Kroatië
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
| Republiek Kroatië Republika Hrvatska
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Zagreb |
| Aantal inwoners | 3.888.529 (2021) |
| Oppervlakte | 56.538 km² |
| Regeringsvorm | Parlementaire republiek |
| President | Zoran Milanović (sinds 2020) |
| Premier | Andrej Plenković (sinds 2016) |
| Godsdienst | Christendom (91%) Geen religie (4,6) Overig (4,4%) |
| Taal | Kroatisch (hrvatski) |
| Munteenheid | Euro |
| Volkslied | Lijepa naša domovino |
| Nationale feestdag | 25 juni |
| Landcode | HRV |
Kroatië (Kroatisch: Hrvatska), is een land in Europa. Het land ligt op het Balkan-schiereiland, aan de Adriatische Zee. De hoofdstad van Kroatië is Zagreb. Het land heeft 4.475.611 inwoners.
Kroatië is een geliefd vakantieland. De toeristen komen zowel met de auto als met het vliegtuig. Vooral de steden Split en Dubrovnik en de regio Istrië zijn populair.
Kroatië is pas sinds 1991 onafhankelijk. Daarvoor was het onderdeel van Joegoslavië. Op 1 juli 2013 is Kroatië toegetreden tot de Europese Unie.
Geschiedenis
Bevolking & cultuur
Bevolking
Kroatië had in 2013 4.475.611 inwoners. De bevolking neemt elk jaar toe, maar wel is de groei elk jaar kleiner. De gemiddelde Kroaat wordt 75,1 jaar: Vrouwen worden gemiddeld 79,3 jaar en mannen 72,5 jaar. 1,5% van de bevolking is analfabeet, dat betekent dat 1,5% van de Kroaten niet kan lezen.
Het overgrote deel van de bevolking van Kroatië is van oorsprong Kroatisch: 89,63%. Omdat Kroatië vroeger onderdeel was van Joegoslavië, wonen er ook veel andere Joegoslavische volkeren, vooral Serviërs (4,54%). Een andere groep zijn de Italianen. Deze wonen vooral op het schiereiland Istrië. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden veel verschillende volkeren: Kroaten, Italianen, Slovenië, enzovoorts. Na de oorlog werd het onderdeel van Kroatië en emigreerden veel Italianen. Er wonen zo'n 19.636 Italianen in Kroatië, dat is 0,44% van de totale bevolking.
Wetenschappers
Er zijn een aantal Kroaten die bekend zijn over de hele wereld, maar de bekendste is toch wel Nikola Tesla. Hij werd in Kroatië geboren, maar zijn ouders waren Servisch. Daarom wordt hij door Kroaten een Kroaat genoemd en door Serviërs een Serviër. Hij is een bekende natuurkundige en uitvinder. Tesla is vooral bekend als ontdekker van wisselstroom, dat is de soort stroom die uit het stopcontact komt, en heeft door deze ontdekking verschillende uitvindingen gedaan.
Er zijn drie Kroaten die de Nobelprijs hebben gewonnen. Ivo Andrić won de Nobelprijs voor de Literatuur en Vladimir Prelog en Lavoslav Ružička wonnen de Nobelrpijs voor Scheikunde. Dat zij drie Kroaten waren klopt niet helemaal, want in de tijd dat zij de Nobelprijs wonnen, hoorde Kroatië nog bij Joegoslavië.
Godsdienst
De meeste mensen in Kroatië zijn Rooms-Katholiek, 87,8% van de bevolking is dat. Veel Kroaten doen weinig aan hun geloof en gaan niet naar de kerk. Toch zegt maar 5,2% Atheïst te zijn. 4,4% van de bevolkking is orthodox. Dat zijn voornamelijk de Serviërs. De Bosniakken en de Albanezen die in het land wonen zijn meestal moslim. Zij maken 1,3% uit van de Kroatische bevolking.
Taal
96,12% van de bevolking heet het Kroatisch als moedertaal. Deze taal lijkt veel op drie talen uit het voormalige Joegoslavië: het Servisch, Bosnisch en het Montenegrijns. Toen Joegoslavië nog één land was, werd het dan ook beschouwd als één taal met de naam Servo-Kroatisch. Iemand die Kroatisch spreekt kan dus zonder moeite Servisch verstaan, maar hij kan wél horen dat het een Serviër is. Andersom werkt het net zo. Hieronder staan een paar handige Kroatische woordjes:
| Nederlands | Kroatisch |
|---|---|
| één | jedan |
| twee | dva |
| drie | tri |
| ja | da |
| nee | ne |
| alstublieft | molim |
| dankuwel | hvala |
Het Kroatisch wordt geschreven in het Latijnse alfabet, maar gebruikt wel rare tekentjes op sommige letters, zoals đ, č en ž.
Behalve het Kroatisch worden er ook andere talen gesproken in Kroatië. Iets meer dan 1% van de bevolking heeft het Servisch als moedertaal, maar, zoals net is gezegd, verstaan de sprekers van deze talen elkaar wel gewoon. 0,46% van de bevolking spreekt het Italiaans als moedertaal. In de regio Istrië is dit ook een van de officiële talen van de overheid.
Kroatische keuken
Er zijn drie verschillende keukens in Kroatië:
De Mediterraanse keuken vind je langs de kust. De gerechten die ze in dit deel van Kroatië eten, eten ze bijvoorbeeld ook in Italië en Griekenland. Er worden hier verschillende soorten Kroatische pasta's en Risotto's (rižot) gegeten. Als je naast de zee leeft eet je natuurlijk veel vis, maar ze zijn ook dol op Dalmatische ham (dalmatinski pršut). Deze gerookte ham wordt meestal met olijven gegeten. In dit deel van Kroatië wordt er ook ook wijn verbouwd en gedronken. Ze maken en drinken hier witte en rode prosecco-wijnen (prošek).
De Oostenrijkse en Hongaarse keuken vind je in het binnenland. Kroatië heeft lang bij deze landen gehoort, en heeft zo ook veel gerechten overgenomen, zoals de verschillende soorten goulash (gulaš), een gerecht wat ook in Nederland en België populair is. Ook veel taartjes en gebakjes komen uit deze keuken.
De laatste keuken is de Balkankeuken. Deze keuken vind je door heel het land. De meeste gerechten vind je ook in de Turkse keuken. Voorbeelden zijn ċevapčiċi, een soort kebab, en Burek: gehakt, kaas en spinazie in bladerdeeg. Ook dit gerecht komt uit Turkije. In Kroatië wordt ook veel Turkse koffie gedronken. Deze is heel sterk en wordt altijd geserveerd met een glaasje water.
Werelderfgoed
Kroatië heeft zeven monumenten op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Dat zijn:
| Sinds | Soort | Werelderfgoed |
|---|---|---|
| 1979 | Cultuur | Oude stad van Dubrovnik |
| 1979 | Cultuur | Historisch centrum van Split met het paleis van Diocletianus |
| 1979 | Natuur | Nationaal park Plitvicemeren |
| 1997 | Cultuur | Episcopaal complex van de Euphrasiusbasiliek in het historische centrum van Poreč |
| 1997 | Cultuur | Historische stad Trogir |
| 2000 | Cultuur | St. Jacobuskathedraal in Šibenik |
| 2008 | Cultuur | Vlakte van Stari Grad |
Hoewel het niet op de Werelderfgoedlijst staat, is ook het amfitheater van de stad Pula een bekende bezienswaardigheid. Dit is één van de best bewaarde amfitheaters ter wereld.
Bestuur
Kroatië is sinds de grondwet uit 1990 een parlementaire democratie. Het parlement (Tweede Kamer) van Kroatië heet de Sabor. Er is niet een vast aantal leden, zoals in Nederland en België. Het ledenaantal ligt tussen de 100 en 160 mensen in. Op dit moment zijn het er 153. 140 hiervan zijn gekozen door de bevolking, 6 vertegenwoordigen de Kroatiërs in het buitenland en 5 vertegenwoordigen buitenlanders in Kroatië, zoals de Italianen. De leden worden gekozen voor vier jaar.
Kroatië is een eenkamerstelsel. Dat betekent dat er geen senaat (Eerste Kamer) is.
De regering van Kroatië heet de Vlada. De baas is de minister-president. Op dit moment is dat Zoran Milanović. Behalve een minister-president heeft Kroatië ook een president. Op dit moment is dat Ivo Josipović. Deze wordt gekozen door de bevolking en is de leider van het leger en benoemt ook de minister-president. Hij kan de minister-president niet zelf kiezen, dat doet het parlement. De president heeft dus weinig macht; De minister-president is veel machtiger. Toch is de president het staatshoofd. Hij vertegenwoordigd Kroatië dan ook in het buitenland.
Kroatië is sinds 1 juli 2013 lid van de Europese Unie. Ook is het land sinds 2009 lid van de NAVO.
Bestuurlijke indeling
Kroatië is verdeeld in 21 provincies, in het Kroatisch županija genoemd. De baas van de provincie is de župan, wat eigenlijk graaf betekent. Deze heeft maximaal 12 helpers, de dožupan.
| # | Provincie | Officiële naam | Oppervlakte | Aantal inwoners |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Provincie Zagreb | Zagrebačka županija | 3078 km² | 309.696 |
| 2. | Krapina-Zagorje | Krapinsko-zagorska županija | 1230 km² | 142.432 |
| 3. | Sisak-Moslavina | Sisačko-moslavačka županija | 4448 km² | 185.387 |
| 4. | Karlovac | Karlovačka županija | 3622 km² | 141.787 |
| 5. | Varaždin | Varaždinska županija | 1260 km² | 184.769 |
| 6. | Koprivnica-Križevci | Koprivničko-križevačka županija | 1734 km² | 124.467 |
| 7. | Bjelovar-Bilogora | Bjelovarsko-bilogorska županija | 2638 km² | 133.084 |
| 8. | Primorje-Gorski Kotar | Primorsko-goranska županija | 3590 km² | 305.505 |
| 9. | Lika-Senj | Ličko-senjska županija | 5350 km² | 53.677 |
| 10. | Virovitica-Podravina | Virovitičko-podravska županija | 2021 km² | 93.389 |
| 11. | Požega-Slavonië | Požeško-slavonska županija | 1821 km² | 85.831 |
| 12. | Brod-Posavina | Brodsko-posavska županija | 2027 km² | 176.765 |
| 13. | Zadar | Zadarska županija | 3643 km² | 162.045 |
| 14. | Osijek-Baranja | Osječko-baranjska županija | 4149 km² | 330.506 |
| 15. | Šibenik-Knin | Šibensko-kninska županija | 2994 km² | 112.891 |
| 16. | Vukovar-Srijem | Vukovarsko-srijemska županija | 2448 km² | 204.768 |
| 17. | Split-Dalmatië | Splitsko-dalmatinska županija | 4524 km² | 463.676 |
| 18. | Istrië | Istarska županija | 2813 km² | 206.344 |
| 19. | Dubrovnik-Neretva | Dubrovačko-neretvanska županija | 1782 km² | 122.870 |
| 20. | Međimurje | Međimurska županija | 730 km² | 118.426 |
| 21. | Stad Zagreb | Grad Zagreb | 640 km² | 779.145 |
Klimaat
Geografie
Landschap
Dieren
Steden
Economie
Transport
Volkslied
Lijepa naša domovino is het volkslied van Kroatië. In het Nederlands betekent dat Ons mooie vaderland. Het lied is geschreven in 1835 door Antun Mihanović. Eigenlijk bestaat het lied uit veertien verzen, maar het volkslied bestaat alleen uit de verzen een, twee, dertien en veertien. Hier is de tekst:
| Originele tekst | Nederlandse vertaling | |
| Lijepa naša domovino, Oj junačka zemljo mila, Mila kano si nam slavna, Teci Dravo, Savo teci, Dok mu njive sunce grije, |
Ons mooie vaderland, Zo onverschrokken en verfijnd, Beste, u bent voor ons als enige glorieus, Drava, Sava, blijf stromen, Zolang z'n gebieden in de zonneschijn warm zijn, |
Fotogalerij
- Kroatië lokatie.png
Lokatie in Europa
Satelietfoto
Vlag van Kroatië
- Vlag onafhankelijke staat Kroatië 1941-1945.png
Vlag onafhankelijke staat Kroatië 1941-1945
- Kroatië wapen.gif
Wapen van Kroatië
- Kroatië comwapen.gif
Het wapen van Kroatië in de communistische periode
Externe link
|
Europese Unie | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | 
| ||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |
|||