Spanje: verschil tussen versies

Versie van 5 jun 2010 17:00

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Toelichting: Gebruiker Dilano is hiermee aan het werk

Dit artikel is nog niet af.

Koninkrijk Spanje Reino de España
Hoofdstad	Madrid
Aantal inwoners	47.394.223 (2021)
Oppervlakte	505.992 km²
Regeringsvorm	Constitutionele monarchie
Koning	Felipe VI (sinds 2014)
Premier	Pedro Sánchez (sinds 2018)
Godsdienst	Christendom (57,6%) Geen religie (37,7%) Overig (4,7%)
Officiële taal	Spaans (español)
Officiële regionale talen	Catalaans Baskisch Galicisch
Munteenheid	Euro
Volkslied	Marcha Real
Motto	Plus ultra (Steeds verder)
Nationale feestdag	12 oktober
Landcode	ESP
Portaal Spanje

Spanje (officieel het Koninkrijk Spanje) is een land en constitutionele parlementaire monarchie (monarchie is een soort koninkrijk) gelegen in het zuidwesten van Europa, op het Iberisch Schiereiland, met wel 46.951.532 inwoners volgens de census van het jaar 2010. Drie landen grenzen aan Spanje, namelijk Portugal in het westen en Frankrijk en Andorra in het noorden. Bijna geheel de grens met Frankrijk en Andorra wordt gevormd door een bergketen, de Pyreneeën. Ten zuiden van Spanje ligt een heel speciaal gebied en dat heet Gibraltar. Dat is een kroonkolonie van het VK. Het land heeft een aantal bekende overzeese gebieden, zoals de Balearen-eilanden (Mallorca, Menorca en Ibiza) in de Middellandse Zee, de Afrikaanse exclaves Ceuta en Melilla en de Canarische Eilanden (Fuerteventura, Gran Canaria, La Gomera, La Palma, Lanzarote, Tenerife, El Hierro, Graciosa, Alegranza, Montaña Clara, Isla de Lobos, Roque del Este en Roque del Oeste) op de Atlantische Oceaan. De hoofdstad van Spanje is Madrid dat tevens de grootste stad is. Andere belangrijke steden in het land zijn onder andere Barcelona, Valencia, Sevilla, Málaga, Bilbao, Alicante en León. Er zijn veel verschillende indrukwekkende culturen hier. Sommige plekken zijn heel erg modern met wolkenkrabbers in overvloed en andere zijn regenachtige plaatsen waar weinig mensen wonen.

De naam "Spanje"

Haar naam "Spanje" heeft dit land te danken aan de Romeinen uit Italië. Die noemden Spanje toen Hispania, wat tevens aangewezen was voor heel het Iberische Schiereiland (dus Portugal en Andorra ook). Toen de Oude Grieken honderden jaren voor de geboorte van Jezus Christus de landen rond de Middellandse Zee verkenden, noemden Spanje zowel Hispania als Iberia voordat de Romeinen het land ontdekte. Dus van oorsprong is de naam Hispania Oud-Grieks en niet Latijns, de taal van Romeinen. Sommige deskundigen op de wereld denken echter dat de naam Hispania oorspronkelijk uit Fenicië (het huidige Syrië en Libanon) komt. Daar noemde ze Spanje echter Ispanya. In de tijd toen de Oude Grieken Spanje ook ontdekten, veroverden de Feniciërs een groot deel van het schiereiland. Ze stichtten een heel erg belangrijke nederzetting die Gadir heette (het huidige Cádiz). Tegenwoordig is dit de oudst bewoonde stad van het Iberisch Schiereiland én West-Europa (VK, Ierland, Frankrijk, Nederland, België, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Liechtenstein en Monaco).

Geschiedenis

Begin-geschiedenis

De geschiedenis van Spanje begint met de Iberiërs. Dat is één van de eerste volkeren die zich hier vestigt. Ze zijn bekend geworden door vele archeologische vondsten. Ook Oude Grieken, Feniciërs en Romeinen hebben hier voor lange tijd gewoond. Sommige volkeren hadden ze nog niet verkend en daarom hebben ze nooit geweten dat er Basken waren in Baskenland (het gebied rond Bilbao). De meeste kolonisten (=Oude Grieken enz.) hier leefden langs de kust van de Middellandse Zee, maar de Feniciërs kwamen zelfs zover tot de kusten langs de Atlantische Oceaan vlakbij de huidige grens met Portugal. Ze bouwden prachtige klassieke gebouwen, zoals tempels, aquaducten en theaters. Tijdens de Punische Oorlogen (oorlogen tussen Romeinen uit Italië en Carthagenen uit Tunesië) vielen de Carthagenen Spanje aan en veroverden het voor een groot deel. De belangrijkste koloniën van hen waren gelegen op het Baleaarse eiland Ibiza en rond de stad Carthagena. Carthagena is naar dit volk vernoemd en hier waren veel verschillende bouwwerken gemaakt in Carthaagse stijl. Oorspronkelijk waren de Carthagenen afkomstig uit Fenicië, maar ze waren kolonisten van Noord-Afrika. Toen de Middeleeuwen aangebroken waren, werd Spanje geplunderd door vele volken waaronder de Moren en de Visigoten. Eerste werd Spanje een Visigotische monarchie. De religie was toen nog het rooms-katholieke christendom. Later werd het dus veroverd door de Moren. Moren waren oorspronkelijke Arabieren die zich verspreiden over heel Afrika én ook grote delen van Frankrijk en Spanje. Voor lange tijd heersten ze over Spanje en de bevolking werd geheel moslim. Als iemand moslim is, gelooft hij of zij in de islam. Cordoba werd de hoofdstad van het Moorse Rijk. Dat werd toen nog Al-Andalus genoemd. Toen het Moorse Rijk weer in elkaar viel, kregen de Visigoten Spanje weer voor zich terug. Het noordoosten van het land (rond het gebied van Barcelona en Bilbao) werd in die tijd veroverd door de Franken naar aanleiding van de wereldberoemde Karel de Grote. Na jaren lang heerschappij door Visigoten en Franken werd Spanje verdeeld in allerlei kleine koninkrijken. Daarna herenigde de koninkrijken tot één monarchie, het Koninkrijk Spanje.

Late geschiedenis

Vanaf de 14e eeuw begon de cultuur en economie van Spanje flink te bloeien. Er ontstonden grote groepen ontdekkingsreizigers in deze tijd en die zijn nu wereldberoemd geworden. Voorbeelden zijn: Christoffel Columbus en Hernán Cortés. Door de ontdekkingsreizigers uit Spanje breidde het Spaanse koninkrijk zich flink uit. Langzamerhand werd het zelfs een wereldrijk, een heel groot rijk. Bijna heel Noord-Amerika en Zuid-Amerika werd Spaans grondgebied. Noord-Amerika door Columbus onder andere en Zuid-Amerika door Cortés. Zo werden ook Nederland, België en verschillende landen in Azië door Spanje veroverd. Rond de 17e eeuw werd Portugal ingelijfd. De moderne tijd van Spanje begon niet zo goed, omdat Spanje vele koloniën verloor en onafhankelijkheid moest geven. Ongeveer 20 nieuwe landen werden gevormd daar door. Het VK werd de heerser over de wereldzeeën en niet Spanje meer. De vier laatste koloniën die Spanje in die tijd nog behield waren Guam, de Filipijnen, Cuba en Puerto Rico. Uiteindelijk werden Guam en Puerto Rico door de VS veroverd, de Filipijnen en Cuba werden onafhankelijke landen. Tijdens de 20e eeuw braken er verschillende erge dingen uit. Waaronder de Spaanse Burgeroorlog die een groot deel van het land verwoestte. Na de oorlog is het land weer opnieuw ingericht en veranderd in het moderne en rijke Spanje van vandaag.

Geografie & Klimaat

Zoals boven in de inleiding staat, ligt Spanje in het zuidwesten van Europa op het Iberisch Schiereiland. Naar oppervlakte gekeken is Spanje het vierde grootste land op het continent na Rusland (zonder Siberië, Aziatisch Rusland, erbij gerekend), Oekraïne en Frankrijk. Na Frankrijk is Spanje het grootste land in de Europese Unie. Over hoge bergen gesproken is Spanje het vijfde meest bergachtige land ter wereld na Zwitserland, Oostenrijk, Andorra en Liechtenstein. De belangrijkste zeeën rond Spanje zijn de Middellandse Zee, de Atlantische Oceaan, de Golf van Biskaje en de Cantabrische Zee. Spanje is verdeeld in verschillende gebieden met allemaal verschillende culturen, waaronder: Catalonië (gebied rond Barcelona), Andalusië (gebied rond Sevilla en Málaga), Castilië (gebied rond Madrid en León) en Baskenland (gebied rond Bilbao). De bekendste kusten van Spanje zijn: Costa Brava, Costa del Sol, Costa Blanca, Costa Verde, Costa Dorada en Costa de la Luz. Het klimaat van Spanje is anders dan veel landen, want overal in het land verschilt het klimaat. In de bergen kan het hartstikke koud zijn, terwijl het langs de kust droog en stikheet kan zijn en op het platteland erg regenachtig is. Valleien te Spanje hebben een milde temperatuur die heerlijk is. Extreme temperaturen zijn te vinden in Málaga (de tweede zonnigste stad van Spanje) en veel meer andere steden in Andalusië. De al opgenoemde vormen van klimaat komen alleen voor op Europees Spanje. Melilla, Ceuta en de Canarische Eilanden hebben een meer tropisch klimaat.

Politiek

Politiek gezien is Spanje een koninkrijk en wordt dus bestuurd door een koning. De huidige koning is Juan Carlos I. Ook de regeert er een tweekamerstelsel over het land. Een tweekamerstelsel betekent dat er een Eerste Kamer is én een Tweede Kamer. In de kamers zitten allemaal ministers en de belangrijkste is minister-president. Verder behoren er ook nog een Senaat en een Congres van Afgevaardigden tot de regering. Spanje heeft veel strijdkrachten die verdeeld is in drie onderdelen: leger, marine en luchtmacht. Het land doet mee aan veel verschillende internationale organisaties. De belangrijksten zijn: de Verenigde Naties, de NAVO, de Europese Unie, de Latijnse Unie, ABINIA en de Ibero-Amerikaanse Gemeenschap van Naties. Mensenrechten gaan redelijk goed in Spanje en het is hier veilig.

Bevolking

Algemeen

Volgens de census van 2010 had Spanje wel 46.951.532 inwoners. In 2009 had het 46.745.807 inwoners, dus er is een aantal van ongeveer 200.000 inwoners gestegen. Spanje wordt beschouwen als één van de meest dichtbevolkte landen van heel Europa en de hele wereld. De bevolking is vooral gecentreerd in grote steden of hun metropolitane gebieden. Ook langs de kust zijn er veel inwoners, want daar is het meeste toerisme. Het meest dichtbevolkte eiland van Spanje is Tenerife, onderdeel van de Canarische Eilanden. De laatste jaren immigreren veel mensen naar dit land toe. Daardoor neemt de bevolking snel toe. Het christendom (vooral rooms-katholiek) is de belangrijkste godsdienst in Spanje. Er zijn daarom overal kathedralen en kerken. Weinig mensen geloven in de protestantse kerk.

Talen

Spaans (ook wel bekend als Castiliaans) is de officiële taal van Spanje en één van 's werelds belangrijkste talen (samen met Engels, Frans, Mandarijn-Chinees en Hindi). Ongeveer 90 % van de bevolking heeft dit als moedertaal. De rest spreekt regionale Spaanse talen of spreekt een buitenlandse taal. In de grote steden Valencia, Barcelona en Palma de Mallorca spreekt men geen Castiliaans, maar Catalaans. Galicisch wordt gesproken in de landstreek Galicië. Baskenland wil een onafhankelijk land worden met als officiële talen Baskisch en Spaans. Op dit moment wordt er echter bijna alleen Baskisch gesproken. Leónees wordt alleen gesproken in de stad Léon en Aragonees alleen in de regio Aragon. Oorspronkelijk spraken de mensen uit steden of dorpen vlakbij de grens met Portugal Portugees, maar nu alleen Spaans. Alleen oude mensen kunnen nog Portugees spreken daar.

Lijst van 10 grootste steden in Spanje

Volkslied

In het Youtube-filmpje hieronder kun je luisteren naar het volkslied van Spanje.

<youtube>985pKR-nTa8|right|250px</youtube>

Economie

Spanje is momenteel het 9e rijkste land ter wereld. Het BNP (Bruto Nationaal Product) staat als 7e hoogste ter wereld hier. Van oorsprong is Spanje een agrarisch land. Agrarisch betekent dat er allemaal boeren leven die niet met machines werken. De gewassen (zoals graan) wordt verbouwd met je handen. Tegenwoordig verbouwt men niet meer met de hand, maar met machines zoals tractoren. De druiven worden echter nog geteeld met je handen. Daar maken ze vaak de wereldberoemde Spaanse wijn van. Sinds de jaren '50 van de vorige eeuw stijgt is er enorm veel industrie in het land. De industrie in Spanje begon met textiel-industrie, staalindustrie en mijnbouw. Vooral in de havensteden Barcelona en Málaga. Madrid heeft weinig industrie, omdat het niet aan zee ligt. Daar zijn meerder financiële diensten, zoals banken en wolkenkrabbers. Hedendaags zijn de belangrijkste onderdelen van economie in Spanje: toerisme, financiële diensten, landbouw en industrie. Dat levert enorm veel geld op voor de regering die het weer kan gebruiken om bijvoorbeeld wegen in Spanje te verbeteren. Tarwe, gerst, bietsuiker, citrusvruchten, aardappelen, maïs, rogge, haver, rijst, tomaten en uien zijn de meest benodigde gewassen in het land. Vee wordt erg veel gehouden en in het jaar 2005 werden er wel 131 miljoen pluimvee-diersoorten gehouden op boerderijen. Er zijn erg veel energie-bronnen in Spanje zoals aardgas of zonne-energie. Aardolie en aardgas wordt uit de grond gepompt of uit zee gehaald. Heel Spanje heeft een overvloed van wind en daarom is windenergie heel belangrijk. Men kan het gebruiken voor elektriciteit en zo. Windparken zijn in veel delen van het land te vinden. Die staan vol met windmolens die kernenergie genereren. Spanje is een wereldberoemde vakantiebestemming voor miljoenen mensen op de wereld. De belangrijkste trekpleister is Catalonië (inbegrepen de prachtige stranden van Costa Brava, miljoenenstad Barcelona, oude gebouwen in Girona, deluxe hotels/restaurants). In het jaar 2006 ontving Catalonië zelfs 15 miljoen toeristen. Op nummer twee staat de Balearen met 10,1 miljoen, op nummer drie de Canarische Eilanden met 9,6 miljoen, op nummer 4 Andalusië met 8,5 miljoen, op nummer 5 metropool-gebied Valencia met 5,5 miljoen en metropool-gebied Madrid met 3,9 miljoen toeristen op nummer 6. Een bekende badplaats is Benidorm die bekend is om haar stranden, hotels en wolkenkrabbers. De meeste banken zijn gevestigd in Madrid, Barcelona, Valencia en Bilbao. Wetenschap en technologie gaat hier heel goed.

Lees ook

Artikelen over Spaanse steden

Overige onderwerpen die met Spanje te maken hebben

Externe links

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

Lijst met 10 grootste steden in Spanje
Madrid Barcelona Valencia Sevilla Zaragoza	Nummer	Naam stad	Inwoneraantal	Málaga Murcia Palma de Mallorca Las Palmas de Gran Canaria Las Palmas de Gran Canaria Bilbao
	1 .	Madrid	3.255.944 inwoners
	2 .	Barcelona	1.621.537 inwoners
	3 .	Valencia	810.064 inwoners
	4 .	Sevilla	703.206 inwoners
	5 .	Zaragoza	674.317 inwoners
	6 .	Málaga	568.305 inwoners
	7 .	Murcia	436.870 inwoners
	8 .	Palma de Mallorca	401.270 inwoners
	9 .	Las Palmas de Gran Canaria	381.847 inwoners
	10 .	Bilbao	354.865 inwoners