklonterd. Als een [[sneeuwvlok]] een beetje vochtig is, dan krijg je mooie plaksneeuw. Je kunt dan mooie sneeuwpoppen maken. Maar er zijn veel soorten sneeuw. Dat hangt af van het soort lucht waar de sneeuw doorheen valt, de temperatuur heel hoog in de lucht, de wind, enz. De meest voorkomende vormen van sneeuw zijn [[motsneeuw]], [[korrelsneeuw]], [[poedersneeuw]] en [[stuifsneeuw]]. Niet overal in Europa valt er evenveel sneeuw. In Scandinavië is het over het algemeen in de winter veel kouder dan bij ons, omdat deze landen ([[Noorwegen]], [[Zweden]] en [[Finland]]) veel dichter naar de poolcirkel liggen. Daar kan zomaar in november een pak sneeuw van een meter vallen, dat blijft liggen tot eind maart. Ook in gebergten zoals de [[Alpen]] ligt meer sneeuw, omdat het kouder wordt hoe hoger je komt. Veel wintersportgebieden liggen dan ook in de Alpen van [[Frankrijk]]. [[Zwitserland]], [[Oostenrijk]] en [[Italië]].
-Firewood in the snow.jpg|brandhout in de sneeuw
-Eyjafjallaj%C3%B6kull.jpeg|ijs op een meer
-</gallery></center>
+IJs ontstaat als water gaat bevriezen, dus als de temperatuur onder 0 komt. Na een paar nachten vriezen kun je al lekker op de buiten-ijsbaan schaatsen. Maar voor sloten en grote plassen en meren is wat meer tijd nodig om het ijs stevig genoeg te laten worden. Wees dus altijd voorzichtig en ga nooit alleen schaatsen. In een sloot wordt het ijs dikker van onderaf aan. Maar op een (buiten) ijsbaan wordt er vaak regelmatig een dun laagje water opgespoten, dat dan weer aanvriest.
-===clips van Schooltv===
-[http://schooltv.ntr.nl/video/als-sneeuw-smelt-doe-een-proefje/#autoplay Als de sneeuw smelt]
-[http://schooltv.ntr.nl/video/het-sneeuwt-soms-komt-er-geen-regen-uit-de-wolken-maar-sneeuw/#autoplay Het sneeuwt!]
-[http://www.schooltv.nl/video/het-klokhuis-indoor/#autoplay Indoor wintersporten]
-[http://www.schooltv.nl/video/gletsjers-enorme-stromen-ijs/#autoplay Gletsjers]
+== Mensen ==
+[[Bestand:Elfstedentocht_finish_(1985).jpg|thumb|right|250px|Winnaar [[Evert van Benthem]] gaat als eerste over de finish (Elfstedentocht, 1985)]]
+[[Bestand:Firewood in the snow.jpg|250px|thumb|right|[[Brandhout]] bedekt met sneeuw]]
+=== Activiteiten ===
+Veel mensen vinder de winter leuk, omdat het leuk is om te spelen in de sneeuw en op het ijs. In de winter vermaken mensen zich vaak door [[wintersport|wintersporten]] uit te oefenen, sporten die typisch bij de winter horen. Dat komt omdat ze gehouden worden in de sneeuw of op het ijs. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld [[skiën]], [[snowboarden]] en [[schaatsen]]. Een bekende schaatstocht is de [[Elfstedentocht]]. De laatste [[Elfstedentocht]] werd georganiseerd in 1997. Sindsdien heeft het in ons land niet meer een lange tijd achter elkaar  gevroren, zodat er op het hele traject 15&nbsp;cm. ijs ligt. Dit komt onder andere door [[klimaatverandering]].
+Wintersporten worden ook op professioneel niveau beoefend. Zo worden eens in de 4 jaar  in de winter ook de [[Olympische Winterspelen]] gehouden. De laatste waren in Sotsji in Rusland in 2014.In 2018 worden ze gehouden in Pyeongchang in Zuid-Korea en in 2022 in Peking, de hoofdstad van China. Op de laatste Olympische Winterspelen hebben onze sporters (hoofdzakelijk schaatsers) het erg goed gedaan. Maar liefst 24 medailles hebben we gewonnen.
+Bekende sporten op de Olympische Winterspelen zijn [[skiën]], [[snowboarden]], [[schaatsen]], [[ijshockey]], [[bobsleeën]], [[rodelen]], biatlon en curling.
+=== Problemen ===
-==Dieren in de winter==
+Hoewel de winter heel leuk kan zijn, veroorzaakt hij ook problemen. Met name de sneeuw is voor automobilisten een groot probleem, waardoor er door de gladheid extra voorzichtig gereden moet worden. Anders kunnen er makkelijk ongelukken ontstaan. Door zowel het extra voorzichtig moeten rijden als de ongelukken, ontstaan er op de snelweg vaak lange files. Om de gladheid tegen te gaan, rijden er dan wel strooiwagens met pekel of [[strooizout]] (zout vermengd met zand). Het nadeel van strooizout is dan weer dat het slecht is voor het [[milieu]] en de [[carrosserie]] (de metalen buitenkant) van de auto's. De gladheid is ook voor oudere mensen gevaarlijk. Als het geijzeld heeft en als de sneeuwlaag bevroren is, kunnen ze snel uitglijden en iets breken. We hoeven je dus vast niet uit te leggen dat je dus nooit sneeuwballen naar mensen of auto's moet gooien, omdat de mensen erg kunnen schrikken.
-===wintervoorraad===
-Veel dieren hebben het moeilijk in de winter. Er is weinig voedsel te vinden. Veel dieren maken dan ook in de herfst een wintervoorraad. Ze zoeken allemaal voedsel bij elkaar en bewaren dat op een veilige plaats. In hun hol, of bijvoorbeeld in een holletje aan de voet van een boom. Een eekhoorn doet dat bijvoorbeeld. Als het winter wordt gaat hij wel slapen, maar hij houdt geen echte winterslaap van vele maanden achter elkaar.Tussendoor wordt hij wel wakker en gaat dan op zoek naar zijn wintervoorraad om wat te eten.
+Als het koud is moet er ook meer gestookt worden om het thuis, maar bijvoorbeeld ook op school, het [[ziekenhuis]] of de [[bibliotheek]], lekker warm te krijgen. Dit betekent dat er meer gas wordt gebruikt en gas kost geld.
-===winterslaap===
-Knaagdiertjes verstoppen zich onder een laag sneeuw om zich tegen de kou te beschermen. Ze graven een tunnel tussen de sneeuwlaag en de grond in. Hier vinden ze ook wat wortels of jong groen om aan te knagen.
-Zodra de dagen korter worden, houden sommige dieren een winterslaap. Het hart van de dieren maakt dan minder slagen, ze halen langzamer adem en de lichaamstemperatuur wordt dan ook een stuk lager. De dieren leven van de vetreserves die ze in de herfst hebben gevormd.
-Ook reptielen en amfibieën houden een winterslaap. Kikkers kruipen bijvoorbeeld diep weg in de modder. Vleermuizen zoeken ook een plek waar ze ongestoord de winter kunnen doorbrengen.
-===clips van Schooltv===
+== Dieren ==
+[[Bestand:Cluster_of_gray_bats_(5687233991).jpg|thumb|200px|right|Vleermuizen in winterslaap]]
-[http://schooltv.nl/video/het-klokhuis-winterslaap/#autoplay Winterslaap (Klokhuis)]
+[[Bestand:Squirrel-midwinter.jpg|thumb|200px|right|Een [[eekhoorn]] bij zijn wintervoorraad]]
-[http://schooltv.nl/video/vleermuizen-in-winterslaap-de-hele-winter-hangen-ze-op-hun-kop/#autoplay Vleermuizen in winterslaap]
+=== Trekvogels ===
+Veel vogels wachten de winter hier niet af. Deze vogels noemen we [[trekvogel|trekvogels]] Ze trekken in de herfst naar warmere landen in het zuiden van Europa en Noord-Afrika. Dat zijn bijvoorbeeld de zwaluw, de ooievaar, de nachtegaal en de koekoek. Omdat de vogels hier in de zomer 'te gast' zijn, noemen we ze zomergasten. Maar er zijn ook vogels die uit landen rond Scandinavië naar onze streken komen, omdat het hier niet zo koud is als in het hoge noorden. Voorbeelden hiervan zijn de kleine zwaan, de wilde zwaan, de rotgans en de koperwiek. Dit zijn de wintergasten.
-===winterkleed===
+=== Winterrust ===
+Zodra de dagen korter worden, houden sommige dieren een winterrust of winterslaap. Het hart van de dieren maakt dan minder slagen, ze halen langzamer adem en de lichaamstemperatuur wordt dan ook een stuk lager. Voordat de dieren de winterslaap ingaan, zorgen ze eerst voor een goede wintervoorraad. In de winter is het namelijk moeilijk om voedsel te vinden. Daarom verzamelen sommige dieren in de herfst een wintervoorraad bij elkaar. Ze zoeken allemaal voedsel bij elkaar en bewaren dat op een veilige plaats. In hun hol, of bijvoorbeeld in een holletje aan de voet van een boom. De dierenleven dan in de winter van de vetreserves die ze in de herfst hebben gevormd. Sommige dieren houden geen echte winterslaap en eten daarmee ook de voorraden niet gelijk op. De [[Eekhoorn]] doet dat bijvoorbeeld. Als het winter wordt gaat hij wel slapen, maar houdt hij geen maandenlange winterslaap. Tussendoor wordt hij wel wakker en gaat dan op zoek naar zijn wintervoorraad om wat te eten.
-Er zijn ook dieren die in de loop van de seizoenen van vacht veranderen. Zij krijgen in de winter dus een lekkere warme jas aan en zo kunnen zij veel beter tegen de kou. Soms heeft zo'n vacht zelfs een schutkleur, zodat het dier niet opvalt in het winterse landschap. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de sneeuwhaas en de poolvos.
+[[Knaagdier|Knaagdieren]] verstoppen zich onder een laag sneeuw om zich tegen de kou te beschermen. Ze graven een tunnel tussen de sneeuwlaag en de grond in. Hier vinden ze ook wat wortels of jong groen om aan te knagen. Ook reptielen en amfibieën houden een winterslaap. Kikkers kruipen bijvoorbeeld diep weg in de modder. Vleermuizen zoeken ook een plek waar ze ongestoord de winter kunnen doorbrengen. In landen waar echt veel sneeuw ligt houden ook grotere dieren een winterrust, zoals [[beren]]. Dieren die een winterrust houden, kruipen wel weg in een hol, maar zijn tussendoor wel wakker te krijgen, zoals in ons land de eekhoorn. Dieren in ons land die wel een echte winterslapers zijn, zijn de [[egel]], de [[adder]] en de [[vleermuis]]. Er zijn ook insecten die een winterslaap houden, zoals het lieveheersbeestje en de kleine vos, een vlindersoort.
-<center><gallery>
-Squirrel-midwinter.jpg|[[eekhoorn]] bij zijn wintervoorraad
-Snowshoe_hare.jpg|sneeuwhaas met een winterkleed
-Arctic_Fox_(8154291525).jpg |poolvos
-</gallery></center>
+=== Vachtverandering ===
-==Wintersporten==
+Er zijn ook dieren die in de loop van de seizoenen van vacht veranderen. Deze vacht is extra dik en wordt ook wel een [[winterkleed]] genoemd. De dieren krijgen in de winter dus een lekkere warme jas aan en zo kunnen zij veel beter tegen de kou. Soms heeft zo'n vacht zelfs een schutkleur, zodat het dier niet opvalt in het winterse landschap. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de hermelijn, de sneeuwhaas en de poolvos.
-Bij de winter horen ook sporten die typisch bij de winter horen. Dat komt omdat ze gehouden worden in de sneeuw of op het ijs. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld [[skiën]] , [[snowboarden]] en [[schaatsen]].
-Een bekende schaatstocht is de [[Elfstedentocht]]. Maar omdat het in ons land al veel jaren niet meer een lange tijd achter elkaar heeft gevroren, zodat er op het hele traject 15 cm. ijs ligt, is de laatste Elfstedentocht al weer van 1997.
+== Media ==
-<center><gallery>
+=== Galerij ===
-Skiing_lesson_at_Flumserberg.jpg|skiën
+<div style="text-align: center;"><gallery>
-US_Navy_021225-N-4308O-003_snowboarding_in_the_Southern_French_Alps.jpg|snowboarden
+Eyjafjallaj%C3%B6kull.jpeg|[[IJs (materie)|IJs]] op een meer
-_WSD_Speed_Skating_Championships_-_05.jpg|schaatswedstrijd
+Nebelhorn_H%C3%B6fatsblick.jpg|[[Sneeuw]] op de [[Alpen]]
-Elfstedentocht_finish_(1985).jpg|Elfstedentocht 1985 - winnaar Evert van Benthem
+_WSD_Speed_Skating_Championships_-_05.jpg|Schaatsen
-</gallery></center>
+Skiing_lesson_at_Flumserberg.jpg|Skiën
+US_Navy_021225-N-4308O-003_snowboarding_in_the_Southern_French_Alps.jpg|Snowboarden
-===clips van Schooltv===
+Natural_luge_double.jpg|Rodelen
+Curling_World_Championship_2015.JPG|Curling
-[http://www.schooltv.nl/video/de-bobslee-de-formule-1-van-de-wintersport/#autoplay Bobslee]
+Coccinella_quinquepunctata_top_-_HF04.jpg|Ook een [[lieveheersbeestje]] houdt een winterslaap
-[http://www.schooltv.nl/video/schaatspakken-ze-worden-steeds-sneller/#autoplay Schaatspakken]
+Snowshoe_hare.jpg|Een [[sneeuwhaas]] met een winterkleed
-[http://www.schooltv.nl/video/het-snowboard-hoe-wordt-het-eigenlijk-gemaakt/#autoplay Hoe wordt een snowboard gemaakt?]
+Arctic_Fox_(8154291525).jpg |Een [[poolvos]]
-[http://schooltv.nl/video/het-klokhuis-snowboard/#autoplay Snowboarden]
+</gallery></div>
-==Problemen in de winter==
-Sneeuw en ijs zijn natuurlijk leuk als je wilt spelen of schaatsen, maar geven ook vaak problemen. Met name de sneeuw is voor automobilisten een groot probleem. Omdat het dan vaak erg glad kan zijn wordt er voorzichtig gereden. Ongelukken zijn zo gebeurd en op de grote weg ontstaan vaak lange files. Natuurlijk rijden er dan wel strooiwagens met pekel (zout vermengd met zand), maar al dat zout is weer niet zo goed voor het milieu en de carrosserie (de metalen buitenkant) van de auto's.
-Als het koud is moet er ook meer gestookt worden om het thuis, maar bijvoorbeeld ook op school, het [[ziekenhuis]] of de [[bibliotheek]], lekker warm te krijgen. Dit betekent dat er meer gas wordt gebruikt en gas kost geld.
+=== Video's ===
-Ook voor oudere mensen is de winter een gevaarlijke tijd. Zeker als het geijzeld heeft en als de sneeuwlaag bevroren is kunnen ze snel uitglijden en iets breken. We hoeven je dus vast niet uit te leggen dat je dus nooit sneeuwballen naar mensen of auto's moet gooien, omdat de mensen erg kunnen schrikken.
+*[http://schooltv.ntr.nl/video/het-sneeuwt-soms-komt-er-geen-regen-uit-de-wolken-maar-sneeuw/#autoplay Sneeuw]
+*[http://schooltv.ntr.nl/video/als-sneeuw-smelt-doe-een-proefje/#autoplay Het smelten van sneeuw]
+*[http://www.schooltv.nl/video/gletsjers-enorme-stromen-ijs/#autoplay Gletsjers]
+*[http://schooltv.nl/video/het-klokhuis-winterslaap/#autoplay Winterslaap]
+*[http://schooltv.nl/video/vleermuizen-in-winterslaap-de-hele-winter-hangen-ze-op-hun-kop/#autoplay Vleermuizen in winterslaap]
+*[http://www.schooltv.nl/video/schaatspakken-ze-worden-steeds-sneller/#autoplay Schaatspakken]
+*[http://www.schooltv.nl/video/het-klokhuis-indoor/#autoplay Indoor wintersporten]
+*[http://www.schooltv.nl/video/de-bobslee-de-formule-1-van-de-wintersport/#autoplay Bobslee]
+*[http://schooltv.nl/video/het-klokhuis-snowboard/#autoplay Snowboarden]
+=== Activiteiten ===
-==Externe links==
-* [http://doe-pad-winter.yurls.net/ Doe-pad winter]
+* [http://doe-pad-winter.yurls.net/ Doepad winter]
-* [http://kies-pad-winter.yurls.net/ Kies-pad winter]
+* [http://kies-pad-winter.yurls.net/ Kiespad winter]
+* [http://quizzen.yurls.net/nl/page/1029107 Winterquiz]
-{{Seizoenen van het jaar}}
+{{Navigatie seizoenen van het jaar}}
 <!-- HET VOLGENDE LATEN STAAN, AUB -->
 [[Categorie:Woordenschat]]

Winter: verschil tussen versies

Huidige versie van 29 apr 2024 om 20:30

Inhoud

Oorzaak

Het zonnestelsel

Draaiing van de aarde

Neerslag en ijsvorming

Mensen

Activiteiten

Problemen

Dieren

Trekvogels

Winterrust

Vachtverandering

Media

Galerij

Video's

Activiteiten

Navigatiemenu

Zoeken